Şimdi Gotik Mimari olarak tanımladığımız mimari stil ilk olarak 1140 civarında kuzey Fransa ’ da doğmuştur. Paris ’te daha uzun, daha aydınlık ve daha hacimli kiliselerin inşaatı surecinde bu stil iyice yayılmıştır. İlerleyen yıllarda bu stil kalelerde, saraylarda, koprulerde şehir duvarlarında ve kapılarında da kullanılmıştır.
[h=3]Gotik Mimari Ozellikleri Nelerdir?[/h]Gotik Mimari Ortacağ ’da sıklıkla karşılaşılan sorunlar sonrası ortaya cıkmıştır. 1100-1200 ’lerde yapıların mimarisi oldukca limitli, ilkel, karanlık ve soğuktu. Gotik Mimari bunun gibi sorunları cozmeyi hedeflemiş ve aydınlık, hoş, havadar yapılar inşa edilmesini sağlamıştır.
O halde bir yapının Gotik Mimari urunu olduğunu nasıl anlayabiliriz? Bu stili diğer mimari stillerden ayıran ozellikler nelerdir? Şimdi bu ana karakteristik ozelliklere bakalım:
Gotik Mimari ’den once erken Ortacağ mimarları ağır taş duvarların yuklerini yaymakta zorlanıyorlardı. Bu da yapıların genellikle kısa ve ince olmasına yol acıyordu. Cunku aksi takdirde ağırlığı taşıyamayan yapıların cokebileceğini duşunuyorlardı. Gotik Mimari ’nin bilinen en onemli ozelliklerinden birisi ise yapıların boyuydu. Bir takım yeni inşaat teknikleri mimarların ağırlıkları yayabilmelerini sağlıyordu. Bu sebeple gotik mimari eserleri oldukca uzun, diğer bir deyişle gokyuzune kadar ulaşan yapılar olabiliyordu ki bu da katedral ve kiliseler icin paha bicilmezdi. Mimarların ağırlıkları yayabilmelerine yardımcı olan inşaat tekniklerinden birisi olan dayanma kemeri Gotik Mimarinin karakteristik ozelliklerinden bir diğeridir. Bu kemerler ağırlığın yayılmasını sağlayarak duvarların uzerindeki yuku alıyor ve bu yuku direkt olarak zemine transfer ediyordu. Ayrıca dayanma kemeri pratik ve dekoratifti. Esere destek sağlamanın yanı sıra ayrıntılı dizaynı ve olağanustu suslemesi ile de dikkatleri cekiyordu.Sivri uclu kemerlerin kullanımı ise Gotik Mimari eserlerinin ic kısmında dikkati cekmekteydi. Sivri uclu kemerler de aynı şekilde hem pratik hem de dekoratifti. Sivri uclu kemerler efektif bir şekilde ağır tavanların ve hacimli dizaynların gucunun yayılmasını sağlıyordu. Aynı zamanda eski yapılarda kullanılan sutunlara oranla cok daha fazla ağırlığı destekleyebiliyordu. Daha guclu kemerlerin kullanımı daha fazla dikey uzunluklara olanak sağlıyor ve yapılar gokyuzune kadar uzanabiliyordu. Sivri uclu kemerlerin başarısı sonucu gotik mimarinin bir diğer karakteristik ozelliği olan kubbeli tavanlar ortaya cıkmıştır. Kubbeli tavanlar sivri uclu kemerlerin teknolojisini kullanarak gucun ve ağırlığın dağılmasını sağlıyorlardı. Aynı zamanda uzun ve heybetli bir izlenim yaratan kemerler, kubbeli tavanları da ihtişamlı ve zarif kılıyorlardı. Gucun kubbeli tavanlarla dağıtılmasının sağlanması tavanların farklı şekil ve boyutlarda inşa edilmesine de olanak sağlıyordu. Gotik Mimari ’den once ise tavanlar sadece daire ya da dikdortgen biciminde olabiliyorlardı. Gotik Mimari ’den once kaleler ve erken Ortacağ yapıları yaşamak ya da ibadet etmek icin oldukca depresifti. Ozellikle kaleler nemli ve kuflu mekÂnlardı. Buyuk bir coğunluğu yeterince guclu olmadıkları icin taş duvar catılarla desteklenemiyor, tavanlar genellikle tahtadan yapılıyordu. Bu da yağmurun rahatlıkla iceri girmesine olanak sağlıyordu. Ayrıca bu yapılar karanlık ve donuklardı. Pencereler de genellikle kucuklerdi. Gotik Mimari ise ışığı, renkli pencereleri, havadar ic mekÂnları vurguluyor, boylece kaleler ve kiliseler daha guzel ve gorkemli yapılara donuşuyorlardı. Gotik Mimari ’nin karakteristik ozelliklerinden bir diğeri de yaratık şeklinde heykelciklerdi. Catılara ya da siperlere kondurulan bu heykelcikler dekoratif bir gorunum sağlıyordu. Bu heykelciklerin kullanım amacı ise catıda biriken suyu ağızlarından boşaltmaktı. Boylece su kuvvetli bir şekilde zemine dokulmuyor, heykelciklerin ağzından yavaşca akıyordu. Gotik Mimari ile birlikte yapılar sadece fonksiyonel olmaktan cıkmış, aynı zamanda estetik ve guzel olmaları da sağlanmıştır. [h=4]Gotik Mimari Eserleri Hangileridir?[/h]Gotik Mimari Eserleri oldukca fazladır. Ancak aşağıda en cok bilinen bazı orneklere goz atabilirsiniz:
Fransa da Notre Dame Katedrali, Amiens Katedrali, Arras Town Hall, Bourges Katedrali, Chartres Katedrali, Strasbourg Katedraliİngitere ’de Salisbury Katedrali, Westminster Abbey, Canterbury Katedraliİtalya ’ da Milano Katedrali, Basilica of San Francesco d ’Assisi, Castel Del Monte, Siena KatedraliPolonya ’ da Malbork Kalesi, Wawel Katedrali, Frombork Katedraliİspanya ’ da Burgos Katedrali, Seville KatedraliCek Cumhuriyeti ’ nde St. Vitus Katedrali, St. Barbara ’s Kilisesi, Prague Kalesi, Prag ’ taki Charles BridgeBelcika ’ da Antwerp Katedrali, Bruges City Hall, St. Peter ’s Kilisesi, Brussels Town Hall, Tournai KatedraliDanimarka ’ da Roskilde KatedraliAlmanya ’ da Aachen Katedrali, Cologne Katedrali, St. Martin ’s Kilisesi, Frankfurt Katedrali
Gotik Mimari Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Romanesk eserler yatay duzlemdeyken, Gotik eserler dikey duzlemdedir.Gotik eserlerin yukseklikleri, Romanesk eserlerin yuksekliklerinin yaklaşık iki katıdır.Gotik Eserlerinin pencereleri genellikle zengin vitraylarla suslenir.Hem ic hem de dış suslemeler ince işcilik urunudur.Bir yapının sadece kapısına bakarak bile Gotik olup olmadığı anlaşılabilir.13. Yuzyılda cok fazla katedral yapılmaya başlanmıştır. Boylece ekonomide de gelişme gozlenmiştir.Kaynaklar:
Vam - Gothic Architecture
Exploring Castles - The Seven Key Characteristics of Gothic Architecture