Tiroid bezinin ceşitli nedenlerle iltihaplanmasına tıp dilinde tiroidit adı verilir. Tiroid bezindeki iltihap bağışıklık sistemindeki bir bozukluk nedeniyle iltihap hucrelerinin tiroid bezine hucum etmesi ve orada birikmesi şeklinde olabildiği gibi, virus ve bakteri denen mikropların kan yoluyla tiroid bezine gelerek orada iltihap yapması ve bezin yapısını bozması şeklinde de olabilir.
Tiroid bezinin iltihapları virusler nedeniyle olursa ani başlangıclı ve kendiliğinden duzelen bir hastalık şeklinde olur.
Tiroid bezindeki iltihap boyunda ağrı ile kendini gosterir ve bezde depolanmış hormonların kan dolaşımına dokulmesine ve hormonların yukselerek carpıntı, terleme ve zayıflama gibi şikayetlerin ortaya cıkmasına neden olur. İltihap coğu hastada kendiliğinden duzelir ve hormonlar normale gelir. Bu durum gecici bir iltihap olayıdır.
Omur boyu suren ve sessizce giden ve ağrı yapmayan Hashimoto tipi iltihaplarda ise bezdeki hucreler bağışıklık sistemindeki bozukluk nedeniyle yavaş yavaş yok olur ve sonunda hormon uretecek hucre kalmadığından tiroid bezi yetmezliği gelişir.
Tiroid bezi iltihaplarının ceşitli şekilleri aşağıda sıralanmıştır:
' Bakterilerin neden olduğu, ani başlayan ve abse yapan tiroid bezi iltihabı (Cerahatli tiroidit)
' Viruslerin neden olduğu, boyunda şiddetli ağrı yapan ve kısmen yavaş başlangıclı tiroid iltihabı (viral veya ağrılı tiroidit)
' Bağışıklık sistem bozukluğu nedeniyle oluşan ve omur boyu suren Hashimoto tipi tiroid bezi iltihabı
' Doğum sonrası gorulen tiroid bezi iltihabı
' Tiroid bezini tahta gibi sertleştiren iltihap (Riedel tiroidit)
AGRILI TIROID ILTIHABI: TIROIDIT: Başlangıcta iltihap nedeniyle tiroid bezinde hasar oluşur ve bezdeki tiroid hormonları kan dolaşıma dokulur. Bezde ağrı ve hassasiyet vardır. Tiroid sintigrafisinde tiroid bezi gorulemez. Vucutta iltihap olduğunu gosteren sedimantasyon tetkiki cok yuksek (saatte 50 veya 100 mm) cıkar ve tiroid bezinin aşırı calışması bulguları (carpıntı, titreme, halsizlik, sinirlilik) olabilir. Bu donem 4-8 hafta surebilir. Bu donemde kandaki T3, T4 hormonları yuksek, TSH duşuktur; yani tiroid bezinin aşırı calışması durumu vardır. Tiroglobulin tetkiki kanda yuksektir. % 1-5 hastada omur boyu surecek tiroid yetmezliği gelişebilir. Sedimantasyon 80-100 mm/saat'e kadar yukselir. Sedimentasyon normal ise hastadaki ağrı tiroid bezi iltihabından kaynaklanmıyor demektir. Ancak bazen hastalar sedimantasyonun duşmeye başladığı donemde doktora başvurabilir. Hastalık duzeldikce sedimantasyon azalır ve normalleşir. Kanda beyaz kan hucresi( Lokosit) sayısı normaldir. Erken donemde SGOT, SGPT, alkalen fosfataz, CRP ve LDH gibi kan tetkikleri yuksek olabilir. Kanda ferritin duzeylerinde de artma olabilir. Tiroid antikorları dediğimiz anti-TPO ve anti-Tiroglobulin olcumleri genellikle yukselmez. Tiroid ultrasonunda bezde nodul alanları olabilir. Bunların gercek nodul olup olmadığını anlamak icin hastalığın iyileşmesini beklemek gerekir. İltihabi donemde bu alanlarda devamlı değişiklik olduğundan hastalığın duzelmesini beklemek en iyisidir.
Laboratuvar Bulguları:
Kansızlık olabilir.
Sedimantasyon yuksekliği (genellikle 50-100 mm/saat arasındadır) sık gorulur.
TSH hormonunda duşukluk, T4 ve T3 duzeylerinde ve CRP tetkikinde de yukseklik (iltihabın şiddetine gore) vardır.
Tiroglobulin tetkikinde yukselme saptanır.
Ayrıca SGOT, SGPT, alkalen fosfataz ve ferritin tetkiklerinde erken donemde yukseklik olabilir.
Anti-TPO ve antitiroglobulin antikorlar kanda yukselmez.
Tiroid sintigrafisinde bez gorulmez veya silik gorulur.
Tiroid ultrasonunda iltihabi belirtiler ve bezde nodulleşen alanlar olabilir.
Tedavi:
Ağrılı donemde Aspirin veya diğer ağrı kesici ilaclar (Apranax, Parol, Naprosyn ve Endol gibi) ağrıyı duzeltir. Bazı kişilerde ağrı gece daha fazla olur. Bu nedenle yatmadan once ağrı kesici alınabilir. Kalsiyum, magnesium ilave verilebilir. Ağrısı, ağrı kesici ilaclarla gecmeyen hastalarda kortizon ilacı verilir. Kortizon ile ağrı bazen ilac alındıktan bir kac saat sonra veya 24 saat icinde hızla gecer ve hasta rahatlar. Eğer ağrı kortizon tedavisiyle gecmiyorsa başka hastalık duşunmek gerekir.
KAYNAK:
1. Metin Ozata, 99 Sayfada Tiroid Hastaliklari,İş Bankası yayını
2- http://www.tiroidcenter.com
3. http://www.guatr.webs.com
Tiroid bezinin iltihapları virusler nedeniyle olursa ani başlangıclı ve kendiliğinden duzelen bir hastalık şeklinde olur.
Tiroid bezindeki iltihap boyunda ağrı ile kendini gosterir ve bezde depolanmış hormonların kan dolaşımına dokulmesine ve hormonların yukselerek carpıntı, terleme ve zayıflama gibi şikayetlerin ortaya cıkmasına neden olur. İltihap coğu hastada kendiliğinden duzelir ve hormonlar normale gelir. Bu durum gecici bir iltihap olayıdır.
Omur boyu suren ve sessizce giden ve ağrı yapmayan Hashimoto tipi iltihaplarda ise bezdeki hucreler bağışıklık sistemindeki bozukluk nedeniyle yavaş yavaş yok olur ve sonunda hormon uretecek hucre kalmadığından tiroid bezi yetmezliği gelişir.
Tiroid bezi iltihaplarının ceşitli şekilleri aşağıda sıralanmıştır:
' Bakterilerin neden olduğu, ani başlayan ve abse yapan tiroid bezi iltihabı (Cerahatli tiroidit)
' Viruslerin neden olduğu, boyunda şiddetli ağrı yapan ve kısmen yavaş başlangıclı tiroid iltihabı (viral veya ağrılı tiroidit)
' Bağışıklık sistem bozukluğu nedeniyle oluşan ve omur boyu suren Hashimoto tipi tiroid bezi iltihabı
' Doğum sonrası gorulen tiroid bezi iltihabı
' Tiroid bezini tahta gibi sertleştiren iltihap (Riedel tiroidit)
AGRILI TIROID ILTIHABI: TIROIDIT: Başlangıcta iltihap nedeniyle tiroid bezinde hasar oluşur ve bezdeki tiroid hormonları kan dolaşıma dokulur. Bezde ağrı ve hassasiyet vardır. Tiroid sintigrafisinde tiroid bezi gorulemez. Vucutta iltihap olduğunu gosteren sedimantasyon tetkiki cok yuksek (saatte 50 veya 100 mm) cıkar ve tiroid bezinin aşırı calışması bulguları (carpıntı, titreme, halsizlik, sinirlilik) olabilir. Bu donem 4-8 hafta surebilir. Bu donemde kandaki T3, T4 hormonları yuksek, TSH duşuktur; yani tiroid bezinin aşırı calışması durumu vardır. Tiroglobulin tetkiki kanda yuksektir. % 1-5 hastada omur boyu surecek tiroid yetmezliği gelişebilir. Sedimantasyon 80-100 mm/saat'e kadar yukselir. Sedimentasyon normal ise hastadaki ağrı tiroid bezi iltihabından kaynaklanmıyor demektir. Ancak bazen hastalar sedimantasyonun duşmeye başladığı donemde doktora başvurabilir. Hastalık duzeldikce sedimantasyon azalır ve normalleşir. Kanda beyaz kan hucresi( Lokosit) sayısı normaldir. Erken donemde SGOT, SGPT, alkalen fosfataz, CRP ve LDH gibi kan tetkikleri yuksek olabilir. Kanda ferritin duzeylerinde de artma olabilir. Tiroid antikorları dediğimiz anti-TPO ve anti-Tiroglobulin olcumleri genellikle yukselmez. Tiroid ultrasonunda bezde nodul alanları olabilir. Bunların gercek nodul olup olmadığını anlamak icin hastalığın iyileşmesini beklemek gerekir. İltihabi donemde bu alanlarda devamlı değişiklik olduğundan hastalığın duzelmesini beklemek en iyisidir.
Laboratuvar Bulguları:
Kansızlık olabilir.
Sedimantasyon yuksekliği (genellikle 50-100 mm/saat arasındadır) sık gorulur.
TSH hormonunda duşukluk, T4 ve T3 duzeylerinde ve CRP tetkikinde de yukseklik (iltihabın şiddetine gore) vardır.
Tiroglobulin tetkikinde yukselme saptanır.
Ayrıca SGOT, SGPT, alkalen fosfataz ve ferritin tetkiklerinde erken donemde yukseklik olabilir.
Anti-TPO ve antitiroglobulin antikorlar kanda yukselmez.
Tiroid sintigrafisinde bez gorulmez veya silik gorulur.
Tiroid ultrasonunda iltihabi belirtiler ve bezde nodulleşen alanlar olabilir.
Tedavi:
Ağrılı donemde Aspirin veya diğer ağrı kesici ilaclar (Apranax, Parol, Naprosyn ve Endol gibi) ağrıyı duzeltir. Bazı kişilerde ağrı gece daha fazla olur. Bu nedenle yatmadan once ağrı kesici alınabilir. Kalsiyum, magnesium ilave verilebilir. Ağrısı, ağrı kesici ilaclarla gecmeyen hastalarda kortizon ilacı verilir. Kortizon ile ağrı bazen ilac alındıktan bir kac saat sonra veya 24 saat icinde hızla gecer ve hasta rahatlar. Eğer ağrı kortizon tedavisiyle gecmiyorsa başka hastalık duşunmek gerekir.
KAYNAK:
1. Metin Ozata, 99 Sayfada Tiroid Hastaliklari,İş Bankası yayını
2- http://www.tiroidcenter.com
3. http://www.guatr.webs.com