Sulfur, kukurt iceren bileşikleri tanımlayan; ancak coğunlukla kukurtle karıştırılan bir maddedir. Sağlık icin onemli bileşikleri oluşturur.
Sulfur, kukurt ile karıştırılan ancak kukurt iceren kimyasal bileşiklerin birkac turu icin kullanılan bir terimdir. Yani kukurdun başka bir elementle bileşik oluşturduğu farklı bir maddedir. Kukurt iceren bileşikler icin kullanılan bir terim olduğu icin genellikle kukurtle karıştırılır. Terim karmaşası bazı yanılmalara da yol acabiliyor.
Sulfur, İngilizce “sulfide” teriminin karşılığıdır; ancak Turkceye bazen “sulfit” olarak cevrilir. Yine İngilizce “sulfur” sozcuğunun Turkceye “sulfur” olarak tercume edilmesi de hatalıdır. Bu sozcuğun Turkce karşılığı “kukurt”tur. Ancak “sulfur” ve “sulphur” İngilizce kelimeleri Turkcede, “sulfur”, “kukurt”, “kukurt sarısı”, “kukurtlemek” gibi kelimelerle karşılık buluyor. Kukurtle sulfurun farklı ozelliklerini makalemizde gorebilirsiniz.
[h=3]Kimyasal Ozellikleri [/h]Sulfur, “S2-“ iyonuna verilen isimdir. Yani “-2” yukseltgenme seviyesindeki kukurt iceren bileşikler icin kullanılır. Son derece bazik bir maddedir. Geciş metallerinin katyonları, sulu cozeltilerde sulfur kaynakları ile tepkimeye girerek katı sulfurleri oluşturur. Metaller kukurt buharında yanarak sulfurleri meydana getirir. Bileşiklerde kullanılan elementlere gore metal, ametal ve organik olabilir.
Ametal sulfurler; karbon, bor, arsenik, fosfor gibi ametallerle oluşturulan sulfurlerin bileşimidir.
Metal sulfurler; sulfur asidin tuzları olan potasyum sulfur ve sodyum sulfur gibi bileşiklerdir. Doğada cok fazla bulunur. Zincifre, pirit, kalkopirit ve galen gibi mineraller, metal sulfurlerin en onemli kaynaklarıdır. Metal sulfurler, metal parlaklığında, renkli ve mat olabilirler. Kristalleşmiş katıdır. Hemen cozulebilir. Metal sulfurlerin bazıları, sıcaklık arttıkca yukseltgenir. Orta sıcaklıkta sulfatları, yuksek sıcaklıkta kukurt dioksitleri ve metal oksitleri ortaya cıkarır. Metal sulfurlerden suda cozunebilen ceşidi alkali ve toprak alkali sulfurlerdir. Soğuk hava, alkali sulfur cozeltilerini yukseltger. Yukseltgenme sonucu acığa cıkan kukurt, alkali sulfurleri polisulfurlere donuşturur. Sulfurlerin bircok turu, asitlerle tepkime sonucu hidrojen sulfur acığa cıkarır.
Organik sulfurler; alkol ya da fenol esterlerdir. En onemli organik sulfurler, etil sulfur ve alil sulfurdur. Kermezit, arsenik sulfur ve alkali sulfurler tıp alanında kullanılabilen sulfur ceşitleridir. Sulfurun organik formlarından en onemlilerinden biri metilsulfonilmetan, doğada bircok bitkide bulunur.
Sulfurler: Doğada sulfur iceren mineraller şunlardır; Antimonit (Stibnit), arjantit, arsenopirit, bizmutinit, bornit, enarjit, galenit, kalkopirit, kobaltin, konnellit, kovellin, markazit, molibdenit, nikelin, orpiment, pirit, pirotin, realgar, sfalerit, skutterudit, ulmanit, zinober.
Sulfatlar: Doğadaki sulfat mineralleri ise şunlardır; Barit, solestin, anglezit, anhidrit, tenardit, jips, alunit.
[h=3]Sulfur Bileşikleri [/h]Sulfur, bircok element ve molekullerle bileşik oluşturabilir. Bu yeni maddeler, endustriden tıp sektorune kadar bircok urunun uretilmesinde kullanılır. Bunlardan bazılarını şunlardır:
Hidrojen sulfur (H2S): Cok tehlikeli ve olumcul etkileri olan bir maddedir. Renksiz ve yanıcı bir gazdır. Ham petrol ve doğalgaz uretiminde kullanılır. Bazı doğal gazlar hidrojen sulfur olarak bulunur. Delinen petrol yataklarındaki kukurt iceren organik yapıların ayrışması sırasında oluşur. Petrol rafinerilerinde işcilerin etkilenmemesi icin rafine cıkışında yakılan gazdır. “Ekşi gaz” ve “kukurtlu hidrojen” olarak da bilinir. Korozif ve yuksek emisyon kaynağıdır. Curuk yumurta kokusuna sebep olan gazdır. Yuksek oranda hidrojen sulfur solunması durumunda birkac saniye icinde bilinc kaybı oluşur. Oran arttıkca olume yol acabilir. Petrollerde kullanılan hidrojen sulfur oranı arttıkca yakıt kalitesi duşer.
Sulfurik asit (H2SO4): Cok onemli ve guclu bir mineral asidi olan sulfurik asit, suda cozunebilir. Renksiz ve yağ kıvamında bir sıvıdır. Suda cozunduğunde yuksek ısı cıkar. Suya yakın ozellikleri vardır. Elektrik iletkenliği yuksektir. Yuksek yoğunluklu ve renksizdir. Gubreler, piller, akuler, pigmentler, boyalar, patlayıcı maddeler, ilaclar, inorganik tuzlar, petrol arıtma işlemleri ve metalurji uygulamaları başta olmak uzere geniş bir kullanım alanı vardır. Ciltte ve gozlerde tahriş edici etkisi vardır. Cilde veya goze temas ettiğinde su kullanılırsa yakıcı etkisi oluşur. Sulfurik aside temas edildiğinde seyreltik baz kullanılmalıdır. Temas ettiğinde cildin rengini değiştirir, iz bırakıcı yaralar oluşur.
Sulfat: İnorganik kimyada kullanılan sulfurik asidin bir tuzudur. Karbon zincirine bir oksijen atomu ile bağlanır. Soy olmayan metallerin sulfurik asidin hidrojeni ile yer değiştirmesi ile elde edilir. Metal oksit veya hidroksitlerin sulfurik asitle tepkimesi sonucu da elde edilebilir. Onemli bazı sulfatlar şunlardır: Demir sulfat, bakır sulfat, cinko sulfat, aluminyum sulfat, şap, glover tuzu, İngiliz tuzu, amonyum sulfat (gubre), alcı taşı, alcı, baryum sulfat, nikel sulfat, kalay sulfat, krom sulfat, mangan sulfat, sodyum sulfat.
Sodyum sulfur (Na2S): “Sodyum sulfit” olarak da bilinir. Suda kolay cozunen sarı renkli bir bileşiktir. Haki, kahverengi ve pembe renklerinde olabilir. Nem tutucu ozelliği vardır. Guclu bir indirgendir. İceriğindeki yabancı maddeler sebebiyle erime ve kaynama noktaları, ağırlığı değişebilmektedir. Sulfit minerallerinin ve metal olmayan minerallerin flatasyonunda; metalik bakır, okside bakır, kurşun ve cinko minerallerinin flatasyona hazırlanmasında sulfurleme reaktifi olarak kullanılır. Deri ve seramik sektorlerinde kullanımı yaygındır.
[h=4]Sulfur ve Sağlık [/h]Sulfur, sağlık icin onemli maddelerin kaynağıdır. Vucudun bakterilere karşı direncini artırır. Kanı temizlemek ve dezenfekte etmekte kullanılan bileşiktir. Safra salgısını canlandırır. Yaşlanma sureclerini yavaşlatır. Radyasyon ve hava kirliliğinin zararlı etkilerine karşı vucudu korur. Mitokondrideki enerji uretiminde elektronların taşınmasına yardımcı olur. Tiamin (B1) ve biotin vitamin cevriminde enerji uretimi dongusunu sağlar.
Metabolizma icin onemli molekullerin sentezini sağlar. Şeker metabolizmasını duzenler. İnsulin hormonunun yapısında bulunan iki amino asit, sulfur koprusu ile birbirine bağlanır. Zehirlerin atılması veya etkisiz hale getirilmesinde onemli bir rol oynar. Sulfurun onemli organik formu olan metilsulfonilmetan, cok guclu bir antioksidandır. Kolesterol ve sulfur, cilt hucrelerinin DNA ’sını radyasyonun etkilerinden korur. Sulfur, glikoz metabolizmasında onemli bir rol oynar. Yeterli miktarda sulfur olduğunda, glikoz tuzaklanarak indirgenmiş sulfure donuşur. Boylece vucutta bazı hasarlara yol acan glikoz, yararlı hale gelir.
Sulfatlanmış D vitamini, kanserden korur ve bağışıklık sistemini destekler, beyni besler, depresyonu engeller. Sulfat molekulu, ciltte guneş enerjisini depolar ve sulfat yıldığı zaman vucutta enerji acığa cıkar. Cildin urettiği kolesterol sulfat, ciltten girebilecek zararlı mikroplara karşı adeta bir bariyer oluşturur. Bu bileşik aynı zamanda hucreleri glikoz ve oksidasyonun hasarından da korur.
İnsan vucudundaki sulfur eksikliği insulini işlevsiz hale getirir. Şişmanlık, kalp yetmezliği, Alzheimer, surekli yorgunluk gibi sorunlara yol acar. Kolesterol sulfat yetersizliğinde kas ve yağ hucreleri hasara acık hala gelir; kas hucreleri yakıt olarak glikozu kullanamaz.
Sulfur iceren besin ve gıdalardan bazıları şunlardır; kuru fasulye, soya fasulyesi, lahana, maden suları, yumurta, balık, şalgam, et, sarımsak, soğan, kuşkonmaz, deniz tuzu.
[h=4]Bunları Biliyor Musunuz? [/h]
Vejetaryenlerde, yani hayvansal gıdalar tuketmeyen insanlarda sulfur eksikliği ve buna bağlı olarak bazı rahatsızlıklar ortaya cıkabilir.
Balık, kırmızı et ve kumes hayvanları onemli bir sulfur kaynağıdır.
Doğada sulfur kaynakları giderek azalmaktadır. Topraktaki sulfur miktarı azaldıkca besinlerdeki miktar da azalmakta ve faydalarını etkilemektedir.
İşlenmiş gıdalar sulfur iceriklerini kaybeder.
Sert maden suları daha fazla sulfur icerir.
Kolesterol sulfata kalbin ihtiyacı vardır, eksikliği kalp yetmezliğine yol acar.
D vitamininin yararlı olması sulfatlanması ile bağlantılıdır.
Sulfat, cildi bir guneş paneli gibi calıştırır ve guneş enerji uretimini sağlar.
Hidrojen sulfur kokusu alındığında, koku alma duyusu etkinliğini kaybeder ve gaz fark edilmeyebilir. Bu sebeple gazın tespiti icin ozel dedektorler kullanılır.
Halk arasında “aku asidi” olarak bilinen madde, sulfurik asittir.
Konsantre sulfurik aside su eklendiğinde ani olarak kaynar ve cok tehlikelidir.
Şampuanlarda kullanılan sulfat, kopurmeyi sağlayan maddedir.
Sulfur, kukurt ile karıştırılan ancak kukurt iceren kimyasal bileşiklerin birkac turu icin kullanılan bir terimdir. Yani kukurdun başka bir elementle bileşik oluşturduğu farklı bir maddedir. Kukurt iceren bileşikler icin kullanılan bir terim olduğu icin genellikle kukurtle karıştırılır. Terim karmaşası bazı yanılmalara da yol acabiliyor. Sulfur, İngilizce “sulfide” teriminin karşılığıdır; ancak Turkceye bazen “sulfit” olarak cevrilir. Yine İngilizce “sulfur” sozcuğunun Turkceye “sulfur” olarak tercume edilmesi de hatalıdır. Bu sozcuğun Turkce karşılığı “kukurt”tur. Ancak “sulfur” ve “sulphur” İngilizce kelimeleri Turkcede, “sulfur”, “kukurt”, “kukurt sarısı”, “kukurtlemek” gibi kelimelerle karşılık buluyor. Kukurtle sulfurun farklı ozelliklerini makalemizde gorebilirsiniz.
[h=3]Kimyasal Ozellikleri [/h]Sulfur, “S2-“ iyonuna verilen isimdir. Yani “-2” yukseltgenme seviyesindeki kukurt iceren bileşikler icin kullanılır. Son derece bazik bir maddedir. Geciş metallerinin katyonları, sulu cozeltilerde sulfur kaynakları ile tepkimeye girerek katı sulfurleri oluşturur. Metaller kukurt buharında yanarak sulfurleri meydana getirir. Bileşiklerde kullanılan elementlere gore metal, ametal ve organik olabilir.
Ametal sulfurler; karbon, bor, arsenik, fosfor gibi ametallerle oluşturulan sulfurlerin bileşimidir.
Metal sulfurler; sulfur asidin tuzları olan potasyum sulfur ve sodyum sulfur gibi bileşiklerdir. Doğada cok fazla bulunur. Zincifre, pirit, kalkopirit ve galen gibi mineraller, metal sulfurlerin en onemli kaynaklarıdır. Metal sulfurler, metal parlaklığında, renkli ve mat olabilirler. Kristalleşmiş katıdır. Hemen cozulebilir. Metal sulfurlerin bazıları, sıcaklık arttıkca yukseltgenir. Orta sıcaklıkta sulfatları, yuksek sıcaklıkta kukurt dioksitleri ve metal oksitleri ortaya cıkarır. Metal sulfurlerden suda cozunebilen ceşidi alkali ve toprak alkali sulfurlerdir. Soğuk hava, alkali sulfur cozeltilerini yukseltger. Yukseltgenme sonucu acığa cıkan kukurt, alkali sulfurleri polisulfurlere donuşturur. Sulfurlerin bircok turu, asitlerle tepkime sonucu hidrojen sulfur acığa cıkarır.
Organik sulfurler; alkol ya da fenol esterlerdir. En onemli organik sulfurler, etil sulfur ve alil sulfurdur. Kermezit, arsenik sulfur ve alkali sulfurler tıp alanında kullanılabilen sulfur ceşitleridir. Sulfurun organik formlarından en onemlilerinden biri metilsulfonilmetan, doğada bircok bitkide bulunur.
Sulfurler: Doğada sulfur iceren mineraller şunlardır; Antimonit (Stibnit), arjantit, arsenopirit, bizmutinit, bornit, enarjit, galenit, kalkopirit, kobaltin, konnellit, kovellin, markazit, molibdenit, nikelin, orpiment, pirit, pirotin, realgar, sfalerit, skutterudit, ulmanit, zinober.
Sulfatlar: Doğadaki sulfat mineralleri ise şunlardır; Barit, solestin, anglezit, anhidrit, tenardit, jips, alunit.
[h=3]Sulfur Bileşikleri [/h]Sulfur, bircok element ve molekullerle bileşik oluşturabilir. Bu yeni maddeler, endustriden tıp sektorune kadar bircok urunun uretilmesinde kullanılır. Bunlardan bazılarını şunlardır:
Hidrojen sulfur (H2S): Cok tehlikeli ve olumcul etkileri olan bir maddedir. Renksiz ve yanıcı bir gazdır. Ham petrol ve doğalgaz uretiminde kullanılır. Bazı doğal gazlar hidrojen sulfur olarak bulunur. Delinen petrol yataklarındaki kukurt iceren organik yapıların ayrışması sırasında oluşur. Petrol rafinerilerinde işcilerin etkilenmemesi icin rafine cıkışında yakılan gazdır. “Ekşi gaz” ve “kukurtlu hidrojen” olarak da bilinir. Korozif ve yuksek emisyon kaynağıdır. Curuk yumurta kokusuna sebep olan gazdır. Yuksek oranda hidrojen sulfur solunması durumunda birkac saniye icinde bilinc kaybı oluşur. Oran arttıkca olume yol acabilir. Petrollerde kullanılan hidrojen sulfur oranı arttıkca yakıt kalitesi duşer.
Sulfurik asit (H2SO4): Cok onemli ve guclu bir mineral asidi olan sulfurik asit, suda cozunebilir. Renksiz ve yağ kıvamında bir sıvıdır. Suda cozunduğunde yuksek ısı cıkar. Suya yakın ozellikleri vardır. Elektrik iletkenliği yuksektir. Yuksek yoğunluklu ve renksizdir. Gubreler, piller, akuler, pigmentler, boyalar, patlayıcı maddeler, ilaclar, inorganik tuzlar, petrol arıtma işlemleri ve metalurji uygulamaları başta olmak uzere geniş bir kullanım alanı vardır. Ciltte ve gozlerde tahriş edici etkisi vardır. Cilde veya goze temas ettiğinde su kullanılırsa yakıcı etkisi oluşur. Sulfurik aside temas edildiğinde seyreltik baz kullanılmalıdır. Temas ettiğinde cildin rengini değiştirir, iz bırakıcı yaralar oluşur.
Sulfat: İnorganik kimyada kullanılan sulfurik asidin bir tuzudur. Karbon zincirine bir oksijen atomu ile bağlanır. Soy olmayan metallerin sulfurik asidin hidrojeni ile yer değiştirmesi ile elde edilir. Metal oksit veya hidroksitlerin sulfurik asitle tepkimesi sonucu da elde edilebilir. Onemli bazı sulfatlar şunlardır: Demir sulfat, bakır sulfat, cinko sulfat, aluminyum sulfat, şap, glover tuzu, İngiliz tuzu, amonyum sulfat (gubre), alcı taşı, alcı, baryum sulfat, nikel sulfat, kalay sulfat, krom sulfat, mangan sulfat, sodyum sulfat.
Sodyum sulfur (Na2S): “Sodyum sulfit” olarak da bilinir. Suda kolay cozunen sarı renkli bir bileşiktir. Haki, kahverengi ve pembe renklerinde olabilir. Nem tutucu ozelliği vardır. Guclu bir indirgendir. İceriğindeki yabancı maddeler sebebiyle erime ve kaynama noktaları, ağırlığı değişebilmektedir. Sulfit minerallerinin ve metal olmayan minerallerin flatasyonunda; metalik bakır, okside bakır, kurşun ve cinko minerallerinin flatasyona hazırlanmasında sulfurleme reaktifi olarak kullanılır. Deri ve seramik sektorlerinde kullanımı yaygındır.
[h=4]Sulfur ve Sağlık [/h]Sulfur, sağlık icin onemli maddelerin kaynağıdır. Vucudun bakterilere karşı direncini artırır. Kanı temizlemek ve dezenfekte etmekte kullanılan bileşiktir. Safra salgısını canlandırır. Yaşlanma sureclerini yavaşlatır. Radyasyon ve hava kirliliğinin zararlı etkilerine karşı vucudu korur. Mitokondrideki enerji uretiminde elektronların taşınmasına yardımcı olur. Tiamin (B1) ve biotin vitamin cevriminde enerji uretimi dongusunu sağlar.
Metabolizma icin onemli molekullerin sentezini sağlar. Şeker metabolizmasını duzenler. İnsulin hormonunun yapısında bulunan iki amino asit, sulfur koprusu ile birbirine bağlanır. Zehirlerin atılması veya etkisiz hale getirilmesinde onemli bir rol oynar. Sulfurun onemli organik formu olan metilsulfonilmetan, cok guclu bir antioksidandır. Kolesterol ve sulfur, cilt hucrelerinin DNA ’sını radyasyonun etkilerinden korur. Sulfur, glikoz metabolizmasında onemli bir rol oynar. Yeterli miktarda sulfur olduğunda, glikoz tuzaklanarak indirgenmiş sulfure donuşur. Boylece vucutta bazı hasarlara yol acan glikoz, yararlı hale gelir.
Sulfatlanmış D vitamini, kanserden korur ve bağışıklık sistemini destekler, beyni besler, depresyonu engeller. Sulfat molekulu, ciltte guneş enerjisini depolar ve sulfat yıldığı zaman vucutta enerji acığa cıkar. Cildin urettiği kolesterol sulfat, ciltten girebilecek zararlı mikroplara karşı adeta bir bariyer oluşturur. Bu bileşik aynı zamanda hucreleri glikoz ve oksidasyonun hasarından da korur.
İnsan vucudundaki sulfur eksikliği insulini işlevsiz hale getirir. Şişmanlık, kalp yetmezliği, Alzheimer, surekli yorgunluk gibi sorunlara yol acar. Kolesterol sulfat yetersizliğinde kas ve yağ hucreleri hasara acık hala gelir; kas hucreleri yakıt olarak glikozu kullanamaz.
Sulfur iceren besin ve gıdalardan bazıları şunlardır; kuru fasulye, soya fasulyesi, lahana, maden suları, yumurta, balık, şalgam, et, sarımsak, soğan, kuşkonmaz, deniz tuzu.
[h=4]Bunları Biliyor Musunuz? [/h]
Vejetaryenlerde, yani hayvansal gıdalar tuketmeyen insanlarda sulfur eksikliği ve buna bağlı olarak bazı rahatsızlıklar ortaya cıkabilir.
Balık, kırmızı et ve kumes hayvanları onemli bir sulfur kaynağıdır.
Doğada sulfur kaynakları giderek azalmaktadır. Topraktaki sulfur miktarı azaldıkca besinlerdeki miktar da azalmakta ve faydalarını etkilemektedir.
İşlenmiş gıdalar sulfur iceriklerini kaybeder.
Sert maden suları daha fazla sulfur icerir.
Kolesterol sulfata kalbin ihtiyacı vardır, eksikliği kalp yetmezliğine yol acar.
D vitamininin yararlı olması sulfatlanması ile bağlantılıdır.
Sulfat, cildi bir guneş paneli gibi calıştırır ve guneş enerji uretimini sağlar.
Hidrojen sulfur kokusu alındığında, koku alma duyusu etkinliğini kaybeder ve gaz fark edilmeyebilir. Bu sebeple gazın tespiti icin ozel dedektorler kullanılır.
Halk arasında “aku asidi” olarak bilinen madde, sulfurik asittir.
Konsantre sulfurik aside su eklendiğinde ani olarak kaynar ve cok tehlikelidir.
Şampuanlarda kullanılan sulfat, kopurmeyi sağlayan maddedir.