Uyku, insan hayatı icin yemek yemek, su icmek ve sosyal hayat kadar onemli bir olgudur. Bir gununun ortalama ucte birini uykuya ayıran insanoğlunun, bu aktiviteden mahrum kaldığında ya da yeterince uykusunu alamadığında yaşam kalitesi bir hayli duşmektedir. Uyku bozuklukları başlığı altında toplanan hastalıklar da, bu mahrumiyete sebep olabilecek ve derhal mudahale edilmesi gereken durumlardır.
Uyku bozuklukları şu şekilde sınıflandırılabilir;
[h=4]1 - Dissomnialar[/h] Uykunun suresi, kalitesi ve zamanlamasında değişmelerle kendisini gosteren uykuda artış ya da uykuya başlama ve surdurme sorunlarıdır. Beş ana başlık altında sınıflandırılırlar;
Primer imsomnia: bu uyku bozukluğu tipinde uyku suresi azalmıştır, uykuda gecen surenin yatakta gecen sureye oranı duşmuştur. Bunun ceşitli nedenleri olabilir; psikiyatrik ya da fiziksel hastalıklar, alkol, madde kullanımı, kaygı ve gerginlik gibi.
Primer hipersomnia: bu uyku hastalığına sahip kişiler, geceleri yeterince uzun uyumalarına rağmen sabahları yorgun uyandıklarını ve gunduz tekrar uyusalar da yeterince dinlenemediklerini ifade ederler.
Narkolepsi: Narkolepsi, uyku ataklarının, uykuya dalarken ya da uyanırken kısa sureli felclerin yaşanmasına, halusilasyonlara sebep olan bir uyku hastalığıdır.
Solunumla ilgili uyku bozukluğu: Uykuda solunumun durmasına apne denir. Apne, hastada sık sık uyanmalara sebep olur, hasta apne sonrası yuzeysel bir uyku uyuduğu icin sabah yorgun olarak uyanır. İleri vakalarda olum de meydana gelebilir. Obez hastalarında gorulmesi riski yuksektir.
Sirkadiyan ritim bozukluğu: Uykunun ritmik duzeninin bozulmasına verilen addır. Ozellikle depresyon gibi psikolojik hastalıkların sirkadiyan ritim bozukluğuna sebep olduğu gorulmektedir. Genelde kendini uykuya dalma saatinin ve uyanma saatinin gec olması şeklinde gosterir.
[h=4]2 - Parasomnialar[/h] Uyku esnasında olan davranış ve fizyolojik alanlardaki değişme ve bozulmalardır. Uc ana başlık altında sınıflandırılırlar;
KÂbus bozukluğu: uykunun REM doneminde ve ikinci yarısında gorulen kÂbusların hastayı uykusundan uyandırmasıdır. 3-5 yaş arasındaki cocuklarda daha sık olmak uzere her yaş aralığında gorulebilir.
Uyku teroru bozukluğu: Cocuklarda daha sık gorulen bu uyku bozukluğu uykunun ikinci yarısında meydana gelen korku, cığlık atma ve ağlama ile kendini gosterir. Yanına gelen insanlara rağmen hasta uykusuna devam edebilir ve sabah uyandığında yaşadığı korkuyu ya da ruyasını hatırlamaz.
Uyurgezerlik bozukluğu: Uykunun ilk saatlerinde meydana gelen hastalık kişinin uyurken etrafta gezinmesi şeklinde meydana gelir. Kişiyi uyandırmak guc olabilir ve daha sonradan bu olayları hatırlamaz. Ailesel yatkınlık oldukca belirgindir.
Bu uc parasomnia tipine ek olarak, uykuda hareketlenmeye, sesli konuşmaya sebep olan REM uykusu davranış bozukluğu; uykuya dalarken ya da uyanırken istemli hareketler yapamamaya sebep olan uyku paralizisi; uyurken dişlerin gıcırdatılmasına sebep olan uyku bruksizmi de vardır.
Uyku bozuklukları şu şekilde sınıflandırılabilir;
[h=4]1 - Dissomnialar[/h] Uykunun suresi, kalitesi ve zamanlamasında değişmelerle kendisini gosteren uykuda artış ya da uykuya başlama ve surdurme sorunlarıdır. Beş ana başlık altında sınıflandırılırlar;
Primer imsomnia: bu uyku bozukluğu tipinde uyku suresi azalmıştır, uykuda gecen surenin yatakta gecen sureye oranı duşmuştur. Bunun ceşitli nedenleri olabilir; psikiyatrik ya da fiziksel hastalıklar, alkol, madde kullanımı, kaygı ve gerginlik gibi.
Primer hipersomnia: bu uyku hastalığına sahip kişiler, geceleri yeterince uzun uyumalarına rağmen sabahları yorgun uyandıklarını ve gunduz tekrar uyusalar da yeterince dinlenemediklerini ifade ederler.
Narkolepsi: Narkolepsi, uyku ataklarının, uykuya dalarken ya da uyanırken kısa sureli felclerin yaşanmasına, halusilasyonlara sebep olan bir uyku hastalığıdır.
Solunumla ilgili uyku bozukluğu: Uykuda solunumun durmasına apne denir. Apne, hastada sık sık uyanmalara sebep olur, hasta apne sonrası yuzeysel bir uyku uyuduğu icin sabah yorgun olarak uyanır. İleri vakalarda olum de meydana gelebilir. Obez hastalarında gorulmesi riski yuksektir.
Sirkadiyan ritim bozukluğu: Uykunun ritmik duzeninin bozulmasına verilen addır. Ozellikle depresyon gibi psikolojik hastalıkların sirkadiyan ritim bozukluğuna sebep olduğu gorulmektedir. Genelde kendini uykuya dalma saatinin ve uyanma saatinin gec olması şeklinde gosterir.
[h=4]2 - Parasomnialar[/h] Uyku esnasında olan davranış ve fizyolojik alanlardaki değişme ve bozulmalardır. Uc ana başlık altında sınıflandırılırlar;
KÂbus bozukluğu: uykunun REM doneminde ve ikinci yarısında gorulen kÂbusların hastayı uykusundan uyandırmasıdır. 3-5 yaş arasındaki cocuklarda daha sık olmak uzere her yaş aralığında gorulebilir.
Uyku teroru bozukluğu: Cocuklarda daha sık gorulen bu uyku bozukluğu uykunun ikinci yarısında meydana gelen korku, cığlık atma ve ağlama ile kendini gosterir. Yanına gelen insanlara rağmen hasta uykusuna devam edebilir ve sabah uyandığında yaşadığı korkuyu ya da ruyasını hatırlamaz.
Uyurgezerlik bozukluğu: Uykunun ilk saatlerinde meydana gelen hastalık kişinin uyurken etrafta gezinmesi şeklinde meydana gelir. Kişiyi uyandırmak guc olabilir ve daha sonradan bu olayları hatırlamaz. Ailesel yatkınlık oldukca belirgindir.
Bu uc parasomnia tipine ek olarak, uykuda hareketlenmeye, sesli konuşmaya sebep olan REM uykusu davranış bozukluğu; uykuya dalarken ya da uyanırken istemli hareketler yapamamaya sebep olan uyku paralizisi; uyurken dişlerin gıcırdatılmasına sebep olan uyku bruksizmi de vardır.