Guney Amerika ’ya ozgu bir cicek olan passiflora, 16 ’ıncı yuzyıldan bu yana geleneksel olarak yaraları iyileştirmek icin kullanılmıştır. Modern cağlarda ise stres, anksiyete ve uykusuzluk gibi şikÂyetlere karşı sakinleştirici bir bitkisel cozum olarak kullanımı yaygınlık kazanmıştır. Peki passiflora nedir, ne işe yarar? Nasıl ve ne zaman kullanılması gerekir?
[h=2]Passiflora Nedir?[/h]Passiflora, Turkce ’de carkıfelek olarak bilinen, sarmaşık turunde tırmanıcı bir cicektir. Boyu 9 metreye kadar uzar. İngilizce ’de ‘Passionflower (tutku ciceği) ’ olarak anılır. Passiflora son derece carpıcı ve renkli bir goruntusu ile gosterişli bir sus bitkisi olarak da kullanılır. Ancak soğuğa duyarlı olduğu unutulmamalıdır. Passiflora ailesinin yaklaşık 500 farklı turu vardır. Yatıştırıcı etkisi olan ‘Passiflora incarnata ’ turu ise daha cok Guney Amerika ulkeleri ile ABD ’nin guneyinde yetişir.
Passiflora incarnata beynin GABA kimyasalını daha fazla salgılamasını sağlar, sakinleştirici (sedatif) etkisini de bu ozelliğinden alır. Bir sinir taşıyıcısı (norotransmiter) olan GABA, stresle ilgili mesajların merkezi sinir sistemindeki alıcılara (reseptor) ulaşmasını engelleyerek aşırı heyecanlanmayı ve kaygı duymayı onler. Bu nedenle de rahatlatıcı, ağrı kesici, kas gevşetici, anksiyete azaltıcı ve sakinleştirici gibi etkiler sağlar.
Amerikan yerlileri bu ciceği cıban, acık yaralar, kulak ağrıları ve karaciğer sorunlarını iyileştirmek icin kullanıyordu. İspanyol kaşiflerin Perulu yerlilerden oğrendiği passiflora Batı dunyasında ise daha cok sakinleştirici etkisi ile biliniyor.
[h=2]Passiflora Ne İşe Yarar?[/h]Doğru dozda kullanıldığında, passifloranın bilinen faydaları şunlardır:
Uykuyu Duzenler
Passiflora uyku sorunlarında en yaygın kullanılan bitkisel cozumlerden biridir. 2017 ’de hayvanlar uzerinde yapılan bir araştırma, uyku duzeni uzerindeki olumlu etkilerini bilimsel olarak kanıtlamıştır. Buna gore passiflora uykuya dalmayı kolaylaştırır ve derin uykunun suresini uzatır.(1)
Anksiyete (Kaygı) Bozukluğunu Tedavi Ediyor
Passiflora merkezi sinir sistemi uzerinde yatıştırıcı ve sakinleştirici bir etkiye sahiptir. Bağımlılık yapmaması da anksiyete bozukluklarında tercih edilmesinin nedenlerinden biridir.
Passifloranın anksiyete dindirici (anksiyolitik) ve sakinleştirici etkisi bir dizi araştırma ile kanıtlanmıştır. Bu etkilerin, passifloranın vucuttaki GABA seviyelerini değiştirmesinden kaynaklandığı duşunulmektedir. (2)
Menopozun Olumsuz Etkilerini Rahatlatır
Passiflora Guney Amerika ’da geleneksel olarak menopozun ani ateş basması, gece terlemeleri, anksiyete ve uykusuzluk gibi olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla da kullanılmıştır. Araştırmalar, 3 ila 6 hafta boyunca passiflora incarnata kullanımının, menopozun baş ağrısı, depresyon, uykusuzluk ve ofke gibi etkilerini ciddi oranda hafiflettiğini tespit etmiştir. (3)
Epilepsi Tedavisi
2007 ’de yapılan bir araştırmaya gore, passiflora incarnata bitkisi epilepsi krizleri konusunda da olumlu etkilere sahip olabilir. Bu alanda daha fazla calışmaya ihtiyac olsa da, passiflora incarnatanın epilepsi krizlerinin kısalmasına ve aralarındaki surenin uzamasına yardımcı olduğu duşunuluyor. (4)
Antioksidan Etkisi
Passifloranın icinde cok sayıda antioksidan bileşen de bulunur. Ozellikle kuersetin bileşeni, hucrelere zarar veren serbest radikal molekullerinin vucuttan atılmasında cok etkilidir.
Antienflamatuar Etkisi
Passifloranın vucuttaki iltihabı azaltarak antienflamatuar gorevi gorduğu de duşunulmektedir. Bu etkiyi, inflamasyonu azaltan kuersetin maddesinin sağladığı duşunulmektedir. Ancak bu alanda daha fazla araştırmaya ihtiyac duyulmaktadır.
Tansiyonu Duşurur
Passiflora ozutunun yuksek tansiyonu duşurduğu tespit edilmiştir. Araştırmalara gunde bir bardak passiflora cayı icmek, hafif yuksek tansiyonun duzenlenmesine yardımcı olur. Fakat tansiyon ilacı icen kişilerin doktora danışmadan passiflora tuketmemesi gerektiği unutulmamalıdır.
Sigara Bırakmayı Kolaylaştırır
Passifloranın merkezi sinir sistemi uzerindeki rahatlatıcı etkisi, sigarayı bırakmaya calışan kişilerin yaşadığı yoksunluk belirtilerini hafifletir. Passiflora sayesinde nikotin krizleri hafifler. Aynı zamanda, nikotin yoksunluğunun uyku duzenindeki olumsuz etkileri de ortadan kaybolur.
Antibakteriyel Ozelliği
Passiflora bitkisi, dışarıdan uygulandığında antibakteriyel gorevi de gorur. Cilde parlaklık kazandırır; yanık, kaşıntı, alerjik reaksiyon ve ucuğu tedavi edebilir. Aynı zamanda kuf ve mantarı temizlemek icin de uygulanabilir. Guney Amerika yerlileri geleneksel olarak, passiflora ve su karışımından elde ettikleri macunlarla cilt yuzeyinde bolgesel tedavi uygulamıştır.
Ağrı Kesici
Passiflora genel olarak bir ağrı kesici olarak da kullanılabilir. Baş ağrısı, adet sancısı, diş ağrısı, kas ve sinir ağrıları gibi şikÂyetlere karşı etkili bir doğal ilactır. Uykuya dalmanızı zorlaştıran ağrılara karşı da passiflora kullanabilirsiniz.
[h=3]Passifloranın Diğer Kullanım Alanları[/h]Yukarıdaki geleneksel etkilerinin yanı sıra passiflora doktor gozetiminde şu amaclarla da kullanılabilir:

Dikkat dağınıklığı hiperaktivite bozukluğu tedavisiKalp ritminde anormalliklerSindirim sorunlarıHemoroidSinir ağrılarıKas gevşeticiAstım tedavisiSpazmUyuşturucu ve alkol bağımlılığı tedavisine destek amacıyla[h=3]Passiflora Nasıl Kullanılır?[/h]Passiflora cok farklı şekillerde tuketilebilir. Kurutulmuş passiflora yaprakları cay şeklinde demlenebilir. Passiflora, ozut, kapsul ve şurup halinde de satılmaktadır. Diğer yandan bazı ilacların icinde de yer almaktadır. Passiflora olumlu etkilerini coğu zaman hemen değil, 5-6 gun icinde gosterebilir.
[h=3]Passiflora Cayı Nasıl Hazırlanır?[/h]Kurutulmuş passiflora bitkisini demleyip cay şeklinde tuketmek isteyenlerin miktara dikkat etmeleri gerekir. Passiflora cayı icin bu bitkiden 1-2 gram kadar kullanmanız yeterlidir. 15 dakikalık bir demleme suresinin ardından passiflora cayı merkezi sinir sistemini rahatlatır. Uyku sorunları icin yatmadan yarım saat once icilmesi tavsiye edilir.
[h=3]Passiflora Yan Etkileri Nelerdir?[/h]Passiflora tavsiye edilen doz ve şekilde kullanıldığında genellikle guvenlidir. Hatta yaygın bir yan etkisi olmadığı soylenebilir. Bununla birlikte, aşırı dozda tuketimi ya da doktora danışmadan başka ilaclarla karıştırılması olumsuz etkiler yaratabilir:

Passiflora uyuşturucu veya alkol ile birlikte kullanılmamalıdır.Aşırı dozda kullanımı mide bulantısı, kalp carpıntısı, baş donmesi ve zihin bulanıklığına yol acabilir.Hamile ve emziren kadınlar passiflora kullanmamalıdır. Passiflora kan sulandırıcı ilaclar, tansiyon ilacı, antikoagulan ve antidepresanlarla birlikte doktora danışmadan kullanılmamalıdır.Passifloranın reflekslerde duşuşe sebep olma ihtimali vardır. Bu nedenle arac kullanan kişilerin bu bitkiyi dikkatli tuketmesi tavsiye edilir.Karaciğer rahatsızlığı olan kişilerin de passiflora kullanmaması onerilir.Merkezi sinir sistemini etkileyen passifloranın ameliyat olacak hastalar tarafından kullanılmaması gerekir. Planlı bir ameliyata giriyorsanız, bu bitkiyi kullandığınızı doktorunuzla paylaşmalısınız.[h=4]Passiflora Cocuğa Verilir Mi?[/h]Passifloranın cocuklarda az miktarda kullanımının zararı yoktur. Fakat bitkisel bir cozum olmasına rağmen, cocuğunuza doktora danışmadan passiflora vermemeniz tavsiye edilir.
[h=3]Passiflora Nasıl Yetiştirilir?[/h]Guney Amerika ’nın ılıman iklimine ozgu bir bitki olan passiflora (carkıfelek) guneş sever. Bu nedenle bahcelerin ve evin en cok guneş alan yerinde yetiştirilmesi gerekir. Nemli ve drenajı iyi ortamları sevse de toprak konusunda fazla secici değildir. Bununla birlikte, kirecli toprak sevmez.
Passiflora verimli topraklara ekildiğinde cok hızlı ciceklenir. Eğer bu bitkinin gosterişli ciceklerini hızla elde etmek istiyorsanız, toprağını iyi beslemeniz tavsiye edilir. Passiflora cicek actığı yaz aylarında daha fazla suya ihtiyac duyar. Kış aylarında da soğuk su ile sulanmamalıdır. Soğuk ve olumsuz hava koşullarından korunmalıdır.