Sabit protez nedir, hangi hastalarda kullanılır, sabit protezin temizliği nasıl olmalıdır, Sabit protezin kullanım omru nedir?
Diş protez turleri icinde doğal diş formuna en yakın ve kullanımı en kolay olanı sabit protezlerdir. Adından da anlaşılacağı uzere hasta ağzında hareket etmez ve daimi dişler gibi rahat bir kullanımı vardır. Fakat sabit protezler tum dişsizlik turlerinde kullanılamamaktadır. Ağızda hic diş olmaması veya dişsiz bolgenin bir ucunun boşta kalıyor olması hallerinde sabit protez uygulanamaz. Sabit protez uygulanabilmesi icin; dişsiz bolgenin iki ucunda proteze tutuculuk sağlaması adına en az iki adet sağlam ve uzun koklu diş olmalıdır. Bu uygulamaya kopru adı verilir. Bununla birlikte tek bir diş uzerine uygulanabilen sabit protezlerde mevcuttur. Sabit protezler kendi icinde; kuron, kopru, laminate kuron, inley - onley dolgular, maryland kopru ve teleskop kuron şeklinde ceşitlenmektedir.
[h=2]Sabit Diş Protezleri Hangi Hastalara Uygundur?[/h]Hastanın sabit protez icin uygunluğu; diş hekimin yapacağı detaylı muayene ve gelişmiş rontgen goruntulerinden elde edilecek sonuca gore diş eksikliğinin turu ile bağlantılı olarak belirlenmektedir. Sabit protezler ağızda mevcut olan dişler uzerine uygulandığından ilk once hastanın sorunlu dişinin ozelliklerinin bu yonteme uygun olması gerekir. Tek diş restorasyonu yapılacak ise sorunlu dişin koku sağlam ve uzun olmalıdır. Deforme olmuş diş ilk etapta boyut olarak duzeltilir ve alınan olcuye gore kuron yapılıp dişin uzerine sabitlenerek doğal diş fonksiyonu ve estetiği kazandırılır. Birden fazla diş eksiği olan hastalarda sabit protez uygulanabilmesi icin; diş eksikliği bolgesinin sağ ve sol tarafında sağlıklı ve dayanıklı dişlerin bulunması şarttır. Dişler arasında kalan dişsiz bolgeye yapılan protez tekniği kopru olarak adlandırılır. Her iki tarafında da deforme olmamış dişler bulunan dişsiz boşluk icin kopru yontemiyle sabit protez uygulanabilir. Kopru ayaklarını oluşturan sağlam dişler once boyut olarak kısaltılıp kucultulur ve yapılan ayaklı protez hastanın sağlam dişleri uzerine sabitlenir.
Bu uygulamalardan da gorulduğu uzere sabit protezler; tek diş eksikliği, tek diş deformasyonu veya yan taraflarında diş bulunacak şekilde birden fazla diş boşluğu olan hastalar icin uygundur.
Sabit Protez Turleri Nelerdir?
Sabit protezler; diş eksiği az sayıda olup, kullanılacak dişleri sağlam, kokleri uzun ve dayanıklı olan hastalara uygulanır. Hastadaki diş eksikliği gerekli muayene, rontgen ve tetkikler sonucunda belirlenerek uygulanacak protez turune karar verilir. Genel anlamda sabit protezler; kuron ve kopru olarak iki başlık altında incelenir. Kuron denilen sabit protez ceşidi tek diş uzerine yapılacak uygulamalarda kullanılır. Kopru dediğimiz sabit protez ise kopru ayağı olarak kullanılacak iki adet sağlam dişin arasındaki dişsiz bolgeyi doldurmak icin tercih edilen sabit protez turudur. Sabit protez turleri genel olarak şu şekilde sıralanabilir:
Kuron (kaplama)
Kopru
Laminate Kuron
Teleskop Kuron
Maryland kopru
Kalıcı dolgu yerine gecen protezler
Sabit protezlerin kuron kısmı ağız icinde dışarıdan gorulebilen ve daimi dişlerin goruntusunu sağlayan yapıdır. Gerek laminate kuron gerekse kopru yontemi ile yapılan sabit protezlerde diş gorunumunu kazandıran yapı kurondur. Dişin kuron kısmı genel olarak porselen maddesinden tasarlanır. Fakat porselenin ağız ici kuvvetlere dayanıklılığının az oluşu nedeniyle kuron icerisine metal veya zirkonyum maddesinden bir altyapı yerleştirilebilir. Yerleştirilen altyapı genel olarak estetiği sağlamaya yonelik olması gerekir, bu nedenle kuron alt yapısı olarak ışık gecirgenliği yuksek maddeler kullanılır. Metal altyapı dişe mat bir goruntu vereceği icin, kuron alt yapısı olarak dayanıklı seramik yani porselen altyapı tercih edilmektedir.
Sabit protez turlerinden bir diğeri kopru yontemidir. Kopru yonteminde ağız icinde kucuk bir bolumde diş eksikliği mevcuttur ve bu diş eksikliğinin uc noktalarında en az birer tane uzun koklu ve sağlam diş bulunmak zorundadır. Uclarda bulunan sağlam dişler kucultulerek kopru ayağı gorevi gormesi adına boyut olarak uyumlanır. Ortada kalan diş boşluğu, yapılan protezle kopru ayakları sayesinde daimi diş formuna kavuşur ve kalıcı dişlerin tum fonksiyonlarını rahatlıkla yapabilir hale gelir. Kopru yontemi ile yapılan sabit protezlerde en az 2 tane kopru ayağı ve protezin kuron kısmı mevcuttur. Bu protez turunde de yapımı icin porselen maddesi kullanılır alt yapı malzemesi olarak da yine zirkonyum veya dayanıklı porselenden yararlanılır.
Laminate kuron denilen sabit protez turunde; farklı sebeplerle kırılan veya fiziksel butunluğunu kaybeden tek dişler uzerine, gerek goruntu gerekse işlevsel ozelliklerini geri kazanması icin yapılan protezler vardır. Dişin sadece on veya sadece yan bolgelerinde kullanılan, bu bolgelerdeki diş deformasyonlarını gidermeyi amaclayan protez malzemeleri kullanılarak, dişin doğal diş fonksiyonları ve goruntusu kazandırılır.
Teleskop kuon yontem ise; uygulama yapılacak olan dişin kokunde veya kuron kısmında aşırı deformasyon olması, uzerine etki edecek ciğneme kuvvetlerini taşımada zorlanması ve dişin yeterince sağlam olmaması hallerinde kullanılır. Teleskop kuron yapılacak olan diş oncelikle kucultulur ve boyutu uyumlanır. Kucultme işleminden sonra dayanıklılığını artıracak ve ciğneme kuvvetlerinden olabildiğince koruyacak olan cift katlı kuron materyali dişe yapıştırılır. Boylece yeterince dayanıklı olmayan ve ağızda kalıcılık suresi azalmış zayıf bir diş kuvvetlendirilir ve kullanım omru uzar.
Maryland kopru yonteminde ise; on bolgede meydana gelmiş tek diş eksikliklerinde, dişin iki yanındaki sağlam dişlerin orta bolgesinde yapılan kucuk hacimli uyumlamalar ile diş boşluğunu kapatacak olan kopruye tutuculuk sağlanır. Boylece ağzın on bolgesindeki diş eksikliği giderilirken, dişsiz bolgenin sağ ve solundaki sağlam dişleri deforme etmemiş ve aynı zamanda diş protezine de tutuculuk sağlanmış olur.
[h=2]Sabit Protezlerin Temizliği ve Bakımı Nasıl Olmalıdır?
[/h]Sabit protezler ağızda takıp cıkarılamadıkları icin tıpkı daimi dişler gibi fırcalama yontemi ile temizlenir. Fakat sabit protezlerde kullanılan maddelerin deforme olmasını onlemek adına ozel protez fırcaları kullanılmalıdır. Ayrıca normal diş macunlarının icindeki kimyasallar protez maddesini etkileyebileceğinden; protez temizliğinde kullanılacak diş macunu da ozel olarak imal edilmektedir. Diş protezine uygun diş fırcası ve macunu ile yemeklerin ardından yapılacak olan fırcalama işlemi, sabit protezlerin gunluk temizlikleri icin yeterli olmaktadır. Bunun dışında protezin uzun omurlu olması ve oluşabilecek sorunları onceden tespit edebilmek adına duzenli olarak diş hekimi kontrolune gitmek gerekmektedir. Rutin diş kontrollerinin ardından sabit protezin ağızda uzun sure kullanımına destek olunmuş ve protezin omru uzatılmış olur.
[h=2]Sabit Protez Uygulamasında Başarı Oranı Nasıldır? [/h]Sabit protezler; tedavi icin gerekli şartları taşıyan hastalarda, kısa surede uygulanabilirliği ile sıklıkla tercih edilen, genel olarak kullanım omru ve başarı oranı diğer protezlere gore yuksek olduğu gorulen işlevsel bir protez turudur. Gerek hasta ağzında sabit oluşu gerekse estetik ve fonksiyonel olarak doğal diş formuna en yakın olup, hastanın alışma sureci en kısa olan protez turu sabit protezlerdir. Oyle ki; sabit protez ile tedavi edilen hastaların buyuk bir coğunluğunda protezine kısa surede alışma, doğal dişleri ile rahatlıkla sağladığı işlevleri sabit protez ile de zorlanmadan yapabilme ve protezini uzun yıllar sorunsuz kullanabilme durumları gozlenmektedir. Sabit protezlerin en onemli avantajı hasta ağzında hareketsiz oluşları ve canlı dokulara uyumlarının yuksek oluşudur. Kalıcı dişlerin neredeyse tum işlevlerini rahatlıkla gorebilen, bu nedenle hastalarda uyum surecinin kısa olduğu sabit protezler; diş eksikliklerinde ve deforme olmuş dişlerin duzeltilmesi işlemlerinde sıklıkla tercih edilmektedir.
Diş protez turleri icinde doğal diş formuna en yakın ve kullanımı en kolay olanı sabit protezlerdir. Adından da anlaşılacağı uzere hasta ağzında hareket etmez ve daimi dişler gibi rahat bir kullanımı vardır. Fakat sabit protezler tum dişsizlik turlerinde kullanılamamaktadır. Ağızda hic diş olmaması veya dişsiz bolgenin bir ucunun boşta kalıyor olması hallerinde sabit protez uygulanamaz. Sabit protez uygulanabilmesi icin; dişsiz bolgenin iki ucunda proteze tutuculuk sağlaması adına en az iki adet sağlam ve uzun koklu diş olmalıdır. Bu uygulamaya kopru adı verilir. Bununla birlikte tek bir diş uzerine uygulanabilen sabit protezlerde mevcuttur. Sabit protezler kendi icinde; kuron, kopru, laminate kuron, inley - onley dolgular, maryland kopru ve teleskop kuron şeklinde ceşitlenmektedir.[h=2]Sabit Diş Protezleri Hangi Hastalara Uygundur?[/h]Hastanın sabit protez icin uygunluğu; diş hekimin yapacağı detaylı muayene ve gelişmiş rontgen goruntulerinden elde edilecek sonuca gore diş eksikliğinin turu ile bağlantılı olarak belirlenmektedir. Sabit protezler ağızda mevcut olan dişler uzerine uygulandığından ilk once hastanın sorunlu dişinin ozelliklerinin bu yonteme uygun olması gerekir. Tek diş restorasyonu yapılacak ise sorunlu dişin koku sağlam ve uzun olmalıdır. Deforme olmuş diş ilk etapta boyut olarak duzeltilir ve alınan olcuye gore kuron yapılıp dişin uzerine sabitlenerek doğal diş fonksiyonu ve estetiği kazandırılır. Birden fazla diş eksiği olan hastalarda sabit protez uygulanabilmesi icin; diş eksikliği bolgesinin sağ ve sol tarafında sağlıklı ve dayanıklı dişlerin bulunması şarttır. Dişler arasında kalan dişsiz bolgeye yapılan protez tekniği kopru olarak adlandırılır. Her iki tarafında da deforme olmamış dişler bulunan dişsiz boşluk icin kopru yontemiyle sabit protez uygulanabilir. Kopru ayaklarını oluşturan sağlam dişler once boyut olarak kısaltılıp kucultulur ve yapılan ayaklı protez hastanın sağlam dişleri uzerine sabitlenir.
Bu uygulamalardan da gorulduğu uzere sabit protezler; tek diş eksikliği, tek diş deformasyonu veya yan taraflarında diş bulunacak şekilde birden fazla diş boşluğu olan hastalar icin uygundur.
Sabit Protez Turleri Nelerdir?
Sabit protezler; diş eksiği az sayıda olup, kullanılacak dişleri sağlam, kokleri uzun ve dayanıklı olan hastalara uygulanır. Hastadaki diş eksikliği gerekli muayene, rontgen ve tetkikler sonucunda belirlenerek uygulanacak protez turune karar verilir. Genel anlamda sabit protezler; kuron ve kopru olarak iki başlık altında incelenir. Kuron denilen sabit protez ceşidi tek diş uzerine yapılacak uygulamalarda kullanılır. Kopru dediğimiz sabit protez ise kopru ayağı olarak kullanılacak iki adet sağlam dişin arasındaki dişsiz bolgeyi doldurmak icin tercih edilen sabit protez turudur. Sabit protez turleri genel olarak şu şekilde sıralanabilir:
Kuron (kaplama)
Kopru
Laminate Kuron
Teleskop Kuron
Maryland kopru
Kalıcı dolgu yerine gecen protezler
Sabit protezlerin kuron kısmı ağız icinde dışarıdan gorulebilen ve daimi dişlerin goruntusunu sağlayan yapıdır. Gerek laminate kuron gerekse kopru yontemi ile yapılan sabit protezlerde diş gorunumunu kazandıran yapı kurondur. Dişin kuron kısmı genel olarak porselen maddesinden tasarlanır. Fakat porselenin ağız ici kuvvetlere dayanıklılığının az oluşu nedeniyle kuron icerisine metal veya zirkonyum maddesinden bir altyapı yerleştirilebilir. Yerleştirilen altyapı genel olarak estetiği sağlamaya yonelik olması gerekir, bu nedenle kuron alt yapısı olarak ışık gecirgenliği yuksek maddeler kullanılır. Metal altyapı dişe mat bir goruntu vereceği icin, kuron alt yapısı olarak dayanıklı seramik yani porselen altyapı tercih edilmektedir.
Sabit protez turlerinden bir diğeri kopru yontemidir. Kopru yonteminde ağız icinde kucuk bir bolumde diş eksikliği mevcuttur ve bu diş eksikliğinin uc noktalarında en az birer tane uzun koklu ve sağlam diş bulunmak zorundadır. Uclarda bulunan sağlam dişler kucultulerek kopru ayağı gorevi gormesi adına boyut olarak uyumlanır. Ortada kalan diş boşluğu, yapılan protezle kopru ayakları sayesinde daimi diş formuna kavuşur ve kalıcı dişlerin tum fonksiyonlarını rahatlıkla yapabilir hale gelir. Kopru yontemi ile yapılan sabit protezlerde en az 2 tane kopru ayağı ve protezin kuron kısmı mevcuttur. Bu protez turunde de yapımı icin porselen maddesi kullanılır alt yapı malzemesi olarak da yine zirkonyum veya dayanıklı porselenden yararlanılır.
Laminate kuron denilen sabit protez turunde; farklı sebeplerle kırılan veya fiziksel butunluğunu kaybeden tek dişler uzerine, gerek goruntu gerekse işlevsel ozelliklerini geri kazanması icin yapılan protezler vardır. Dişin sadece on veya sadece yan bolgelerinde kullanılan, bu bolgelerdeki diş deformasyonlarını gidermeyi amaclayan protez malzemeleri kullanılarak, dişin doğal diş fonksiyonları ve goruntusu kazandırılır.
Teleskop kuon yontem ise; uygulama yapılacak olan dişin kokunde veya kuron kısmında aşırı deformasyon olması, uzerine etki edecek ciğneme kuvvetlerini taşımada zorlanması ve dişin yeterince sağlam olmaması hallerinde kullanılır. Teleskop kuron yapılacak olan diş oncelikle kucultulur ve boyutu uyumlanır. Kucultme işleminden sonra dayanıklılığını artıracak ve ciğneme kuvvetlerinden olabildiğince koruyacak olan cift katlı kuron materyali dişe yapıştırılır. Boylece yeterince dayanıklı olmayan ve ağızda kalıcılık suresi azalmış zayıf bir diş kuvvetlendirilir ve kullanım omru uzar.
Maryland kopru yonteminde ise; on bolgede meydana gelmiş tek diş eksikliklerinde, dişin iki yanındaki sağlam dişlerin orta bolgesinde yapılan kucuk hacimli uyumlamalar ile diş boşluğunu kapatacak olan kopruye tutuculuk sağlanır. Boylece ağzın on bolgesindeki diş eksikliği giderilirken, dişsiz bolgenin sağ ve solundaki sağlam dişleri deforme etmemiş ve aynı zamanda diş protezine de tutuculuk sağlanmış olur.
[h=2]Sabit Protezlerin Temizliği ve Bakımı Nasıl Olmalıdır?
[/h]Sabit protezler ağızda takıp cıkarılamadıkları icin tıpkı daimi dişler gibi fırcalama yontemi ile temizlenir. Fakat sabit protezlerde kullanılan maddelerin deforme olmasını onlemek adına ozel protez fırcaları kullanılmalıdır. Ayrıca normal diş macunlarının icindeki kimyasallar protez maddesini etkileyebileceğinden; protez temizliğinde kullanılacak diş macunu da ozel olarak imal edilmektedir. Diş protezine uygun diş fırcası ve macunu ile yemeklerin ardından yapılacak olan fırcalama işlemi, sabit protezlerin gunluk temizlikleri icin yeterli olmaktadır. Bunun dışında protezin uzun omurlu olması ve oluşabilecek sorunları onceden tespit edebilmek adına duzenli olarak diş hekimi kontrolune gitmek gerekmektedir. Rutin diş kontrollerinin ardından sabit protezin ağızda uzun sure kullanımına destek olunmuş ve protezin omru uzatılmış olur.
[h=2]Sabit Protez Uygulamasında Başarı Oranı Nasıldır? [/h]Sabit protezler; tedavi icin gerekli şartları taşıyan hastalarda, kısa surede uygulanabilirliği ile sıklıkla tercih edilen, genel olarak kullanım omru ve başarı oranı diğer protezlere gore yuksek olduğu gorulen işlevsel bir protez turudur. Gerek hasta ağzında sabit oluşu gerekse estetik ve fonksiyonel olarak doğal diş formuna en yakın olup, hastanın alışma sureci en kısa olan protez turu sabit protezlerdir. Oyle ki; sabit protez ile tedavi edilen hastaların buyuk bir coğunluğunda protezine kısa surede alışma, doğal dişleri ile rahatlıkla sağladığı işlevleri sabit protez ile de zorlanmadan yapabilme ve protezini uzun yıllar sorunsuz kullanabilme durumları gozlenmektedir. Sabit protezlerin en onemli avantajı hasta ağzında hareketsiz oluşları ve canlı dokulara uyumlarının yuksek oluşudur. Kalıcı dişlerin neredeyse tum işlevlerini rahatlıkla gorebilen, bu nedenle hastalarda uyum surecinin kısa olduğu sabit protezler; diş eksikliklerinde ve deforme olmuş dişlerin duzeltilmesi işlemlerinde sıklıkla tercih edilmektedir.