Kadmiyum, tehlikeli metaller arasında yer alır. Sinsi yollarla vucudu esir alabilir. Pillerde de kullanılan kadmiyumu dikkate almalısınız!
Kadmiyum, pillerde ve bircok urunde kullanılan bir metaldir. Gunluk hayatta kullandığımız objelerin uretimindeki faydaları yadsınamaz; ancak madalyonun diğer yuzu hic ic acıcı değil. Kadmiyum, en tehlikeli ağır metaller arasında yer alır. Besin zincirinden, sudan, sigaradan, havadan ve besinler icin kullandığımız kaplardan kadmiyuma maruz kalabiliriz. Zehirleyici ozellikteki kadmiyum, başta kemik sistemini kırılganlaştırması olmak uzere bircok rahatsızlığa yol acabiliyor. Vucutta kalsiyum dengesini bozuyor, faydalı proteinlerin dışarı atılmasına yol acıyor. Daha fazlası da var tabi... Kadmiyumun zararlarına maruz kalmamak icin ilk olarak pilleri doğaya atmadan geri donuşume gondermelisiniz! Sigara icenleri de ciddi bir kadmiyum riski beklediğini belirtmeliyiz! Kadmiyumu tanımaya başlayalım…
[h=4]Tarihcesi [/h]Kadmiyum, 1800 ’lu yılların başında keşfedilen bir elementtir. Almanya-Hannover ’de bazı eczacılar “kadmia” adı verilen cinko karbonatın doğal bir formunu ısıtarak cinko oksit elde etti. Bu sırada elde edilen maddenin renksizleştiği fark edildi. 1817 yılında Gottingen Universitesi kimyagerlerinden Friedrich Stromeyer, bu sorunu incelediğinde renk değişimine belirsiz bir maddenin yol actığını tespit etti. Kalamin olarak da bilinen cevherdeki ornekleri inceleyen Stromeyer, bazı orneklerin sarı renkte parladığını, bazılarının da renk vermediğini fark etti. Bu maddeyi kahverengi bir oksit olarak ayırdı ve karbon kılıfı ile ısıtarak mavi-gri bir metal elde etti. Bu metale “kadmiyum” adını verdi. Bir yıl sonra da Stromeyer ’in keşfi tanımlanarak kadmiyumun ozellikleri acıklandı.
[h=3]Fiziksel ve Kimyasal Ozellikleri [/h]Kadmiyumun kimyasal sembolu “Cd”dir. Atom numarası 48, atom ağırlığı 112,41 ’dir. Periyodik cetvelin 2-B grubunda yer alan metalik bir elementtir. Erime noktası 321 derece, kaynama noktası 767 derecedir. Yoğunluğu 8,65 gcm3 ’tur. Gumuş beyaz ve mavimsi renkte, tatsız ve kokusuzdur. Bıcakla cizilebilecek kadar yumuşak bir geciş metalidir. Kristal yapısı hekzagonaldır. Kimyasal ozellikleri bakımından cinko ile cıva arasında benzerlikler gosterir. Bazı bileşikleri fosforesans ve floresans ozellikleri gosterir. Surtunmeye ve oksidasyona direnci, elektropozitifliği yuksektir. Bileşiklerinde “2+” değerliklidir.
Havada ısıtılırsa kırmızı bir alevle yanar ve koyu bir dumanla kadmiyum peroksit oluşur. Nemli havada yavaş oksitlenir. Oksit tabakası metali tamamen kaplar. Buharı tek atomlu olup, koyu sarı renktedir. Bazlarda cozunmez. Asitlerle hızla reaksiyona girer ve tuzları meydana getirir. Bazı sulfatlarla cifte tuzlar oluşturur. Klorur, nitrat ve sulfat tuzları suda cozunur. Kadmiyum sulfur suda cozunmez. Arsenat, fosfat, ferrosiyanur ve oksalat tuzları da suda cozunmez. Bu tuzlar amonyak ile amin kompleksi vererek cozunur. Halojenler sıcakta kadmiyum ile bileşikler oluşturabilir. Fakat kadmiyum, hidrojen ve azotla birleşmez.
Doğada saf olarak bulunmaz. Minerallerde genellikle cinko ile beraber oluşumları vardır. Başlıca bir kadmiyum minerali bulunmamakla birlikte en cok grinokit (CdS) adı verilen cinko sulfid mineralinde yuzde 0,5 ila 2 oranında kadmiyum iceriği vardır. Sfalerit mineralinde de az oranda bulunur. Kurşun ve bakır minerallerinde de cinko ile beraber bulunabilir. Cevherdeki metallerin uretimi sırasında yan urun olarak elde edilir. Yuksek saflıkta kadmiyum elde etmek icin kadmiyum oksit kullanılır. Tabiatta 8 kararlı izotopun karışımı olarak bulunur. Bu izotoplardan Kadmiyum-113 ve Kadmiyum-116 izotopları radyoaktiftir. İzotopları iyi bir notron emicidir.
[h=3]Hangi Urun ve Alanlarda Kullanılır? [/h]Kadmiyum, endustride oksidasyona direnci ve kolay kaplanması sebebiyle en cok celik kaplamacılığında kullanılır. Demir, bakır ve cinko da kadmiyum ile kaplanarak korozyon direncleri artırılır. Buhar veya elektrolizle kaplama uygulamaları yapılabilir. Duşuk erime noktası olması sebebiyle alaşımların onemli bir bileşenidir. Surtunme direnci gerektiren bilye yatakları gibi bolgeler kadmiyum ile kaplanır. Nikel ile alaşımı bazı pillerde kullanılır. İyi bir notron soğurucu olan kadmiyum, bu sebeple nukleer reaktorlerdeki kontrol cubuklarında, ayrıca yavaşlatıcı olarak kullanılır. Erime noktası duşuk olan lehimlerin iceriğinde kadmiyum vardır. Kadmiyum oksit, kaplama banyolarında kullanılan iyi bir katalizordur. Bileşiklerinin coğu sarı ve kırmızı pigment olarak kullanılır. Orneğin; kadmiyum nitrat, camlara kırmızımsı sarı bir renk verir. Kadmiyum sulfur, seramiklere sarı renk veren pigmentlerde kullanılır. Kadmiyum sulfat, tıpta hafif antiseptik olarak yararlanılan maddedir. Kadmiyum klorur, pamuklu boyama, galvanoplasti ve fotoğrafcılıkta kullanılan onemli bir bileşiktir. Kadmiyum elektro kullanılarak yapılan akuler, kurşun temelli akulerden daha uzun omurludur.
Kadmiyum, alaşımları ve bileşiklerinin kullanıldığı bazı urunler şunlardır; dokum alaşımları, akuler, PVC ’ler, şarj edilebilir ve edilemez piller, petrol bileşenleri, televizyonlar, fotokopi makaraları…
[h=4]Kadmiyumun Zararları Nelerdir? [/h]Kadmiyum, bircok urunun uretiminde faydaları olsa da insan sağlığı acısından zararlı bir elementtir. Ekosistemde en tehlikeli ağır metal kirleticilerinden biridir. Canlı organizmalar icin toksik metaller arasında yer alır. Bileşikleri de oldukca toksiktir. Pillerde kullanılan kadmiyum, kanserojen etkiler gosterir. Biyolojik fonksiyonlar icin gerekli bir element değildir.
Cevreye; cinko fabrikaları, sigara dumanları, boyalar ve plastik katkı urunleri aracılığı ile yayılabilir. Kadmiyum iceren piller de doğaya atıldığında bileşikleri serbest duruma gecer ve suya karışır. Kadmiyum iceren zehirli su, gıda zinciri ve icme sularıyla insan vucuduna girebilir. Ayrıca plastik maddeler, metal alaşımları ve gubreler de kadmiyum kaynağıdır. Fosforlu gubreler ve arıtma camurlarının uzun sureli kullanılması sebebiyle dunyanın bircok bolgesindeki tarım toprakları kadmiyum birikimine maruz kalır. Toprak ve bitki sistemindeki yuksek mobilitesi sebebiyle de besin zincirine dÂhil olabilir. Boylece bitki, insan ve hayvan sağlığı icin riskler oluşturur.
Kadmiyum, bağırsaklarındaki kalsiyum pompalarında kalsiyuma cok yakın iyon yarıcapı yuzunden onun yerine emilerek kana karışır. Kemik dokusunda kalsiyum yerine kadmiyum depolanır. Bobrekte uretilen ve kemikler icin gerekli olan D vitamini sentez proteinlerinden birini inhibe eder ve kemik dokularında yenilenme surecini yavaşlatır. Bu sebeple kemikler zayıflamaya başlar. Bu duruma gelen bir kişi, mekanik baskılara aşırı duyarlı hale gelir. Yani hicbir pozisyonda rahat edemez, surekli acı hisseder. İlerleyen surecte kemikler iyice kırılganlaşır ve “itai itai sendromu” adı verilen bir hastalık ortaya cıkar. Sonucta kemik kırılması ve ufalanmasına kadar giden bu surec olumle sonuclanabilir.
Sigara icen insanların karaciğer ve bobreklerinde kadmiyum birikir. Kadmiyum ve bileşiklerinin teneffus edilmesi de ağız, solunum yolları ve akciğer tahrişlerine yol acar. Gıdalar icin kullanılan seramik kaplar aracılığı ile az miktar da olsa vucuda kadmiyum alınabilir. Kabuklu deniz urunleri, deniz yosunu, midye, karaciğer, mantar, kakao tozu gibi gıdalarda yuksek oranda kadmiyum bulunur. Bu gıdaları tuketenlerin vucutlarındaki kadmiyum oranı daha yuksektir. Kandan karaciğerlere ve bobreklere taşınır. Bobreklerde filtreleri tahrip ederek vucut icin gerekli proteinler ve şekerin vucuttan atılmasına yol acar. Kadmiyumun vucuttan atılması uzun surer.
Kadmiyumun vucutta yol actığı rahatsızlıklardan bazılarını şoyle sıralayabiliriz; akciğer hastalıkları, prostat kanseri, doku tahribatları, merkezi sinir sistemi ve bağışıklık sistemi sorunları, kansızlık, ishal, kronik sorunlar, bobrek ustu bezi tahribatı, karın ağrıları, kusma, kemik rahatsızlıkları, ureme sistemi sorunları, kısırlık, prostat sorunları, psikolojik sorunlar, beyin ve omurilik hasarları, DNA hasarı sonucu kanseri tetikleyici unsurların ortaya cıkması…
[h=4]Bunları Biliyor Musunuz? [/h]“Kadmiyum” kelimesi, eskiden cinko cevheri icin kullanılan “cadmia” sozcuğunden turetilmiştir. Simgesini de bu cevherden alır.
Pillerin iceriğinde bulunan kadmiyumun toprağa karışmaması icin pillerin geri donuşumu cok onemlidir. Bu sebeple piller doğaya atılmamalıdır.
Sigara icen insanlar, icmeyenlere oranla yuzde 50 daha fazla kadmiyuma maruz kalır.
Hava kirliliği olan bolgelerde yaşayan insanların vucutlarında kadmiyum ve kurşun birikme riski vardır.
Avrupa Birliği ulkelerinde cep telefonları, oyuncaklar ve kameralarda kullanılan pillerde kadmiyum kullanımı yasaklanmıştır. Ancak bu yasak, portatif pillerin bazıları, endustriyel pilleri ve guc aletlerini kapsamıyor.
En bol kadmiyum rezervi Hindistan, Cin ve Avustralya ’da bulunur. En onemli kadmiyum ureticisi ulkeler ise Cin, Guney Kore ve Japonya ’dır.
Turkiye ’de cinko uretiminin yapıldığı tesislerde yan urun olarak kadmiyum uretimi yapılmaktadır.
Kadmiyum, pillerde ve bircok urunde kullanılan bir metaldir. Gunluk hayatta kullandığımız objelerin uretimindeki faydaları yadsınamaz; ancak madalyonun diğer yuzu hic ic acıcı değil. Kadmiyum, en tehlikeli ağır metaller arasında yer alır. Besin zincirinden, sudan, sigaradan, havadan ve besinler icin kullandığımız kaplardan kadmiyuma maruz kalabiliriz. Zehirleyici ozellikteki kadmiyum, başta kemik sistemini kırılganlaştırması olmak uzere bircok rahatsızlığa yol acabiliyor. Vucutta kalsiyum dengesini bozuyor, faydalı proteinlerin dışarı atılmasına yol acıyor. Daha fazlası da var tabi... Kadmiyumun zararlarına maruz kalmamak icin ilk olarak pilleri doğaya atmadan geri donuşume gondermelisiniz! Sigara icenleri de ciddi bir kadmiyum riski beklediğini belirtmeliyiz! Kadmiyumu tanımaya başlayalım… [h=4]Tarihcesi [/h]Kadmiyum, 1800 ’lu yılların başında keşfedilen bir elementtir. Almanya-Hannover ’de bazı eczacılar “kadmia” adı verilen cinko karbonatın doğal bir formunu ısıtarak cinko oksit elde etti. Bu sırada elde edilen maddenin renksizleştiği fark edildi. 1817 yılında Gottingen Universitesi kimyagerlerinden Friedrich Stromeyer, bu sorunu incelediğinde renk değişimine belirsiz bir maddenin yol actığını tespit etti. Kalamin olarak da bilinen cevherdeki ornekleri inceleyen Stromeyer, bazı orneklerin sarı renkte parladığını, bazılarının da renk vermediğini fark etti. Bu maddeyi kahverengi bir oksit olarak ayırdı ve karbon kılıfı ile ısıtarak mavi-gri bir metal elde etti. Bu metale “kadmiyum” adını verdi. Bir yıl sonra da Stromeyer ’in keşfi tanımlanarak kadmiyumun ozellikleri acıklandı.
[h=3]Fiziksel ve Kimyasal Ozellikleri [/h]Kadmiyumun kimyasal sembolu “Cd”dir. Atom numarası 48, atom ağırlığı 112,41 ’dir. Periyodik cetvelin 2-B grubunda yer alan metalik bir elementtir. Erime noktası 321 derece, kaynama noktası 767 derecedir. Yoğunluğu 8,65 gcm3 ’tur. Gumuş beyaz ve mavimsi renkte, tatsız ve kokusuzdur. Bıcakla cizilebilecek kadar yumuşak bir geciş metalidir. Kristal yapısı hekzagonaldır. Kimyasal ozellikleri bakımından cinko ile cıva arasında benzerlikler gosterir. Bazı bileşikleri fosforesans ve floresans ozellikleri gosterir. Surtunmeye ve oksidasyona direnci, elektropozitifliği yuksektir. Bileşiklerinde “2+” değerliklidir.
Havada ısıtılırsa kırmızı bir alevle yanar ve koyu bir dumanla kadmiyum peroksit oluşur. Nemli havada yavaş oksitlenir. Oksit tabakası metali tamamen kaplar. Buharı tek atomlu olup, koyu sarı renktedir. Bazlarda cozunmez. Asitlerle hızla reaksiyona girer ve tuzları meydana getirir. Bazı sulfatlarla cifte tuzlar oluşturur. Klorur, nitrat ve sulfat tuzları suda cozunur. Kadmiyum sulfur suda cozunmez. Arsenat, fosfat, ferrosiyanur ve oksalat tuzları da suda cozunmez. Bu tuzlar amonyak ile amin kompleksi vererek cozunur. Halojenler sıcakta kadmiyum ile bileşikler oluşturabilir. Fakat kadmiyum, hidrojen ve azotla birleşmez.
Doğada saf olarak bulunmaz. Minerallerde genellikle cinko ile beraber oluşumları vardır. Başlıca bir kadmiyum minerali bulunmamakla birlikte en cok grinokit (CdS) adı verilen cinko sulfid mineralinde yuzde 0,5 ila 2 oranında kadmiyum iceriği vardır. Sfalerit mineralinde de az oranda bulunur. Kurşun ve bakır minerallerinde de cinko ile beraber bulunabilir. Cevherdeki metallerin uretimi sırasında yan urun olarak elde edilir. Yuksek saflıkta kadmiyum elde etmek icin kadmiyum oksit kullanılır. Tabiatta 8 kararlı izotopun karışımı olarak bulunur. Bu izotoplardan Kadmiyum-113 ve Kadmiyum-116 izotopları radyoaktiftir. İzotopları iyi bir notron emicidir.
[h=3]Hangi Urun ve Alanlarda Kullanılır? [/h]Kadmiyum, endustride oksidasyona direnci ve kolay kaplanması sebebiyle en cok celik kaplamacılığında kullanılır. Demir, bakır ve cinko da kadmiyum ile kaplanarak korozyon direncleri artırılır. Buhar veya elektrolizle kaplama uygulamaları yapılabilir. Duşuk erime noktası olması sebebiyle alaşımların onemli bir bileşenidir. Surtunme direnci gerektiren bilye yatakları gibi bolgeler kadmiyum ile kaplanır. Nikel ile alaşımı bazı pillerde kullanılır. İyi bir notron soğurucu olan kadmiyum, bu sebeple nukleer reaktorlerdeki kontrol cubuklarında, ayrıca yavaşlatıcı olarak kullanılır. Erime noktası duşuk olan lehimlerin iceriğinde kadmiyum vardır. Kadmiyum oksit, kaplama banyolarında kullanılan iyi bir katalizordur. Bileşiklerinin coğu sarı ve kırmızı pigment olarak kullanılır. Orneğin; kadmiyum nitrat, camlara kırmızımsı sarı bir renk verir. Kadmiyum sulfur, seramiklere sarı renk veren pigmentlerde kullanılır. Kadmiyum sulfat, tıpta hafif antiseptik olarak yararlanılan maddedir. Kadmiyum klorur, pamuklu boyama, galvanoplasti ve fotoğrafcılıkta kullanılan onemli bir bileşiktir. Kadmiyum elektro kullanılarak yapılan akuler, kurşun temelli akulerden daha uzun omurludur.
Kadmiyum, alaşımları ve bileşiklerinin kullanıldığı bazı urunler şunlardır; dokum alaşımları, akuler, PVC ’ler, şarj edilebilir ve edilemez piller, petrol bileşenleri, televizyonlar, fotokopi makaraları…
[h=4]Kadmiyumun Zararları Nelerdir? [/h]Kadmiyum, bircok urunun uretiminde faydaları olsa da insan sağlığı acısından zararlı bir elementtir. Ekosistemde en tehlikeli ağır metal kirleticilerinden biridir. Canlı organizmalar icin toksik metaller arasında yer alır. Bileşikleri de oldukca toksiktir. Pillerde kullanılan kadmiyum, kanserojen etkiler gosterir. Biyolojik fonksiyonlar icin gerekli bir element değildir.
Cevreye; cinko fabrikaları, sigara dumanları, boyalar ve plastik katkı urunleri aracılığı ile yayılabilir. Kadmiyum iceren piller de doğaya atıldığında bileşikleri serbest duruma gecer ve suya karışır. Kadmiyum iceren zehirli su, gıda zinciri ve icme sularıyla insan vucuduna girebilir. Ayrıca plastik maddeler, metal alaşımları ve gubreler de kadmiyum kaynağıdır. Fosforlu gubreler ve arıtma camurlarının uzun sureli kullanılması sebebiyle dunyanın bircok bolgesindeki tarım toprakları kadmiyum birikimine maruz kalır. Toprak ve bitki sistemindeki yuksek mobilitesi sebebiyle de besin zincirine dÂhil olabilir. Boylece bitki, insan ve hayvan sağlığı icin riskler oluşturur.
Kadmiyum, bağırsaklarındaki kalsiyum pompalarında kalsiyuma cok yakın iyon yarıcapı yuzunden onun yerine emilerek kana karışır. Kemik dokusunda kalsiyum yerine kadmiyum depolanır. Bobrekte uretilen ve kemikler icin gerekli olan D vitamini sentez proteinlerinden birini inhibe eder ve kemik dokularında yenilenme surecini yavaşlatır. Bu sebeple kemikler zayıflamaya başlar. Bu duruma gelen bir kişi, mekanik baskılara aşırı duyarlı hale gelir. Yani hicbir pozisyonda rahat edemez, surekli acı hisseder. İlerleyen surecte kemikler iyice kırılganlaşır ve “itai itai sendromu” adı verilen bir hastalık ortaya cıkar. Sonucta kemik kırılması ve ufalanmasına kadar giden bu surec olumle sonuclanabilir.
Sigara icen insanların karaciğer ve bobreklerinde kadmiyum birikir. Kadmiyum ve bileşiklerinin teneffus edilmesi de ağız, solunum yolları ve akciğer tahrişlerine yol acar. Gıdalar icin kullanılan seramik kaplar aracılığı ile az miktar da olsa vucuda kadmiyum alınabilir. Kabuklu deniz urunleri, deniz yosunu, midye, karaciğer, mantar, kakao tozu gibi gıdalarda yuksek oranda kadmiyum bulunur. Bu gıdaları tuketenlerin vucutlarındaki kadmiyum oranı daha yuksektir. Kandan karaciğerlere ve bobreklere taşınır. Bobreklerde filtreleri tahrip ederek vucut icin gerekli proteinler ve şekerin vucuttan atılmasına yol acar. Kadmiyumun vucuttan atılması uzun surer.
Kadmiyumun vucutta yol actığı rahatsızlıklardan bazılarını şoyle sıralayabiliriz; akciğer hastalıkları, prostat kanseri, doku tahribatları, merkezi sinir sistemi ve bağışıklık sistemi sorunları, kansızlık, ishal, kronik sorunlar, bobrek ustu bezi tahribatı, karın ağrıları, kusma, kemik rahatsızlıkları, ureme sistemi sorunları, kısırlık, prostat sorunları, psikolojik sorunlar, beyin ve omurilik hasarları, DNA hasarı sonucu kanseri tetikleyici unsurların ortaya cıkması…
[h=4]Bunları Biliyor Musunuz? [/h]“Kadmiyum” kelimesi, eskiden cinko cevheri icin kullanılan “cadmia” sozcuğunden turetilmiştir. Simgesini de bu cevherden alır.
Pillerin iceriğinde bulunan kadmiyumun toprağa karışmaması icin pillerin geri donuşumu cok onemlidir. Bu sebeple piller doğaya atılmamalıdır.
Sigara icen insanlar, icmeyenlere oranla yuzde 50 daha fazla kadmiyuma maruz kalır.
Hava kirliliği olan bolgelerde yaşayan insanların vucutlarında kadmiyum ve kurşun birikme riski vardır.
Avrupa Birliği ulkelerinde cep telefonları, oyuncaklar ve kameralarda kullanılan pillerde kadmiyum kullanımı yasaklanmıştır. Ancak bu yasak, portatif pillerin bazıları, endustriyel pilleri ve guc aletlerini kapsamıyor.
En bol kadmiyum rezervi Hindistan, Cin ve Avustralya ’da bulunur. En onemli kadmiyum ureticisi ulkeler ise Cin, Guney Kore ve Japonya ’dır.
Turkiye ’de cinko uretiminin yapıldığı tesislerde yan urun olarak kadmiyum uretimi yapılmaktadır.