
Radyal motor, 1901 yılında icat edilen bir motor turudur. Pervaneli ucaklarda yaygın olarak kullanılır. Bir tur rotary motor olarak da bilinir.
Radyal motor, yıldız gorunumunde olduğu icin “yıldız tipi motor” olarak da bilinir. Pervaneli ucaklar başta olmak uzere deniz taşıtları, askeri araclar ve motosikletler icin kullanılabilmektedir. Silindirleri, bir daire merkezine karşı sıralanmış motorlardır. Bu motor turunde tum piston kolları, tek biyel muylusuna (piston kollarının bağlı mil) bağlı olarak calışır. Radyal motorlarda ateşleme aralığının duzgun olması icin 4 zamanlı tipleri tek sayılı (5, 7, 9 gibi), 2 zamanlıları tipleri de cift sayıda (2, 4, 6 gibi) silindir icerir. Genellikle tek sayılı olarak tasarlanmıştır. Radyal motorlar nasıl calışır, avantajları ve dezavantajları nelerdir, tarihcesi nedir? Bu soruların cevaplarını makalemizde bulabilirsiniz.

(İlk radyal motor tasarımlarından biri.)
[h=4]Tarihcesi [/h]Radyal motorlar, ilk olarak 1901 yılında Amerikalı makine muhendisi Charles Matthews Manly tarafından tasarlandı. İlk radyal motor su soğutmalı ve 5 silindirliydi. Ancak bu motorlar yeterince guclu değildi. Daha sonra 1903 yılında Stephen Balzer tarafından Langley Havaalanı projesi icin tasarlanan rotary (doner) motorun donuşturulmesiyle “Manly-Balzer motoru” olarak bilinen radyal motor tasarlandı. Bu motor, dakikada 950 devir yapan, 52 beygir gucunde benzinli radyal motor olarak geliştirildi.
Radyal motorlarla ilgili bazı onemli tarihler şunlardır;
1907 yılında Jacob Ellehammer, dunyanın ilk hava soğutmalı 3 silindirli radyal motorunu tasarlayarak bir motosiklete kullandı. Bu motor, daha guclu 5 silindirli modelin de temelini oluşturdu.
1909-1919 yılları arasında uretilen radyal motorlar, krank karteri ve silindirleri ile daha cok rotary motorlara benziyordu.
1920 ’li yıllardan sonra geliştirilen konseptler, gunumuzdeki radyal motorların prototipleri olarak tasarlandı.
1918 yılında uretilen hava soğutmalı radyaller, I. Dunya Savaşı ’nda kullanılan ucaklar icin diğer motorlara gore daha avantajlı goruldu; ancak kullanılamadı.
Fransa ’da kullanılan ve “Le Rhône” adı verilen rotary (doner) motorlar, 1920 ’li yıllarda sabit radyal motorlara donuşturuldu.
1920 – 1921 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri Havacılık Ulusal Danışma Komitesi (NACA) ve ABD Donanması, hava soğutmalı radyallerin guc / ağırlık oranının ve guvenilirliğinin arttırabileceğini belirterek, ucaklar ve deniz aracları icin radyal motor siparişi verdi.
İkinci Dunya Savaşı ’nda kullanılan bircok ucak, radyal motorluydu.

[h=3]Calışma Prensibi Nedir? [/h]Radyal motorlar, icten yanmalı olarak sınıflandırılır. Coğunlukla ucaklarda kullanılır. Silindirleri rotary (donen) motorlarda olduğu gibi krank milinin etrafında bir daire oluşturacak şekilde dizilmiştir. Başka bir ifadeyle, silindirleri belli bir sıra dahilinde değil, daire merkezine karşı sıralanmış motor tipidir. Bu sebeple yıldız şeklinde gorunumu vardır. Tum piston kolları (biyel) gobekteki tek bir biyel muylusuna bağlıdır. Silindirler, krank milinin etrafında yıldız şeklinde devinimini tamamlar. Her silindirde bulunan pistonun hareketi, piston kolu (biyel) ve biyel muylusu yardımı ile krank miline aktarılır. Silindirlerin eksenlerinin aynı duzlemde olması nedeniyle, birleştirici cubuklar doğrudan krank miline bağlanamazlar. Bunun yerine, pistonlar krank miline bir mafsallı cubuk grubu ile bağlanırlar. Boylece krank milinin ekseni etrafında donmesi sağlanır. Bu işlem, her pistonun hareketi ile surekli tekrarlanır. Karburator ve gaz kolu yardımı ile motorun devri ayarlanır.
Radyal motorda pistonlar, biyeller yardımı ile krank miline bağlandır. Dort zamanı (emme, sıkıştırma, guc (yanma), egzoz) tamamlandığında krank mili iki devir yapar. Silindirler, ateşleme sırasına gore guc uretir. Yanan hava-yakıt karışımının patlaması ile meydana gelen guc, piston kolları vasıtası ile krank miline donme hareketi olarak iletilir. Calışma sistemi, bu bakımdan sıralı motorlarla benzer. Ateşleme sıraları farklıdır. Dokuz silindirli bir radyal motorda ateşleme sırası “1, 3, 5, 7, 9, 2, 4, 6, 8” numaralı silindirlerde bu sıraya gore gercekleşir. Her cevrim tamamlandığında ateşleme sırası tekrar birinci silindire doner. Başka bir ifade ile pistondaki gucun hareketi sırasında ateşlenecek bir sonraki piston arasında bir piston vardır. Ateşleme sırası, valfların acılması ve kapanması, yanma sonrası oluşan gucun bir sonraki silindirin sıkıştırma işlemine yardım etmesi ve hareketin bu şekilde devam etmesi şekilde cevrim veya dort zaman tamamlanır. Radyal motorlarda tek sayılı silindirler kullanılmasının bir mantığı var. Motorun daha sorunsuz calışması icin tutarlı ve devamlı bir guc uretilmelidir. Daha verimli guc uretmek icin tek sayıda silindir kullanılır. Boylece diğer piston ateşleme işlemini başarabilir. Eğer eşit sayıda silindir kullanılırsa, eşit derecede zamanlanmış bir ateşleme dongusu mumkun olmazdı.
Radyal motorlarda, otomobil ve motosikletlerde kullanılan motorların aksine silindirlerin ekseni aynı duzlemlidir. Dolayısıyla tipik eksantrik mili, emme ve egzoz valflarının kontrolu icin kullanılamaz veya krank mili guc sunmaz. Bunun yerine, pistonlar mafsallı cubuk birleşimi ile krank miline bağlanır. Radyal motorların silindirleri uzerinde genelde “popet” adı verilen turde valflar kullanılır. Bu valflar, krank milinden zıt yonde donen kam plakası tarafından kontrol edilen itme cubukları tarafından hareket ettirilir. Kam, dişli bir mekanizma yardımıyla dondurulur.

[h=3]Radyal Motor Parcaları [/h]Radyal motorlar, sıralı motorlarda kullanılan parcalar icerir. Diğer 4 zamanlı motorlar gibi calışır. Her ikisinin de benzer parcaları vardır; ancak yapıları ve tasarımları farklıdır. Her silindirin emme, sıkıştırma, guc (yanma) ve egzoz zamanı vardır.
Bu parcalar şunlardır;
Piston: Yanma odasında yanan gazların genleşen kuvvetini bir bağlantı cubuğu veya kol vasıtasıyla krank miline gonderir. Yani mekanik gucu krank miline aktarır. Pistonların baş tarafında silindirle arasında sızdırmazlık sağlayan “segman” adı verilen parcalar vardır. Hafif ve ısıya dayanıklı alaşımlardan uretilir.
Biyel (piston kolu): Pistonun altında bulunan cubuk veya koldur. Pistondaki hareketi krank miline aktarmaya yardımcı olur.
Krank mili: Pistondan gelen mekanik gucu donme hareketine cevirir.
Emme ve egzoz valfları: Emme valfı, yakıt ve temiz havanın yanma odasına girmesini sağlayan bir kanaldır. Egzoz valfı ise, yanan yakıt-hava karışımının yanması sonucu ortaya cıkan gazların silindirden dışarı atılmasını sağlar.
Buji: Yanma odasında sıkıştırılan yakıt-hava karışımını elektrik kıvılcımı ile ateşleyerek patlama sağlar. Bujinin ateşlediği yakıt, genleşerek buyuk bir guc oluşturur.

[h=3]Radyal Motorların Avantajları ve Dezavantajları [/h]Yıldız tipi motorlar, fazla guc gerektiren motorlardır. Bu sebeple silindir sayıları fazladır. Sıralı silindirli motorlara gore bazı ustunlukleri vardır. Silindirlerin motorun on kısmında bulunması, hava akımının doğrudan motorun govdesine ulaşmasını sağlar. Bu da motora iyi duzeyde bir soğutma sağlar. Ucaklarda kullanılan radyal motorlarda yuksek irtifada yapılan ucuşlarda motor ısısını kontrol altında tutmak icin motorun arka bolumunde mekanik olarak acılıp kapatılabilen bir kapak bulunur. Pilot, bu kapağı acıp kapatarak motor ısısını istenen duzeyde tutabilir. Motorun aşırı ısınması guc kaybına yol acar. Sıralı silindirli motorlara gore daha guvenli, daha dayanıklıdır. Ağırlık ve guc oranı daha iyidir. Hasarlara karşı direnclidir.
Radyal motorların avantajları ve dezavantajları şunlardır;
Avantajları:
Radyal motorlarda her bir pistonun guc uretimine katkısı son derece iyi duzeydedir. Bu tutarlılık motorun daha sorunsuz ve titreşimsiz calışmasına yardımcı olur.
Dokuz silindirli tipik bir radyal motor, 1200 beygir gucu uretebilir.
Radyal motorların dakikadaki devir hızı goreceli olarak maksimum duzeydedir.
Ucak pervanelerini reduksiyon dişlisi olmadan dondurebilirler.
Butun pistonlar aynı duzlemdedir. Bu sebeple hepsi normal havayla eşit derecede soğutulur.
Sıvı soğutma sistemleri herhangi bir hasara karşı daha savunmasızdır. Hasarlarda su kaybı sonucu motor aşırı ısınır ve farklı arızalara yol acabilir. Hava soğutmalı bir radyal motor, bu tur hasarlardan etkilenmeden soğutulabilir.
Hava soğutmalı radyaller, su kullanılmadığı icin sıvı soğutmalı sıralı motorlardan daha hafiftir.
Radyal silindirlere motorun kapasitesini arttırmak icin silindir capını arttırmadan ekstra piston eklenebilir.
Radyallerin daha kısa ve sert krank milleri vardır. Tek bir radyal bloğunda onde ve arkada olmak uzere sadece iki adet krank mili yatağı bulunur. Sıvı soğutmalı 6 silindirli sıralı bir motorda her piston icin ayrı ayrı mil yatağına ihtiyac duyulur.
Kısa krank mili daha az titreşim sağlar. Ayrıca daha az aşınır, metal yorgunluğuna daha az maruz kalır. Bu sebeple daha dayanıklı ve guvenlidir.
Basit ve duzenli tasarımı sebebiyle bakımı kolaydır.
Parcaları ve bakım maliyetleri daha ucuzdur.Dezavantajları:
Ozellikle ucaklarda kullanılan radyal motorların silindir govdesi ucuş esnasında surekli hava akımına maruz kalır. Bu sebeple motorun verimli calışması icin gerekli ısı kontrol edilemeyebilir.
Silindirlerin hava akımına maruz kalması surtunmeyi onemli olcude arttırır.
Radyal bir motordaki her silindirin kendi kapağı olduğu icin her kapakta ayrı valflar ve valf itici bulunması pratik değildir. Bu karmaşıklık, bakım maliyetlerini artırabilir.
Uc veya beş silindirli radyal motorlar, en basit sınıftadır. Bu sınıftaki motorlar diğer motorlara gore cok sesli ve titreşimli calışır ve guvenli değildir.
Ucakların on tarafında bulunduğu icin goruş acısını engelleyebilir.
Kapalı bir bolgede bulunan radyal motorları soğutmak daha zordur.

[h=4]Yıldız Tipi Motorlarla İlgili Kısa Bilgiler [/h]
Birinci Dunya Savaşı'nda kullanılan rotary motorlu ucaklara gore pek cok avantajı olan radyal motorlar, ucaklar icin mukemmel bir tasarım olarak goruluyordu.
İkinci Dunya Savaşı ’nda kullanılan pervaneli ucaklarda yaygın olarak radyal motorlar kullanılmıştır. “Alman FockeWulf Fw-190” ucakları ornek olarak verilebilir. O donemde ucak motorlarında daha fazla verimlilik ve guce ihtiyac duyuluyordu. Radyal motorlar, bu ihtiyacı fazlasıyla karşıladı.
İkinci Dunya Savaşı sırasında radyal motorların kullanımı zirveye ulaştı. Bugun radyal motorlar vardır; ancak yaygın değildir. Coğu pervaneli ucak bugun daha geleneksel duz sıralı silindirli motor veya gaz turbini konfigurasyonlarını kullanıyor.
Gunumuz ucaklarında radyal motorların yerini alan gaz turbinleri, urettikleri guce oranla radyal motorlardan cok daha hafiftir.
Jet motorları veya turbin motorları, cok daha guclu, verimli ve hafif oldukları icin ucaklarda radyal motor pazarını ele gecirdi.
Radyal motorlar, yeni teknolojilerle surekli yenilenerek varlığını surdurmuştur.
Yıldız tipi motorlar, buyuk gorunumune rağmen diğer motor tiplerine gore hafiftir.
Yapısı gereği ulaşım ve yuk araclarında cok nadir tercih edilir. Genellikle dairesel motor yerleşimine uygun yapısı olan pervaneli hava taşıtlarında, deniz taşıtlarında ve tank gibi askeri araclarda kullanılır.
Coğu radyal motor benzinlidir; ancak dizel radyal motorlar da vardır. Dizel radyallerin yakıt tuketimi daha azdır.
Gunumuzde uretilen bazı pervaneli akrobasi ucaklarında 350-450 beygir gucunde radyal motorlar kullanılıyor.



(İlk radyal motor tasarımlarından biri.)
[h=4]Tarihcesi [/h]Radyal motorlar, ilk olarak 1901 yılında Amerikalı makine muhendisi Charles Matthews Manly tarafından tasarlandı. İlk radyal motor su soğutmalı ve 5 silindirliydi. Ancak bu motorlar yeterince guclu değildi. Daha sonra 1903 yılında Stephen Balzer tarafından Langley Havaalanı projesi icin tasarlanan rotary (doner) motorun donuşturulmesiyle “Manly-Balzer motoru” olarak bilinen radyal motor tasarlandı. Bu motor, dakikada 950 devir yapan, 52 beygir gucunde benzinli radyal motor olarak geliştirildi.
Radyal motorlarla ilgili bazı onemli tarihler şunlardır;
1907 yılında Jacob Ellehammer, dunyanın ilk hava soğutmalı 3 silindirli radyal motorunu tasarlayarak bir motosiklete kullandı. Bu motor, daha guclu 5 silindirli modelin de temelini oluşturdu.
1909-1919 yılları arasında uretilen radyal motorlar, krank karteri ve silindirleri ile daha cok rotary motorlara benziyordu.
1920 ’li yıllardan sonra geliştirilen konseptler, gunumuzdeki radyal motorların prototipleri olarak tasarlandı.
1918 yılında uretilen hava soğutmalı radyaller, I. Dunya Savaşı ’nda kullanılan ucaklar icin diğer motorlara gore daha avantajlı goruldu; ancak kullanılamadı.
Fransa ’da kullanılan ve “Le Rhône” adı verilen rotary (doner) motorlar, 1920 ’li yıllarda sabit radyal motorlara donuşturuldu.
1920 – 1921 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri Havacılık Ulusal Danışma Komitesi (NACA) ve ABD Donanması, hava soğutmalı radyallerin guc / ağırlık oranının ve guvenilirliğinin arttırabileceğini belirterek, ucaklar ve deniz aracları icin radyal motor siparişi verdi.
İkinci Dunya Savaşı ’nda kullanılan bircok ucak, radyal motorluydu.

[h=3]Calışma Prensibi Nedir? [/h]Radyal motorlar, icten yanmalı olarak sınıflandırılır. Coğunlukla ucaklarda kullanılır. Silindirleri rotary (donen) motorlarda olduğu gibi krank milinin etrafında bir daire oluşturacak şekilde dizilmiştir. Başka bir ifadeyle, silindirleri belli bir sıra dahilinde değil, daire merkezine karşı sıralanmış motor tipidir. Bu sebeple yıldız şeklinde gorunumu vardır. Tum piston kolları (biyel) gobekteki tek bir biyel muylusuna bağlıdır. Silindirler, krank milinin etrafında yıldız şeklinde devinimini tamamlar. Her silindirde bulunan pistonun hareketi, piston kolu (biyel) ve biyel muylusu yardımı ile krank miline aktarılır. Silindirlerin eksenlerinin aynı duzlemde olması nedeniyle, birleştirici cubuklar doğrudan krank miline bağlanamazlar. Bunun yerine, pistonlar krank miline bir mafsallı cubuk grubu ile bağlanırlar. Boylece krank milinin ekseni etrafında donmesi sağlanır. Bu işlem, her pistonun hareketi ile surekli tekrarlanır. Karburator ve gaz kolu yardımı ile motorun devri ayarlanır.
Radyal motorda pistonlar, biyeller yardımı ile krank miline bağlandır. Dort zamanı (emme, sıkıştırma, guc (yanma), egzoz) tamamlandığında krank mili iki devir yapar. Silindirler, ateşleme sırasına gore guc uretir. Yanan hava-yakıt karışımının patlaması ile meydana gelen guc, piston kolları vasıtası ile krank miline donme hareketi olarak iletilir. Calışma sistemi, bu bakımdan sıralı motorlarla benzer. Ateşleme sıraları farklıdır. Dokuz silindirli bir radyal motorda ateşleme sırası “1, 3, 5, 7, 9, 2, 4, 6, 8” numaralı silindirlerde bu sıraya gore gercekleşir. Her cevrim tamamlandığında ateşleme sırası tekrar birinci silindire doner. Başka bir ifade ile pistondaki gucun hareketi sırasında ateşlenecek bir sonraki piston arasında bir piston vardır. Ateşleme sırası, valfların acılması ve kapanması, yanma sonrası oluşan gucun bir sonraki silindirin sıkıştırma işlemine yardım etmesi ve hareketin bu şekilde devam etmesi şekilde cevrim veya dort zaman tamamlanır. Radyal motorlarda tek sayılı silindirler kullanılmasının bir mantığı var. Motorun daha sorunsuz calışması icin tutarlı ve devamlı bir guc uretilmelidir. Daha verimli guc uretmek icin tek sayıda silindir kullanılır. Boylece diğer piston ateşleme işlemini başarabilir. Eğer eşit sayıda silindir kullanılırsa, eşit derecede zamanlanmış bir ateşleme dongusu mumkun olmazdı.
Radyal motorlarda, otomobil ve motosikletlerde kullanılan motorların aksine silindirlerin ekseni aynı duzlemlidir. Dolayısıyla tipik eksantrik mili, emme ve egzoz valflarının kontrolu icin kullanılamaz veya krank mili guc sunmaz. Bunun yerine, pistonlar mafsallı cubuk birleşimi ile krank miline bağlanır. Radyal motorların silindirleri uzerinde genelde “popet” adı verilen turde valflar kullanılır. Bu valflar, krank milinden zıt yonde donen kam plakası tarafından kontrol edilen itme cubukları tarafından hareket ettirilir. Kam, dişli bir mekanizma yardımıyla dondurulur.

[h=3]Radyal Motor Parcaları [/h]Radyal motorlar, sıralı motorlarda kullanılan parcalar icerir. Diğer 4 zamanlı motorlar gibi calışır. Her ikisinin de benzer parcaları vardır; ancak yapıları ve tasarımları farklıdır. Her silindirin emme, sıkıştırma, guc (yanma) ve egzoz zamanı vardır.
Bu parcalar şunlardır;
Piston: Yanma odasında yanan gazların genleşen kuvvetini bir bağlantı cubuğu veya kol vasıtasıyla krank miline gonderir. Yani mekanik gucu krank miline aktarır. Pistonların baş tarafında silindirle arasında sızdırmazlık sağlayan “segman” adı verilen parcalar vardır. Hafif ve ısıya dayanıklı alaşımlardan uretilir.
Biyel (piston kolu): Pistonun altında bulunan cubuk veya koldur. Pistondaki hareketi krank miline aktarmaya yardımcı olur.
Krank mili: Pistondan gelen mekanik gucu donme hareketine cevirir.
Emme ve egzoz valfları: Emme valfı, yakıt ve temiz havanın yanma odasına girmesini sağlayan bir kanaldır. Egzoz valfı ise, yanan yakıt-hava karışımının yanması sonucu ortaya cıkan gazların silindirden dışarı atılmasını sağlar.
Buji: Yanma odasında sıkıştırılan yakıt-hava karışımını elektrik kıvılcımı ile ateşleyerek patlama sağlar. Bujinin ateşlediği yakıt, genleşerek buyuk bir guc oluşturur.

[h=3]Radyal Motorların Avantajları ve Dezavantajları [/h]Yıldız tipi motorlar, fazla guc gerektiren motorlardır. Bu sebeple silindir sayıları fazladır. Sıralı silindirli motorlara gore bazı ustunlukleri vardır. Silindirlerin motorun on kısmında bulunması, hava akımının doğrudan motorun govdesine ulaşmasını sağlar. Bu da motora iyi duzeyde bir soğutma sağlar. Ucaklarda kullanılan radyal motorlarda yuksek irtifada yapılan ucuşlarda motor ısısını kontrol altında tutmak icin motorun arka bolumunde mekanik olarak acılıp kapatılabilen bir kapak bulunur. Pilot, bu kapağı acıp kapatarak motor ısısını istenen duzeyde tutabilir. Motorun aşırı ısınması guc kaybına yol acar. Sıralı silindirli motorlara gore daha guvenli, daha dayanıklıdır. Ağırlık ve guc oranı daha iyidir. Hasarlara karşı direnclidir.
Radyal motorların avantajları ve dezavantajları şunlardır;
Avantajları:
Radyal motorlarda her bir pistonun guc uretimine katkısı son derece iyi duzeydedir. Bu tutarlılık motorun daha sorunsuz ve titreşimsiz calışmasına yardımcı olur.
Dokuz silindirli tipik bir radyal motor, 1200 beygir gucu uretebilir.
Radyal motorların dakikadaki devir hızı goreceli olarak maksimum duzeydedir.
Ucak pervanelerini reduksiyon dişlisi olmadan dondurebilirler.
Butun pistonlar aynı duzlemdedir. Bu sebeple hepsi normal havayla eşit derecede soğutulur.
Sıvı soğutma sistemleri herhangi bir hasara karşı daha savunmasızdır. Hasarlarda su kaybı sonucu motor aşırı ısınır ve farklı arızalara yol acabilir. Hava soğutmalı bir radyal motor, bu tur hasarlardan etkilenmeden soğutulabilir.
Hava soğutmalı radyaller, su kullanılmadığı icin sıvı soğutmalı sıralı motorlardan daha hafiftir.
Radyal silindirlere motorun kapasitesini arttırmak icin silindir capını arttırmadan ekstra piston eklenebilir.
Radyallerin daha kısa ve sert krank milleri vardır. Tek bir radyal bloğunda onde ve arkada olmak uzere sadece iki adet krank mili yatağı bulunur. Sıvı soğutmalı 6 silindirli sıralı bir motorda her piston icin ayrı ayrı mil yatağına ihtiyac duyulur.
Kısa krank mili daha az titreşim sağlar. Ayrıca daha az aşınır, metal yorgunluğuna daha az maruz kalır. Bu sebeple daha dayanıklı ve guvenlidir.
Basit ve duzenli tasarımı sebebiyle bakımı kolaydır.
Parcaları ve bakım maliyetleri daha ucuzdur.Dezavantajları:
Ozellikle ucaklarda kullanılan radyal motorların silindir govdesi ucuş esnasında surekli hava akımına maruz kalır. Bu sebeple motorun verimli calışması icin gerekli ısı kontrol edilemeyebilir.
Silindirlerin hava akımına maruz kalması surtunmeyi onemli olcude arttırır.
Radyal bir motordaki her silindirin kendi kapağı olduğu icin her kapakta ayrı valflar ve valf itici bulunması pratik değildir. Bu karmaşıklık, bakım maliyetlerini artırabilir.
Uc veya beş silindirli radyal motorlar, en basit sınıftadır. Bu sınıftaki motorlar diğer motorlara gore cok sesli ve titreşimli calışır ve guvenli değildir.
Ucakların on tarafında bulunduğu icin goruş acısını engelleyebilir.
Kapalı bir bolgede bulunan radyal motorları soğutmak daha zordur.

[h=4]Yıldız Tipi Motorlarla İlgili Kısa Bilgiler [/h]
Birinci Dunya Savaşı'nda kullanılan rotary motorlu ucaklara gore pek cok avantajı olan radyal motorlar, ucaklar icin mukemmel bir tasarım olarak goruluyordu.
İkinci Dunya Savaşı ’nda kullanılan pervaneli ucaklarda yaygın olarak radyal motorlar kullanılmıştır. “Alman FockeWulf Fw-190” ucakları ornek olarak verilebilir. O donemde ucak motorlarında daha fazla verimlilik ve guce ihtiyac duyuluyordu. Radyal motorlar, bu ihtiyacı fazlasıyla karşıladı.
İkinci Dunya Savaşı sırasında radyal motorların kullanımı zirveye ulaştı. Bugun radyal motorlar vardır; ancak yaygın değildir. Coğu pervaneli ucak bugun daha geleneksel duz sıralı silindirli motor veya gaz turbini konfigurasyonlarını kullanıyor.
Gunumuz ucaklarında radyal motorların yerini alan gaz turbinleri, urettikleri guce oranla radyal motorlardan cok daha hafiftir.
Jet motorları veya turbin motorları, cok daha guclu, verimli ve hafif oldukları icin ucaklarda radyal motor pazarını ele gecirdi.
Radyal motorlar, yeni teknolojilerle surekli yenilenerek varlığını surdurmuştur.
Yıldız tipi motorlar, buyuk gorunumune rağmen diğer motor tiplerine gore hafiftir.
Yapısı gereği ulaşım ve yuk araclarında cok nadir tercih edilir. Genellikle dairesel motor yerleşimine uygun yapısı olan pervaneli hava taşıtlarında, deniz taşıtlarında ve tank gibi askeri araclarda kullanılır.
Coğu radyal motor benzinlidir; ancak dizel radyal motorlar da vardır. Dizel radyallerin yakıt tuketimi daha azdır.
Gunumuzde uretilen bazı pervaneli akrobasi ucaklarında 350-450 beygir gucunde radyal motorlar kullanılıyor.
