Ayurveda, Hindistan ’ın antik tıp yontemlerini iceren alternatif tıp dalı veya sağlık bilimidir. Gunumuzde milyonlarca insanın başvurduğu sağlık sistemidir.
Ayurveda, diğer adıyla Ayurvedik tıp, Hindistan ’da ortaya cıkan antik, alternatif ve doğal sağlık sistemidir. Kelime anlamı “yaşam bilgisi” olan Ayurveda ’nın, sprituel (ruhsal) bilgilere dayandığı belirtiliyor. Onleyici veya koruyucu tıp olarak da biliniyor. Hindistan ’ın “Vedik” kulturune dayanıyor. Dunyanın en sofistike ve guclu zihin ve beden sağlığı sistemlerinden biri olan Ayurveda, eski Hindistan bilginleri tarafından geliştirdi. Hastalığı tedavi etmek dışında bir yaşam bilimi olan Ayurveda, insanın sağlıklı kalmasına yardımcı olmak icin tasarlanmış bilgileri icerir. İnsanların beşeri yeteneklerinin ust sınırını gercekleştirmelerine yardımcı olmaya calışır. Temel prensibi “bedensel ve zihinsel denge”dir. Ayurvedik tıbba gore, insan vucudundaki denge, hastalıkların onune gecer veya gelişen hastalıkları tedavi eder. Kişinin ideal bunye tipini tespit eden Ayurveda, dengesizliklerin kaynağını belirlemeye calışır ve dengesizlik oluşturan belirtilerin kaynağını bularak dengenin tekrar sağlanmasını iceren oneriler sunar. Ayurveda uzmanlarına genellikle hastalandıktan sonra değil de hastalanmadan once sağlığı korumak icin başvurulur. Gunumuzde milyonlarca insanın başvurduğu buyuk bir ticari sektore donuşmuş durumda. Ayurvedik oneriler, genellikle sağlıklı yaşam icin tavsiye edilen uygulamaları iceriyor. Makalemizde detaylarını bulabilirsiniz.
[h=4]Ayurveda ’nın Tarihi [/h]Ayurveda, Hindistan ’ın koklu gecmişinde uygulanan ceşitli tıbbi uygulamaların gunumuze kadar ulaşan bolumlerini icerir. Ne zaman, nasıl ve kim tarafından ortaya atıldığı veya geliştirildiği tam olarak bilinmiyor. 5000 yıllık bir gecmişi olduğuna inanılıyor. Hindistan ’ın tıp tarihi M.O. 3000'lere kadar uzanıyor. M.O.1200-700 yılları arasında derlendiği tahmin edilen bazı metinlerde ceşitli tedavi yontemlerinden bahsedilmiştir. Ayurveda'nın teorik fikirleri M.O. 1000 yılının ortalarında geliştirilmiştir. Budizm ve Jainizm'in yanı sıra Sankhya ve Vaiseṣika felsefeleri ile paralellikler gosterir. Sağlıklı bedene sahip olmanın yollarını arayan keşişlerin geliştirdiği tahmin ediliyor. Keşişlerin yıllarca meditasyon yaparak fiziksel ve ruhsal dengeyi sağlamaya calıştıkları; denedikleri yontemlerle elde ettikleri sonucları nesillere aktararak Ayurveda bilimini geliştirdiklerine inanılıyor.
Ayurveda ’nın Hint Tanrısı Brahma'nın vahyi olduğuna inananlar da var. Bu inanış, Vedik felsefeye dayanıyor. Brahma'dan Daksha Prajapati'ye, ondan da Dharma'nın koruyucu tanrısı İndra'ya aktarıldığına inanılıyor. Rivayete gore, Ayurveda ’nın ulaştığı ilk insan Bharadvaja'dır ve Ayurveda bilgilerini tanrı İndra'dan doğrudan oğrenmiştir. Bharadvaja, bir grup bilgene; bilginler de oğrencilerine “gizemli sağlık bilgilerini” aktarmış ve Ayurveda sisteminin gunumuze kadar ulaşılması sağlanmış. İnanışa gore Ayurveda ilk olarak “Agnivesh Tantra” adı verilen “kayıp metinlerde” gecmektedir. Charaka tarafından duzenlenerek "Charaka Samhita" adını alan bu metinlerin dışında M.O. 1000 ’li yıllarda derlenen “Sushruta Samhita” adlı kitapta da Ayurvedik uygulamalardan soz edilir. Bu kitap, Ayurvedik cerrahi uygulamalarının babası olarak bilinen Dhanvantri Sushrut tarafından derlenmiştir. Cok eski metinlerden “Atharva Veda” adlı metinlerde de Ayurvedik uygulamalara atıf vardır. Bu metinlerde şifalı bitkileri ve ceşitli otları oven ilahiler ve matralar yer alıyor. Bu ilahilerin, alternatif tıp uygulamalarının temelini oluşturduğu tahmin ediliyor. Ayurvedik uygulamalar, Budist donemlerde de geliştirilmiştir. Antik Yunan tıbbında da Ayurvedik metinlerden izler vardır. Hipokrat ’ın da Ayurvedik tıp uygulamalarından faydalandığı belirtiliyor.
[h=3]Ozellikleri [/h]Ayurveda; sağlığı koruma, hastalığı onleme ve tedavi şeklinde uygulanan bir tıp sistemidir. Ayurvedik metinlerde insanların uc farklı bedenden oluştuğu ifade edilir. Bunlar; fiziksel beden, zihinsel beden ve ruhsal bedendir. Ayurveda ’ya gore bu bedenler uyum ve denge icinde calıştığı surece hastalıklardan korunmak mumkundur. Hastalıklar bedensel, zihinsel ve ruhsal dengesizliklerden kaynaklanır; bu dengesizlikler hayat tarzlarının değiştirilmesi, diyetler ve şifalı bitkilerle ortadan kaldırılabilir. Boylece hastalıklardan korunmanın mumkun olduğuna inanılır.
Ayurvedik tıbbın ozelliklerinden bazıları şunlardır;
Ruhsal, zihinsel ve bedensel denge, sağlıklı olmanın temelidir.
Sağlıklı bir insanın beden veya bunye tipi (dosha), hazım ısısı (agni), yedi beden dokusu (dhatu) ve vucut atıkları (mala) arasında denge vardır.
Ayurveda ’ya gore, her insan kendine ozgudur ve yaşam bicimleri, beslenme alışkanlıkları farklılık gosterir.
Fiziksel ve ruhsal dengeyi sağlamak ve korumak icin Ayurveda rehberlerine ihtiyac vardır.
En iyi ilac; yaşam tarzı ve beslenme alışkanlığıdır.
Zihin ve beden ayrılmaz bir şekilde birbirine bağlıdır ve hicbir şey beden ve zihni iyileştirmek veya donuşturmek icin daha fazla guce sahip değildir.
Hastalıklardan uzak olmak icin insanın kendi farkındalığını dengede tutmaya ve daha sonra dengeyi bedene yaymaya ihtiyac vardır.
Zihin ve beden ayrılmaz olduğundan vucut doğal olarak meditasyon uygulamasıyla dengelenebilir.
Meditasyon yoluyla oluşturulan huzurlu bir farkındalık, kalp atış hızı ve nefesinizi yavaşlatır ve stres hormonlarının uretimi azalır.
[h=4]Doşa (Dosha) Sistemi [/h]Doşa veya dosha, beden ve zihnindeki “biyolojik enerji” olarak tanımlanır. Fiziksel ve zihinsel surecleri yonetir ve canlıların sağlıklı olmalarını sağlar. Doşalar beş faktorden oluşur; boşluk (eter), hava, su, ateş, toprak… Ayurveda, bedeni, uc ana doşa tipine veya prensibine gore ayırır. Genel olarak “doşa” adı verilen bu sistem, bedenleri Vata, Pitta ve Kapha olarak sınıflandırır. Bu enerji sınıflarına goz atalım:
Vata; boşluk ve hava ilkesidir; sinir sistemi işlevini harekete geciren enerjidir. Aynı zamanda kan dolaşımı, solunum, kalp atışı, goz kırpma gibi fonksiyonları yonetir. Vata dengesi, canlılığı temsil eder. Bu denge bozulursa korkular ve anksiyete ortaya cıkabilir. Vata enerjisi baskın insanların oğrenme kabiliyeti yuksektir. Genellikle ince ve uzun boylu olurlar. Soğuktan rahatsız olurlar, hızlı yururler, enerjiktirler, cok terlemezler, ciltleri ve sacları kurudur, ruh halleri değişkendir.
Pitta; ateş ve su ilkesidir; sindirim sistemini duzenler. Besin alımı, emilim ve beden ısısı gibi fonksiyonları yoneten enerjidir. Pitta dengesi, olayları kolay idrak etmeye ve her şeyden memnun olmaya odaklıdır. Bu denge bozulursa ofke ortaya cıkar, ulser gibi rahatsızlıklar doğar. Pitta enerjisi baskın insanlar zeki ve guclu insanlardır. Genellikle orta boylu, beyaz tenli ve cilli olurlar. Girişimci ruhları vardır, ozguvenleri yuksektir, rekabet etmeyi ve meydan okumayı severler. Stres altında tedirgin ve sinirli olurlar. Denge bozulursa agresifleşir ve saldırganlaşırlar. Sıcak iklimler ve ortamları sevmezler. Liderlik vasıfları vardır. Ulser, mide yanması ve uykusuzluk gibi sorunlar yaşarlar.
Kapha; su ve toprağın niteliklerini yansıtan ilkedir; besinleri dolaşım sistemine taşır. Bedenin buyumesini sağlar. Beden su taşıyarak cildi nemlendirir, bağışıklık sistemini korur. Kapha dengesi, sevgi ve merhamet doğurur. Denge bozulursa kıskanclık ve guvensizlik ortaya cıkar. Kapha enerjisi baskın olan insanların bedenleri guclu ve sağlamdır. Rahat ve sakindirler. Konuşmaları yavaş, tepkileri ağırdır. Merhametli ve affedicidirler. Soğuk ve nemli ortamları sevmezler. Sinuzit, astım ve alerji gibi rahatsızlıklar yaşarlar.
Doşa sistemine gore, her insanda bu uc doşa enerjisi bulunur. Doşalardan biri veya ikisi daha baskındır. Her doşanın, beslenme gibi yaşam tarzlarıyla uyum icinde işlev gorduğune inanılır. Doşaların baskınlığına gore kişinin karakteri ve fizyolojik ozellikleri, sevdiği şeyler, rahatsızlıkları değişir. Kimde, hangi doşa tipinin baskın olduğunu Ayurveda hekimleri teşhis edebilir. Hekimler, kendilerine has teşhis yontemleri ile baskın doşayı tespit eder ve kişiyi doşasına uygun bir yaşam tarzına yonlendirir.
[h=4]Teşhis ve Tedavi [/h]Ayurvedik tıpta hastalıklar; gozle, elle ve hastanın sorgulanması yontemleri ile teşhis edilir. Muayenede oncelikle nabız teşhis edilir. Daha sonra dışkı, dil, goz, deri, konuşma, ses, hastanın genel beden gorunuşu, hazım kapasitesi, kişisel alışkanlıkları, direnci gibi unsurlar incelenir ve irdelenir. Hastalıkla ilgili belirtiler de ceşitli testlerle gozlemlenir. Tedavide ise, hasta, baskın doşalara gore dengesiz unsurların giderilmesi icin bazı uygulamalara yonlendirilir. Orneğin; şifalı bitkiler kullandırılır, yemek duzeni sağlanması teşvik edilir, hayat tarzında değişiklik istenir, ruhsal sağlık icin de psikolojik destek verilir. Ayurveda'daki bitki temelli tedaviler kok, yaprak, meyve, kabuk, kakule ve tarcın gibi tohumlardan elde edilir. Ayurveda'da kullanılan hayvansal urunler arasında sut, kemik ve safra taşları bulunur. Buna ek olarak, yağlar hem tuketim hem de harici kullanım icin recete edilebilir. Kukurt, arsenik, kurşun, bakır sulfat ve altın da dahil olmak uzere bazı minerallerin tuketimi de ongorulmuştur. Bitki ilacına mineral eklenmesi “rasa shastra” olarak adlandırılır.
[h=3]Ayurvedik Oneriler [/h]Ayurvedik yaklaşımdan faydalanmak ve sağlığı korumak icin uygulanabilecek bazı oneriler şunlardır;
Eşsiz zihin-beden turunuzu ve ondan tureyen spesifik ihtiyaclarınızı belirleyin: Ayurveda sağlığa karşı kişiselleştirilmiş bir yaklaşımdır ve zihin-beden turunun bilinmesi; diyet, egzersiz, takviyeler ve yaşam biciminizin diğer tum yonleri hakkında en iyi secimleri yapmanıza izin verir.
Besleyici bir diyet yapın: Sağlıklı bir beden ve zihin icin besleyici gıdalar alın. İdeal beslenme, bilincli olarak hazırlanan ve yenen ceşitli taze gıdaları tuketmektir. Dengeli bir diyet icin her oğunde Ayurvedik tatlar alın. Bu tatlar; tatlı, tuzlu, ekşi, keskin ve acı icermelidir. Bu şekilde bedeninizde butun gıda gruplarının ve besinlerin temsil edilmesini sağlarsınız. Ayrıca, vucudunuzu “gokkuşağının renkleriyle” doldurmak, uzun ve sağlıklı bir yaşamı teşvik eder. Mavi, mor, kırmızı, yeşil veya turuncu renkli gıdalar antioksidandır ve bağışıklık sistemini guclendirir, sağlığı geliştiren bircok vitamin ve mineral icerirler.
Dinlendirici bir uyku alın: Ayurveda'ya gore uyku, insanlığın hemşiresidir. Uyku esnasında vucut kendini onarır ve canlandırır. Dinlendirici bir uyku eksikliği vucudun doğuştan gelen dengesini bozar, bağışıklık sistemini zayıflatır ve yaşlanmayı hızlandırır. İnsanlar genellikle her gece altı ila sekiz saat dinlendirici bir uykuya ihtiyac duyarlar. Karanlık bir ortamda uyumanız zihin ve beden dengesi icin en onemli faktorlerden biridir.
Doğayla uyum icinde yaşayın: Aslında ihtiyacınız olan şey, doğayla uyum icinde yaşamaktır. Dengedeyken doğal olarak yalnızca sağlığınızı ve besinleri arzularsınız; vucudunuzun doğal ritimleri ile uyum icinde hareket edersiniz, dinlendirici bir uyku cekersiniz, duygularınızı değerlendirirsiniz. Doğayla uyumsuzsanız abur cubur yemek istersiniz, uyku ve egzersizden kacınırsınız, zorlayıcı davranışlara maruz kalırsınız.
Vucudunuzu dinleyin: Vucut surekli rahatlık ve rahatsızlık sinyalleri verir. Vucudunuz fiziksel veya duygusal sıkıntı sinyali veriyorsa dikkat edin ve farklı bir tercih duşunun. Vucudunuz rahatlık sinyali gonderirse sorun yoktur. Zihin gecmişte ve gelecekte yaşarken, vucut şu an icinde bulunur ve hicbir zaman kendinden şuphe etmez. Gerceği bilir ve sizi en secim doğrultusunda yonlendirir.
Sindirim sistemini guclu tutun: Ayurveda'ya gore sağlıklı bir beden; beslenmeye, duygusal ve duyusal bilgileri tam olarak metabolize etme kabiliyetine bağlıdır. Agni (ısı) olarak bilinen sindirim enerjisi sağlam olduğunda sağlıklı dokular uretilir, atıklar verimli bir şekilde elimine edilir ve “oja” adı verilen ince bir oz uretilir. Ojalar, canlılığın kaynağı olarak gorulur. Algı, fiziksel guc ve bağışıklığın temeli ojalardır. Agniniz zayıflarsa, sindirim yetersizdir ve zararlı artık birikimine neden olur.
Yemek yeme alışkanlıklarınızı gozden gecirin: Ayakta, televizyon veya bilgisayar karşısında ve arac kullanırken yemek yemeyin. Daima oturarak yemek yiyin. Yemeklerinizi yavaş yiyin. Midenizi tıka basa doldurmayın; yani doyuncaya kadar yemeyin. Ciğ yiyeceklerden ziyade pişmiş gıdaları tercih edin. Gun boyu zencefil yemeye calışın, ılık su icin.
Sevgiye onem verin: Hareketleriniz sevgiyle harekete gecirildiğinde daha az caba sarf edersiniz; cunku doğa sevginin enerjisiyle ayakta duruyor. İş, guc, para ya da ovgulerin peşinde koşarsanız enerjinizi kaybedersiniz. Eylemleriniz sevgiyle harekete gecirildiğinde enerjiniz genişler ve birikir. Bu yuzden sevgiye yonelin.
Egzersiz ve meditasyon yapın: Duygusal ve fiziksel denge icin egzersiz ve meditasyonu deneyin. Transandantal meditasyon tekniği, Ayurvedik yaşam tarzı icin tavsiye edilen bir meditasyon yontemidir.
Masaj yaptırın: Ayurvedik uygulamaların en onemlilerinden biri de ceşitli yağlarla yapılan masajlardır. Ayurveda uzmanı masorler, vucudunuza farklı duygular yaşatabilir!
[h=4]Ayurveda Hakkında Kısa Bilgiler [/h]
Ayurveda, bilinen en eski sağlık koruma bilimidir.
Dunya Sağlık Orgutu ’nun tamamlayıcı sağlık sistemleri arasında Ayurveda ’da yer alır.
“Ayurveda” kelimesi, Sanskritcedeki “ayur” ve “veda” sozcuklerinin birleştirilmesi ile turetilen bir kelimedir. “Ayur”, ‘hayat ’ ve ‘hayat ilkesi ’; “veda” ise ‘bilgi ’ anlamındadır. Ayurveda, “hayat bilgisi” veya “yaşam bilimi” anlamındadır.
Ayurvedik tedavi yontemlerinde ilac yoktur; sadece ceşitli şifalı bitkiler kullanılabilir. Ayurveda uzmanları hastalara, beslenme ve yaşam tarzları ile ilgili bazı yontemler tavsiye ederler.
Modern tıp doktorları, Ayurveda gibi alternatif tıp yontemlerini genellikle benimsemez. Hatta bazı doktorlar Ayurveda ’yı alternatif tıp yontemi olarak da gormez.
Hipokrat başta olmak uzere pek cok batılı tıp uzmanının Ayurvedik tıptan faydalandığı belirtiliyor.
Geleneksel Ayurvedik tıp formulleri ve yontemlerini iceren 100 ’un uzerinde kitap bulunuyor.
Ayurveda, gunumuzde Hindistan başta olmak uzere Sri Lanka ve Nepal ’da yaygın olarak kullanılıyor. Tibet ve Cin ’deki tıp uygulamalarında da Ayurveda ’nın izleri vardır.
Bazı kaynaklara gore Hindistan ’daki insanların yaklaşık yuzde 80 ’i Ayurvedik tıp uygulamalarını ve yontemlerini kullanıyor.
Hindistan ’da Ayurvedik tıp alanında yaklaşık 200 eğitim merkezi bulunuyor.
Nepal ’de Ayurveda en prestijli tıp formudur. Halkın yuzde 75 ’i geleneksel Ayurvedik tıp yontemlerini kullanıyor.
Sri Lanka ’da Ayurveda ’yı canlandırmak icin 1980 yılında bir Tıp Bakanlığı kuruldu. Ulkede universitelerin tıp fakultelerinde de Ayurveda bolumleri bulunuyor. Sri Lanka ’da 60 ’dan fazla Ayurveda hastanesi, 200 ’un uzerinde Ayurveda dispanseri bulunuyor.
Turkiye ’de Ayurveda yontemleri yaygın değil. Bazı kesimler tarafından sınırlı olarak kullanılıyor.
Ayurveda, diğer adıyla Ayurvedik tıp, Hindistan ’da ortaya cıkan antik, alternatif ve doğal sağlık sistemidir. Kelime anlamı “yaşam bilgisi” olan Ayurveda ’nın, sprituel (ruhsal) bilgilere dayandığı belirtiliyor. Onleyici veya koruyucu tıp olarak da biliniyor. Hindistan ’ın “Vedik” kulturune dayanıyor. Dunyanın en sofistike ve guclu zihin ve beden sağlığı sistemlerinden biri olan Ayurveda, eski Hindistan bilginleri tarafından geliştirdi. Hastalığı tedavi etmek dışında bir yaşam bilimi olan Ayurveda, insanın sağlıklı kalmasına yardımcı olmak icin tasarlanmış bilgileri icerir. İnsanların beşeri yeteneklerinin ust sınırını gercekleştirmelerine yardımcı olmaya calışır. Temel prensibi “bedensel ve zihinsel denge”dir. Ayurvedik tıbba gore, insan vucudundaki denge, hastalıkların onune gecer veya gelişen hastalıkları tedavi eder. Kişinin ideal bunye tipini tespit eden Ayurveda, dengesizliklerin kaynağını belirlemeye calışır ve dengesizlik oluşturan belirtilerin kaynağını bularak dengenin tekrar sağlanmasını iceren oneriler sunar. Ayurveda uzmanlarına genellikle hastalandıktan sonra değil de hastalanmadan once sağlığı korumak icin başvurulur. Gunumuzde milyonlarca insanın başvurduğu buyuk bir ticari sektore donuşmuş durumda. Ayurvedik oneriler, genellikle sağlıklı yaşam icin tavsiye edilen uygulamaları iceriyor. Makalemizde detaylarını bulabilirsiniz. [h=4]Ayurveda ’nın Tarihi [/h]Ayurveda, Hindistan ’ın koklu gecmişinde uygulanan ceşitli tıbbi uygulamaların gunumuze kadar ulaşan bolumlerini icerir. Ne zaman, nasıl ve kim tarafından ortaya atıldığı veya geliştirildiği tam olarak bilinmiyor. 5000 yıllık bir gecmişi olduğuna inanılıyor. Hindistan ’ın tıp tarihi M.O. 3000'lere kadar uzanıyor. M.O.1200-700 yılları arasında derlendiği tahmin edilen bazı metinlerde ceşitli tedavi yontemlerinden bahsedilmiştir. Ayurveda'nın teorik fikirleri M.O. 1000 yılının ortalarında geliştirilmiştir. Budizm ve Jainizm'in yanı sıra Sankhya ve Vaiseṣika felsefeleri ile paralellikler gosterir. Sağlıklı bedene sahip olmanın yollarını arayan keşişlerin geliştirdiği tahmin ediliyor. Keşişlerin yıllarca meditasyon yaparak fiziksel ve ruhsal dengeyi sağlamaya calıştıkları; denedikleri yontemlerle elde ettikleri sonucları nesillere aktararak Ayurveda bilimini geliştirdiklerine inanılıyor.
Ayurveda ’nın Hint Tanrısı Brahma'nın vahyi olduğuna inananlar da var. Bu inanış, Vedik felsefeye dayanıyor. Brahma'dan Daksha Prajapati'ye, ondan da Dharma'nın koruyucu tanrısı İndra'ya aktarıldığına inanılıyor. Rivayete gore, Ayurveda ’nın ulaştığı ilk insan Bharadvaja'dır ve Ayurveda bilgilerini tanrı İndra'dan doğrudan oğrenmiştir. Bharadvaja, bir grup bilgene; bilginler de oğrencilerine “gizemli sağlık bilgilerini” aktarmış ve Ayurveda sisteminin gunumuze kadar ulaşılması sağlanmış. İnanışa gore Ayurveda ilk olarak “Agnivesh Tantra” adı verilen “kayıp metinlerde” gecmektedir. Charaka tarafından duzenlenerek "Charaka Samhita" adını alan bu metinlerin dışında M.O. 1000 ’li yıllarda derlenen “Sushruta Samhita” adlı kitapta da Ayurvedik uygulamalardan soz edilir. Bu kitap, Ayurvedik cerrahi uygulamalarının babası olarak bilinen Dhanvantri Sushrut tarafından derlenmiştir. Cok eski metinlerden “Atharva Veda” adlı metinlerde de Ayurvedik uygulamalara atıf vardır. Bu metinlerde şifalı bitkileri ve ceşitli otları oven ilahiler ve matralar yer alıyor. Bu ilahilerin, alternatif tıp uygulamalarının temelini oluşturduğu tahmin ediliyor. Ayurvedik uygulamalar, Budist donemlerde de geliştirilmiştir. Antik Yunan tıbbında da Ayurvedik metinlerden izler vardır. Hipokrat ’ın da Ayurvedik tıp uygulamalarından faydalandığı belirtiliyor.
[h=3]Ozellikleri [/h]Ayurveda; sağlığı koruma, hastalığı onleme ve tedavi şeklinde uygulanan bir tıp sistemidir. Ayurvedik metinlerde insanların uc farklı bedenden oluştuğu ifade edilir. Bunlar; fiziksel beden, zihinsel beden ve ruhsal bedendir. Ayurveda ’ya gore bu bedenler uyum ve denge icinde calıştığı surece hastalıklardan korunmak mumkundur. Hastalıklar bedensel, zihinsel ve ruhsal dengesizliklerden kaynaklanır; bu dengesizlikler hayat tarzlarının değiştirilmesi, diyetler ve şifalı bitkilerle ortadan kaldırılabilir. Boylece hastalıklardan korunmanın mumkun olduğuna inanılır.
Ayurvedik tıbbın ozelliklerinden bazıları şunlardır;
Ruhsal, zihinsel ve bedensel denge, sağlıklı olmanın temelidir.
Sağlıklı bir insanın beden veya bunye tipi (dosha), hazım ısısı (agni), yedi beden dokusu (dhatu) ve vucut atıkları (mala) arasında denge vardır.
Ayurveda ’ya gore, her insan kendine ozgudur ve yaşam bicimleri, beslenme alışkanlıkları farklılık gosterir.
Fiziksel ve ruhsal dengeyi sağlamak ve korumak icin Ayurveda rehberlerine ihtiyac vardır.
En iyi ilac; yaşam tarzı ve beslenme alışkanlığıdır.
Zihin ve beden ayrılmaz bir şekilde birbirine bağlıdır ve hicbir şey beden ve zihni iyileştirmek veya donuşturmek icin daha fazla guce sahip değildir.
Hastalıklardan uzak olmak icin insanın kendi farkındalığını dengede tutmaya ve daha sonra dengeyi bedene yaymaya ihtiyac vardır.
Zihin ve beden ayrılmaz olduğundan vucut doğal olarak meditasyon uygulamasıyla dengelenebilir.
Meditasyon yoluyla oluşturulan huzurlu bir farkındalık, kalp atış hızı ve nefesinizi yavaşlatır ve stres hormonlarının uretimi azalır.
[h=4]Doşa (Dosha) Sistemi [/h]Doşa veya dosha, beden ve zihnindeki “biyolojik enerji” olarak tanımlanır. Fiziksel ve zihinsel surecleri yonetir ve canlıların sağlıklı olmalarını sağlar. Doşalar beş faktorden oluşur; boşluk (eter), hava, su, ateş, toprak… Ayurveda, bedeni, uc ana doşa tipine veya prensibine gore ayırır. Genel olarak “doşa” adı verilen bu sistem, bedenleri Vata, Pitta ve Kapha olarak sınıflandırır. Bu enerji sınıflarına goz atalım:
Vata; boşluk ve hava ilkesidir; sinir sistemi işlevini harekete geciren enerjidir. Aynı zamanda kan dolaşımı, solunum, kalp atışı, goz kırpma gibi fonksiyonları yonetir. Vata dengesi, canlılığı temsil eder. Bu denge bozulursa korkular ve anksiyete ortaya cıkabilir. Vata enerjisi baskın insanların oğrenme kabiliyeti yuksektir. Genellikle ince ve uzun boylu olurlar. Soğuktan rahatsız olurlar, hızlı yururler, enerjiktirler, cok terlemezler, ciltleri ve sacları kurudur, ruh halleri değişkendir.
Pitta; ateş ve su ilkesidir; sindirim sistemini duzenler. Besin alımı, emilim ve beden ısısı gibi fonksiyonları yoneten enerjidir. Pitta dengesi, olayları kolay idrak etmeye ve her şeyden memnun olmaya odaklıdır. Bu denge bozulursa ofke ortaya cıkar, ulser gibi rahatsızlıklar doğar. Pitta enerjisi baskın insanlar zeki ve guclu insanlardır. Genellikle orta boylu, beyaz tenli ve cilli olurlar. Girişimci ruhları vardır, ozguvenleri yuksektir, rekabet etmeyi ve meydan okumayı severler. Stres altında tedirgin ve sinirli olurlar. Denge bozulursa agresifleşir ve saldırganlaşırlar. Sıcak iklimler ve ortamları sevmezler. Liderlik vasıfları vardır. Ulser, mide yanması ve uykusuzluk gibi sorunlar yaşarlar.
Kapha; su ve toprağın niteliklerini yansıtan ilkedir; besinleri dolaşım sistemine taşır. Bedenin buyumesini sağlar. Beden su taşıyarak cildi nemlendirir, bağışıklık sistemini korur. Kapha dengesi, sevgi ve merhamet doğurur. Denge bozulursa kıskanclık ve guvensizlik ortaya cıkar. Kapha enerjisi baskın olan insanların bedenleri guclu ve sağlamdır. Rahat ve sakindirler. Konuşmaları yavaş, tepkileri ağırdır. Merhametli ve affedicidirler. Soğuk ve nemli ortamları sevmezler. Sinuzit, astım ve alerji gibi rahatsızlıklar yaşarlar.
Doşa sistemine gore, her insanda bu uc doşa enerjisi bulunur. Doşalardan biri veya ikisi daha baskındır. Her doşanın, beslenme gibi yaşam tarzlarıyla uyum icinde işlev gorduğune inanılır. Doşaların baskınlığına gore kişinin karakteri ve fizyolojik ozellikleri, sevdiği şeyler, rahatsızlıkları değişir. Kimde, hangi doşa tipinin baskın olduğunu Ayurveda hekimleri teşhis edebilir. Hekimler, kendilerine has teşhis yontemleri ile baskın doşayı tespit eder ve kişiyi doşasına uygun bir yaşam tarzına yonlendirir.
[h=4]Teşhis ve Tedavi [/h]Ayurvedik tıpta hastalıklar; gozle, elle ve hastanın sorgulanması yontemleri ile teşhis edilir. Muayenede oncelikle nabız teşhis edilir. Daha sonra dışkı, dil, goz, deri, konuşma, ses, hastanın genel beden gorunuşu, hazım kapasitesi, kişisel alışkanlıkları, direnci gibi unsurlar incelenir ve irdelenir. Hastalıkla ilgili belirtiler de ceşitli testlerle gozlemlenir. Tedavide ise, hasta, baskın doşalara gore dengesiz unsurların giderilmesi icin bazı uygulamalara yonlendirilir. Orneğin; şifalı bitkiler kullandırılır, yemek duzeni sağlanması teşvik edilir, hayat tarzında değişiklik istenir, ruhsal sağlık icin de psikolojik destek verilir. Ayurveda'daki bitki temelli tedaviler kok, yaprak, meyve, kabuk, kakule ve tarcın gibi tohumlardan elde edilir. Ayurveda'da kullanılan hayvansal urunler arasında sut, kemik ve safra taşları bulunur. Buna ek olarak, yağlar hem tuketim hem de harici kullanım icin recete edilebilir. Kukurt, arsenik, kurşun, bakır sulfat ve altın da dahil olmak uzere bazı minerallerin tuketimi de ongorulmuştur. Bitki ilacına mineral eklenmesi “rasa shastra” olarak adlandırılır.
[h=3]Ayurvedik Oneriler [/h]Ayurvedik yaklaşımdan faydalanmak ve sağlığı korumak icin uygulanabilecek bazı oneriler şunlardır;
Eşsiz zihin-beden turunuzu ve ondan tureyen spesifik ihtiyaclarınızı belirleyin: Ayurveda sağlığa karşı kişiselleştirilmiş bir yaklaşımdır ve zihin-beden turunun bilinmesi; diyet, egzersiz, takviyeler ve yaşam biciminizin diğer tum yonleri hakkında en iyi secimleri yapmanıza izin verir.
Besleyici bir diyet yapın: Sağlıklı bir beden ve zihin icin besleyici gıdalar alın. İdeal beslenme, bilincli olarak hazırlanan ve yenen ceşitli taze gıdaları tuketmektir. Dengeli bir diyet icin her oğunde Ayurvedik tatlar alın. Bu tatlar; tatlı, tuzlu, ekşi, keskin ve acı icermelidir. Bu şekilde bedeninizde butun gıda gruplarının ve besinlerin temsil edilmesini sağlarsınız. Ayrıca, vucudunuzu “gokkuşağının renkleriyle” doldurmak, uzun ve sağlıklı bir yaşamı teşvik eder. Mavi, mor, kırmızı, yeşil veya turuncu renkli gıdalar antioksidandır ve bağışıklık sistemini guclendirir, sağlığı geliştiren bircok vitamin ve mineral icerirler.
Dinlendirici bir uyku alın: Ayurveda'ya gore uyku, insanlığın hemşiresidir. Uyku esnasında vucut kendini onarır ve canlandırır. Dinlendirici bir uyku eksikliği vucudun doğuştan gelen dengesini bozar, bağışıklık sistemini zayıflatır ve yaşlanmayı hızlandırır. İnsanlar genellikle her gece altı ila sekiz saat dinlendirici bir uykuya ihtiyac duyarlar. Karanlık bir ortamda uyumanız zihin ve beden dengesi icin en onemli faktorlerden biridir.
Doğayla uyum icinde yaşayın: Aslında ihtiyacınız olan şey, doğayla uyum icinde yaşamaktır. Dengedeyken doğal olarak yalnızca sağlığınızı ve besinleri arzularsınız; vucudunuzun doğal ritimleri ile uyum icinde hareket edersiniz, dinlendirici bir uyku cekersiniz, duygularınızı değerlendirirsiniz. Doğayla uyumsuzsanız abur cubur yemek istersiniz, uyku ve egzersizden kacınırsınız, zorlayıcı davranışlara maruz kalırsınız.
Vucudunuzu dinleyin: Vucut surekli rahatlık ve rahatsızlık sinyalleri verir. Vucudunuz fiziksel veya duygusal sıkıntı sinyali veriyorsa dikkat edin ve farklı bir tercih duşunun. Vucudunuz rahatlık sinyali gonderirse sorun yoktur. Zihin gecmişte ve gelecekte yaşarken, vucut şu an icinde bulunur ve hicbir zaman kendinden şuphe etmez. Gerceği bilir ve sizi en secim doğrultusunda yonlendirir.
Sindirim sistemini guclu tutun: Ayurveda'ya gore sağlıklı bir beden; beslenmeye, duygusal ve duyusal bilgileri tam olarak metabolize etme kabiliyetine bağlıdır. Agni (ısı) olarak bilinen sindirim enerjisi sağlam olduğunda sağlıklı dokular uretilir, atıklar verimli bir şekilde elimine edilir ve “oja” adı verilen ince bir oz uretilir. Ojalar, canlılığın kaynağı olarak gorulur. Algı, fiziksel guc ve bağışıklığın temeli ojalardır. Agniniz zayıflarsa, sindirim yetersizdir ve zararlı artık birikimine neden olur.
Yemek yeme alışkanlıklarınızı gozden gecirin: Ayakta, televizyon veya bilgisayar karşısında ve arac kullanırken yemek yemeyin. Daima oturarak yemek yiyin. Yemeklerinizi yavaş yiyin. Midenizi tıka basa doldurmayın; yani doyuncaya kadar yemeyin. Ciğ yiyeceklerden ziyade pişmiş gıdaları tercih edin. Gun boyu zencefil yemeye calışın, ılık su icin.
Sevgiye onem verin: Hareketleriniz sevgiyle harekete gecirildiğinde daha az caba sarf edersiniz; cunku doğa sevginin enerjisiyle ayakta duruyor. İş, guc, para ya da ovgulerin peşinde koşarsanız enerjinizi kaybedersiniz. Eylemleriniz sevgiyle harekete gecirildiğinde enerjiniz genişler ve birikir. Bu yuzden sevgiye yonelin.
Egzersiz ve meditasyon yapın: Duygusal ve fiziksel denge icin egzersiz ve meditasyonu deneyin. Transandantal meditasyon tekniği, Ayurvedik yaşam tarzı icin tavsiye edilen bir meditasyon yontemidir.
Masaj yaptırın: Ayurvedik uygulamaların en onemlilerinden biri de ceşitli yağlarla yapılan masajlardır. Ayurveda uzmanı masorler, vucudunuza farklı duygular yaşatabilir!
[h=4]Ayurveda Hakkında Kısa Bilgiler [/h]
Ayurveda, bilinen en eski sağlık koruma bilimidir.
Dunya Sağlık Orgutu ’nun tamamlayıcı sağlık sistemleri arasında Ayurveda ’da yer alır.
“Ayurveda” kelimesi, Sanskritcedeki “ayur” ve “veda” sozcuklerinin birleştirilmesi ile turetilen bir kelimedir. “Ayur”, ‘hayat ’ ve ‘hayat ilkesi ’; “veda” ise ‘bilgi ’ anlamındadır. Ayurveda, “hayat bilgisi” veya “yaşam bilimi” anlamındadır.
Ayurvedik tedavi yontemlerinde ilac yoktur; sadece ceşitli şifalı bitkiler kullanılabilir. Ayurveda uzmanları hastalara, beslenme ve yaşam tarzları ile ilgili bazı yontemler tavsiye ederler.
Modern tıp doktorları, Ayurveda gibi alternatif tıp yontemlerini genellikle benimsemez. Hatta bazı doktorlar Ayurveda ’yı alternatif tıp yontemi olarak da gormez.
Hipokrat başta olmak uzere pek cok batılı tıp uzmanının Ayurvedik tıptan faydalandığı belirtiliyor.
Geleneksel Ayurvedik tıp formulleri ve yontemlerini iceren 100 ’un uzerinde kitap bulunuyor.
Ayurveda, gunumuzde Hindistan başta olmak uzere Sri Lanka ve Nepal ’da yaygın olarak kullanılıyor. Tibet ve Cin ’deki tıp uygulamalarında da Ayurveda ’nın izleri vardır.
Bazı kaynaklara gore Hindistan ’daki insanların yaklaşık yuzde 80 ’i Ayurvedik tıp uygulamalarını ve yontemlerini kullanıyor.
Hindistan ’da Ayurvedik tıp alanında yaklaşık 200 eğitim merkezi bulunuyor.
Nepal ’de Ayurveda en prestijli tıp formudur. Halkın yuzde 75 ’i geleneksel Ayurvedik tıp yontemlerini kullanıyor.
Sri Lanka ’da Ayurveda ’yı canlandırmak icin 1980 yılında bir Tıp Bakanlığı kuruldu. Ulkede universitelerin tıp fakultelerinde de Ayurveda bolumleri bulunuyor. Sri Lanka ’da 60 ’dan fazla Ayurveda hastanesi, 200 ’un uzerinde Ayurveda dispanseri bulunuyor.
Turkiye ’de Ayurveda yontemleri yaygın değil. Bazı kesimler tarafından sınırlı olarak kullanılıyor.