Yoğun hayat temposu, stres, yanlış beslenme sonucunda gunumuzde en sık karşılaşılan sorunlardan biri unutkanlıktır. Her yaş aralığında gorulebilen unutkanlığın sebepleri de, oldukca ceşitlilik gosteriyor.
Hafızanın calışma prensipleri şoyle anlatılabilir; Gun icinde karşılaşılan kayıtlar once beyindeki hippokampus bolgesine aktarılır. Bilgiler, kişinin gecmişte yaşadıklarına, duygusal moduna, kultur duzeyine, psikolojik durumuna gore bir suzgecten gecirilir. Bu suzgecten gecen bilgiler onemsenmeyerek silinir ki bu gecici hafıza olarak ifade edilir. Suzgecin uzerinde kalanlar ise orada uzun sureli saklanmak uzere belleğe aktarılır. Gunluk hayatta karşılaştığımız bir cok kayıt, gecici olarak hafızada tutulur. İş gereği bir kez duyulan bir telefon numarasına dair, birkac saat sonra hicbir şey hatırlamayız. Oysaki bu bilgi, surekli olarak kullandığımız bir bilgi haline geldiğinde bellek bunu saklar.
İşte unutkanlık, bu calışma duzeni icinde meydana gelen sorunlarla birlikte ortaya cıkar. Bazen belleğe aktarılması gereken ya da hali hazırda aktarılmış olan bilgi kısa ya da uzun sureli olarak unutulabilir.
[h=3]Unutkanlık Nedenleri[/h]Basit, gecici unutkanlık: Gunluk hayatta herkes anahtarlarını, bir takım telefon numaralarını, isimleri, yapılacak işleri unutabilir. Bu ufak tefek unutkanlıkların buyuk bir hastalığı işaret ettiğini duşunmek yanlış olacaktır. Bu tur unutkanlıkların gecici olduğu yoğun hayat şartları bir nebze rahatlatıldığında, kişinin kendine zaman ayırıp sevdiği şeyleri yaptığında ortadan kalkmasıyla kanıtlanabilir.
Uykusuzluğa bağlı unutkanlık: Uykusuzluk sonucu kişilerin konsantrasyon bozukluğu yaşadığı ve buna bağlı olarak unutkanlaştıkları sıklıkla gorulmektedir. Bu durum sık sık goruluyorsa bir psikologa gorunmek gereklidir.
Depresyona bağlı unutkanlık: 40-50 yaş altı kişilerde gunluk hayatı etkileyecek derecede bir unutkanlık soz konusuysa, buna ek olarak keyifsizlik, mutsuzluk, halsizlik de goruluyorsa bu durum, ağır bir depresyonu işaret ediyor olabilir. Bu durumda ilk iş bir psikoloğa başvurulmalıdır.
Travmaya bağlı unutkanlık: Kişi gecmişte yaşadığı bir travma sonucu belli bir donemi tamamen unutmuş olabilir. Ya da gecmişine dair hicbir şey hatırlamıyor olabilir. Boyle durumlarda kişinin gecmişe ait hikayesinin, aile gecmişinin araştırılması, psikolojik muayeneden gecirilmesi gerekir. Uzun sureli, kalıcı bir hasar olması durumunda noropsikolojiye ve hatta norolojiye aktarılması gerekir.
Norolojik hastalıklara bağlı unutkanlık: Unutkanlığın en cok gorulduğu hastalıklardan biri Alzheimer ’dır. Alzheimer ve ‘bunama ’ olarak bilinen demansiyel sendromlarda, gecici hafızadan kalıcı hafızaya akışta sorunlar oluşur. Hasta 10 dakika once yaşadıklarını bile unutabilir. Yakın zamana dair fazla anı bulundurmadığı icin de uzak gecmiş daha net olarak gorulmeye başlar.
Unutkanlığı yenmek icin yapılabilecekler;
Bol meyve ve sebze tuketin.
Gun icinde bolca su icin.
Vaktinizi sevdiğiniz insanlarla, sevdiğiniz şeyleri yaparak gecirmeye calışın.
Stres ve sıkıntıdan uzak durun.
Folik asit iceren fındık, ceviz, badem, kuru uzum, elma, kepekli pirinc, balık gibi yiyecekleri tuketmeye calışın.
Alkolden uzak durun.
Spor ve egzersiz yapmaya, yeni hobiler edinmeye calışın.
Bulmaca cozmek gibi beyninizi calışacak aktiviteler edinin.
Gun icinde unutmaktan korkmak yerine, not almayı, ajanda tutmayı alışkanlık haline getirin ve bellekteki bilgi yukunu hafifletmeye calışın.
Hafızanın calışma prensipleri şoyle anlatılabilir; Gun icinde karşılaşılan kayıtlar once beyindeki hippokampus bolgesine aktarılır. Bilgiler, kişinin gecmişte yaşadıklarına, duygusal moduna, kultur duzeyine, psikolojik durumuna gore bir suzgecten gecirilir. Bu suzgecten gecen bilgiler onemsenmeyerek silinir ki bu gecici hafıza olarak ifade edilir. Suzgecin uzerinde kalanlar ise orada uzun sureli saklanmak uzere belleğe aktarılır. Gunluk hayatta karşılaştığımız bir cok kayıt, gecici olarak hafızada tutulur. İş gereği bir kez duyulan bir telefon numarasına dair, birkac saat sonra hicbir şey hatırlamayız. Oysaki bu bilgi, surekli olarak kullandığımız bir bilgi haline geldiğinde bellek bunu saklar.
İşte unutkanlık, bu calışma duzeni icinde meydana gelen sorunlarla birlikte ortaya cıkar. Bazen belleğe aktarılması gereken ya da hali hazırda aktarılmış olan bilgi kısa ya da uzun sureli olarak unutulabilir.
[h=3]Unutkanlık Nedenleri[/h]Basit, gecici unutkanlık: Gunluk hayatta herkes anahtarlarını, bir takım telefon numaralarını, isimleri, yapılacak işleri unutabilir. Bu ufak tefek unutkanlıkların buyuk bir hastalığı işaret ettiğini duşunmek yanlış olacaktır. Bu tur unutkanlıkların gecici olduğu yoğun hayat şartları bir nebze rahatlatıldığında, kişinin kendine zaman ayırıp sevdiği şeyleri yaptığında ortadan kalkmasıyla kanıtlanabilir.
Uykusuzluğa bağlı unutkanlık: Uykusuzluk sonucu kişilerin konsantrasyon bozukluğu yaşadığı ve buna bağlı olarak unutkanlaştıkları sıklıkla gorulmektedir. Bu durum sık sık goruluyorsa bir psikologa gorunmek gereklidir.
Depresyona bağlı unutkanlık: 40-50 yaş altı kişilerde gunluk hayatı etkileyecek derecede bir unutkanlık soz konusuysa, buna ek olarak keyifsizlik, mutsuzluk, halsizlik de goruluyorsa bu durum, ağır bir depresyonu işaret ediyor olabilir. Bu durumda ilk iş bir psikoloğa başvurulmalıdır.
Travmaya bağlı unutkanlık: Kişi gecmişte yaşadığı bir travma sonucu belli bir donemi tamamen unutmuş olabilir. Ya da gecmişine dair hicbir şey hatırlamıyor olabilir. Boyle durumlarda kişinin gecmişe ait hikayesinin, aile gecmişinin araştırılması, psikolojik muayeneden gecirilmesi gerekir. Uzun sureli, kalıcı bir hasar olması durumunda noropsikolojiye ve hatta norolojiye aktarılması gerekir.
Norolojik hastalıklara bağlı unutkanlık: Unutkanlığın en cok gorulduğu hastalıklardan biri Alzheimer ’dır. Alzheimer ve ‘bunama ’ olarak bilinen demansiyel sendromlarda, gecici hafızadan kalıcı hafızaya akışta sorunlar oluşur. Hasta 10 dakika once yaşadıklarını bile unutabilir. Yakın zamana dair fazla anı bulundurmadığı icin de uzak gecmiş daha net olarak gorulmeye başlar.
Unutkanlığı yenmek icin yapılabilecekler;
Bol meyve ve sebze tuketin.
Gun icinde bolca su icin.
Vaktinizi sevdiğiniz insanlarla, sevdiğiniz şeyleri yaparak gecirmeye calışın.
Stres ve sıkıntıdan uzak durun.
Folik asit iceren fındık, ceviz, badem, kuru uzum, elma, kepekli pirinc, balık gibi yiyecekleri tuketmeye calışın.
Alkolden uzak durun.
Spor ve egzersiz yapmaya, yeni hobiler edinmeye calışın.
Bulmaca cozmek gibi beyninizi calışacak aktiviteler edinin.
Gun icinde unutmaktan korkmak yerine, not almayı, ajanda tutmayı alışkanlık haline getirin ve bellekteki bilgi yukunu hafifletmeye calışın.