Latince ismi, Cichorium endiva Lactuca olan bitki; hindiba, yabani hindiba ve karahindiba olmak uzere uc ceşide ayrılmaktadır. Birleşikgiller familyasına ait olan otun, anavatanı başta Hindistan olmak uzere, Doğu Akdeniz ve Turkistan ’dır.
Araştırmalarda, Eski Yunan ve Romalılar doneminde kullanıldığına dair bilgiler bulunmuştur. Daha sonraları 1550 ’li donemlerde yazılmış olan tıp kitaplarında da Hindiba otundan soz edilmiştir. Hindibaya Frenk soğanı yada Frenk salatası da denilmektedir. Halk arasında bilinen diğer isimleri; yabani hindibağ, radika, guneğik ’tir.
Hindiba otu eski cağlardan gunumuze formunu kaybetmemiş, kimi zaman 1 metreye kadar uzayabilen ve her tur toprakta yetişebilen bir bitkidir. İşlem gormemiş tarlalarda, bayır sırtları ve yol kenarlarında gorulebilir. Sert yapılı, ici boş ve tuylu bir govdeye sahiptir. Uzun yaprakları, toprağın bittiği noktadan başlar ve rozet şekline donuşur. Sapının ucunda sarı renkli ciceği bulunur. Bu cicek solduktan sonra, yerini alan tohum, yuvarlak ve beyaz renkte tuy topuna benzer bir şekildedir. Mart ve Mayıs aylarında ciceklenen yaprakları acık mavidir. Haziran ve Eylul aylarında da morumsu tac yapraklı cicekleri acmaktadır. Otun toprağın altında, 15-20 cm derinlikte, acı sutu olan bir kazık koku bulunmaktadır.
Hindiba ilkbahar doneminde, kokuyle beraber hasat edilir. Mevsiminde taze taze toplanarak, salatası yapılarak tuketilebilir. Yemeklerle birlikte veya yemek oncesinde yenilebilen bitkinin tadı acımsı olduğundan, zeytinyağı ve limon ile tatlandırılabilir. Ayrıca yine tazeyken bol suyla yıkanıp, mutfak robotunda suyu sıkılarak oğunlerden once, 1-2 kahve fincanı kadar suyu icilerek tuketilebilir. Ancak suyu sıkıldıktan sonra hemen tuketilmeli, bekletilmemelidir. Bunun yanı sıra, hava alan ve golge bir yerde asılarak kurutulabilir. Kurutulduktan sonra, toz haline getirilerek yine saplarıyla birlikte kullanılır. Halk arasında Goyhek olarak da bilinmektedir.
Bileşimi;
Sterol, vitaminler, mineraller, kalsiyum, carotin, tanen, acı madde, flavon, inulin, şeker, intybus ve ucucu yağlar bulunur.
[h=3]Tıbbi Kullanımı[/h] Hindiba ’nın, ozellikle bobrek ve karaciğer calıştırma sisteminde fazlasıyla etkili olduğu gozlemlenmiştir. Sindirim sistemini duzenleyici bir etkiye sahiptir.
Yabani hindibanın koku ve otu birlikte kullanılabilir. Yabani hindibanın bilinen 10 alt turu vardır. Ancak hepsinden de aynı şekilde faydalanılmaktadır. Bitkiden cıkartılan zamk, goze surulduğunde, goz akına iyi geldiği ve katarakt oluşumunu geciktirdiği gozlenmiştir. Bu zamk, ateş yanıklarında ve cilt tedavilerinde de kullanılabilmektedir.
Hindiba salata olarak tuketilebilir ancak yabani hindiba ve kara hindibanın ot ve koklerinden yalnızca ilac yapımında faydalanılır.
[h=2]Faydaları[/h]Mide ve sindirim sistemi rahatsızlıklarında faydalı olduğu gozlenmektedir. İştah acıcı olarak kullanılabilir ve hazımsızlık sorunlarını giderir. Bağırsakların calışmasını artırır, kabızlığı onler, gaz ve idrar sokturucu ozelliğe sahiptir.
Dermatolojik araştırmalarda kullanılan otun, deride oluşan alerik kaşıntılar ve cilt rahatsızlıklarında etkili olduğu bilinmektedir. Ayrıca yaşlanmayı geciktirici ozelliğe sahiptir ve kırışıklıkların oluşumunu da yavaşlatır. Akne, sivilce gibi rahatsızlıklarda Hindiba bitkisinin suyu kompres yapılarak kullanılabilir. Sac derisini rahatlatır ve sac koklerinin kuvvetlenmesine yardımcı olur. Ancak, oncelikle bir cilt uzmanının kontrolunden sonra ve uzman onayı doğrultusunda kullanılması onerilir.
Romatizmal rahatsızlıklar, şiddetli eklem ve kemik ağrılarında, ozellikle ilkbahar ayında bitki masaj yapılarak ve cayı icilerek tuketilebilir. Duzenli kullanımında ağrıların azaldığı gozlenmiştir.
Yuzyıllar oncesi yazılmış tıp kitaplarından gunumuze dek, Hindiba otunun en bilinen faydası karaciğer ve safra kesesi rahatsızlıklarına iyi gelmesidir. Karaciğeri toksinlerden arındırdığı, zararlı bakterileri oldurerek kanı temizlediği bildirilmiştir. Safra kesesi taşlarının buyumesini durdurduğu yada oluşumunu onlediği gozlenmiştir. Ayrıca kan şekerini dengeleyici ozelliğinden dolayı şeker hastalığına iyi geldiği izlenmiştir.
Bunların dışında; ateş duşurucu, halsizlik giderici, kalbi rahatlatıcı, adet donemi sancılarını azaltıcı, sinir sistemini rahatlatıcı, vucudun direncini artırıcı ozellikleri de bilinmektedir. Ancak, uzman doktor kontrolu dışında kullanılması asla onerilmez.
Hindiba otunun fazla tuketilmesi vucuda fayda yerine zarar verir. Gunde bir cay bardağı veya kahve fincanı dışında tuketilmemelidir.
Araştırmalarda, Eski Yunan ve Romalılar doneminde kullanıldığına dair bilgiler bulunmuştur. Daha sonraları 1550 ’li donemlerde yazılmış olan tıp kitaplarında da Hindiba otundan soz edilmiştir. Hindibaya Frenk soğanı yada Frenk salatası da denilmektedir. Halk arasında bilinen diğer isimleri; yabani hindibağ, radika, guneğik ’tir.
Hindiba otu eski cağlardan gunumuze formunu kaybetmemiş, kimi zaman 1 metreye kadar uzayabilen ve her tur toprakta yetişebilen bir bitkidir. İşlem gormemiş tarlalarda, bayır sırtları ve yol kenarlarında gorulebilir. Sert yapılı, ici boş ve tuylu bir govdeye sahiptir. Uzun yaprakları, toprağın bittiği noktadan başlar ve rozet şekline donuşur. Sapının ucunda sarı renkli ciceği bulunur. Bu cicek solduktan sonra, yerini alan tohum, yuvarlak ve beyaz renkte tuy topuna benzer bir şekildedir. Mart ve Mayıs aylarında ciceklenen yaprakları acık mavidir. Haziran ve Eylul aylarında da morumsu tac yapraklı cicekleri acmaktadır. Otun toprağın altında, 15-20 cm derinlikte, acı sutu olan bir kazık koku bulunmaktadır.
Hindiba ilkbahar doneminde, kokuyle beraber hasat edilir. Mevsiminde taze taze toplanarak, salatası yapılarak tuketilebilir. Yemeklerle birlikte veya yemek oncesinde yenilebilen bitkinin tadı acımsı olduğundan, zeytinyağı ve limon ile tatlandırılabilir. Ayrıca yine tazeyken bol suyla yıkanıp, mutfak robotunda suyu sıkılarak oğunlerden once, 1-2 kahve fincanı kadar suyu icilerek tuketilebilir. Ancak suyu sıkıldıktan sonra hemen tuketilmeli, bekletilmemelidir. Bunun yanı sıra, hava alan ve golge bir yerde asılarak kurutulabilir. Kurutulduktan sonra, toz haline getirilerek yine saplarıyla birlikte kullanılır. Halk arasında Goyhek olarak da bilinmektedir.
Bileşimi;
Sterol, vitaminler, mineraller, kalsiyum, carotin, tanen, acı madde, flavon, inulin, şeker, intybus ve ucucu yağlar bulunur.
[h=3]Tıbbi Kullanımı[/h] Hindiba ’nın, ozellikle bobrek ve karaciğer calıştırma sisteminde fazlasıyla etkili olduğu gozlemlenmiştir. Sindirim sistemini duzenleyici bir etkiye sahiptir.
Yabani hindibanın koku ve otu birlikte kullanılabilir. Yabani hindibanın bilinen 10 alt turu vardır. Ancak hepsinden de aynı şekilde faydalanılmaktadır. Bitkiden cıkartılan zamk, goze surulduğunde, goz akına iyi geldiği ve katarakt oluşumunu geciktirdiği gozlenmiştir. Bu zamk, ateş yanıklarında ve cilt tedavilerinde de kullanılabilmektedir.
Hindiba salata olarak tuketilebilir ancak yabani hindiba ve kara hindibanın ot ve koklerinden yalnızca ilac yapımında faydalanılır.
[h=2]Faydaları[/h]Mide ve sindirim sistemi rahatsızlıklarında faydalı olduğu gozlenmektedir. İştah acıcı olarak kullanılabilir ve hazımsızlık sorunlarını giderir. Bağırsakların calışmasını artırır, kabızlığı onler, gaz ve idrar sokturucu ozelliğe sahiptir.
Dermatolojik araştırmalarda kullanılan otun, deride oluşan alerik kaşıntılar ve cilt rahatsızlıklarında etkili olduğu bilinmektedir. Ayrıca yaşlanmayı geciktirici ozelliğe sahiptir ve kırışıklıkların oluşumunu da yavaşlatır. Akne, sivilce gibi rahatsızlıklarda Hindiba bitkisinin suyu kompres yapılarak kullanılabilir. Sac derisini rahatlatır ve sac koklerinin kuvvetlenmesine yardımcı olur. Ancak, oncelikle bir cilt uzmanının kontrolunden sonra ve uzman onayı doğrultusunda kullanılması onerilir.
Romatizmal rahatsızlıklar, şiddetli eklem ve kemik ağrılarında, ozellikle ilkbahar ayında bitki masaj yapılarak ve cayı icilerek tuketilebilir. Duzenli kullanımında ağrıların azaldığı gozlenmiştir.
Yuzyıllar oncesi yazılmış tıp kitaplarından gunumuze dek, Hindiba otunun en bilinen faydası karaciğer ve safra kesesi rahatsızlıklarına iyi gelmesidir. Karaciğeri toksinlerden arındırdığı, zararlı bakterileri oldurerek kanı temizlediği bildirilmiştir. Safra kesesi taşlarının buyumesini durdurduğu yada oluşumunu onlediği gozlenmiştir. Ayrıca kan şekerini dengeleyici ozelliğinden dolayı şeker hastalığına iyi geldiği izlenmiştir.
Bunların dışında; ateş duşurucu, halsizlik giderici, kalbi rahatlatıcı, adet donemi sancılarını azaltıcı, sinir sistemini rahatlatıcı, vucudun direncini artırıcı ozellikleri de bilinmektedir. Ancak, uzman doktor kontrolu dışında kullanılması asla onerilmez.
Hindiba otunun fazla tuketilmesi vucuda fayda yerine zarar verir. Gunde bir cay bardağı veya kahve fincanı dışında tuketilmemelidir.