Nobel Odullerinin fikir babası Alfred Nobel onuruna adlandırılan nobelyum, uc farklı ulkede bağımsız olarak keşfedilen tartışmalı bir aktinit elementtir.
Nobelyum, doğada bulunmayan sentetik bir elementtir. Bilimsel araştırmalar dışında herhangi bir kullanımı bulunmuyor. Bir faydası ve zararı da bilinmiyor. Radyoaktifliği sebebiyle sağlık ve cevre icin tehlikeli olabileceği ongoruluyor. Sentetik, radyoaktif ve aktinit bir elementtir. Daha hafif elementlerin parcacık hızlandırıcılarda yuklu parcacıklarla boğulması sonucu elde edilebilir. Nobel odullerini kuran, dinamiti keşfeden Alfred Nobel onuruna isimlendirilmiştir. Nobelyumun keşfi, cok karmaşık ve tartışmalı bir surecte uc farklı ulkeden 3 farklı ekip tarafından bağımsız olarak gercekleşmiştir. İsvec, Amerika ve Rus bilim adamlarının keşif calışmalarında zaferi Rus ekibi kazanmıştır. Ancak İsvec ekibinin isim onerisi kabul edilmiştir. Nobelyum keşfi ile ilgili anlaşmazlık bilgi kaynaklarında da kendini gosteriyor. Bazı kaynaklarda İsvec, bazılarında Berkeley, coğunda da Dubna ekibi keşifci olarak gosterilmiş. Belki de bu anlaşmazlığın en pratik cozumu nobelyumun keşfi icin uğraşan ekiplere ortak bir Nobel Odulu vermek olabilir! Ne dersiniz?
[h=4]Tarihcesi [/h]Nobelyum, 1957, 1958 ve 1966 yıllarında sırasıyla; İsvec ’te bulunan Nobel Fizik Enstitusu, ABD ’deki Berkeley Lawrence Laboratuvarı ve Rusya Dubna ’daki Ortak Nukleer Araştırmalar Enstitusu tarafından bağımsız olarak keşfedilmiştir. Resmi olarak Dubna ekibinin keşfi tanınıyor. İsimlendirme icin de İsvec ekibinin onerisi kabul edildi. Keşif iddiaları ile ilgili hala anlaşmazlıklar devam ediyor. “Nobelyum” kelimesi, İsvecli kimyager Alfred Nobel onuruna soyadından esinlenilerek uretilen bir sozcuktur.
İsvecli ekip, Kuriyum-244 atomlarını Karbon-13 iyonlarıyla siklotron adlı hızlandırıcıda bombardımana tuttu. Bu yontemle elde ettikleri yeni element 10 dakikalık yarılanma omru icinde gozlemlenebildi. İsvec ekibi, 102 numaralı elementin 253 numaralı izotopunu keşfettiklerini bildiren bir rapor yayınladı. Yeni elementin adını da “nobelium” olarak belirledi.
Daha sonra Nisan 1958 tarihinde ABD ’deki Berkeley Kaliforniya Universitesi bunyesindeki Lawrence Radyasyon Laboratuvarı ’nda (Yeni adı Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı) gorevli bilim adamları Albert Ghiorso, Gleen Seaborg ve calışma arkadaşları, Kuriyum-246 izotopunu Karbon-12 iyonlarıyla bombardımana tutarak 3 saniye yarılanma omru olan Nobelyum-254 izotopunu elde ettiklerini bildirdi. Berkeley ekibi, 102 numaralı elementin keşfedildiğini ileri surdu; ancak Nobel Fizik Enstitusu ’nun calışmalarını doğrulayamadı.
Sovyetler Birliği (Rusya) Dubna ’daki Ortak Nukleer Araştırmalar Enstitusu ’nden Geordy Flerov liderliğindeki bir grup bilim adamı da, ilk olarak 1956 yılında plutonyumu oksijenle boğarak 102 numaralı elementin 252 numaralı izotopunun atomlarını sentezledi; ancak bu calışmalarını bildirmediler. Dubna ekibi, 1962 ve 1963 yılları arasında yaptıkları sentez calışmalarında ise, İsvec ekibinin calışmalarını doğrulayamadı; ancak Berkeley ekibinin calışmalarını doğruladı. Yarılanma omru 3 saniyeden daha uzun olan Nobelyum-254 izotopunu sentezlediklerini 1966 yılında yayınladıkları bir raporla bildirdiler. Rusya ekibi, uluslararası bilim dunyasında kabul goren yeni element kanıtlarını sunabilen ilk ekip oldu ve sentezledikleri elemente Fransız kadın kimyager Irene Joliot-Curie (Unlu nukleer fizikciler Pierre ve Marie Curie ’nin kızları) onuruna “joliotium” adını ve “Jo” simgesini onerdiler.
Daha sonra nobelyum uzerinde yapılan kimyasal ve fiziksel değerlendirmeler uzerine İsvec ekibinin raporundan bazı celişkiler tespit edildi ve İsvec ekibi keşif raporunu geri cekti.
1992 yılında Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliği (IUPAC) keşif iddialarını yeniden değerlendirdi. Sadece Dubna ekibinin 1966 ’da 102 numaralı elementin atomunu doğru olarak tespit ettiğini kararlaştırdı. 1957 yılında aynı elementi Berkeley ekibi keşfetmiş olmasına rağmen doğru kanıtları sunan Dubna ekibi “nobelyum keşifcileri” olarak kayıtlara gecti. 1997 yılında IUPAC tarafından İsvec ekibinin onerisi olan “nobelium” ismi ve “No” sembolu onaylandı. Cunku bir suredir 102 numaralı element “nobelium” olarak anılıyordu ve Alfred Nobel onuruna bir elementin isimlendirilmesi uygun bulundu.
(Alfred Nobel'in servetinden her yıl yaklaşık 14,5 milyon lira insanlığa hizmet edenlere dağıtılmaktadır.)
[h=4]Alfred Bernard Nobel Kimdir? [/h]İsvecli kimyager ve muhendis olan Alfred Nobel, İsvec ’in başkenti Stockholm ’de 21 Ekim 1833 tarihinde dunyaya geldi. Dinamitin mucididir. Nitrogliserin uzerinde yaptığı calışmalar sırasında meydana gelen patlamada Emil adlı kardeşi ve 4 kişi daha hayatını kaybetti. Bunun uzerine Nobel ’in calışmaları Stockholm ’de yasaklandı.
Calışmalarını Malaran Golu yakınlarında devam ettiren Nobel, nitrogliserinin patlayıcı madde olarak kullanılmasının yollarını araştırdı. Calışmalarının sonucunda 1864 yılında dinamit barutunu buldu. Bu buluşuyla kontrol edilemeyen ve bircok insanın hayatına mal olan nitrogliserin, kontrol edilebilir bir patlayıcı olarak tum dunyaya yayıldı. 1879 yılında “dumansız barut” denilen itici barutu keşfetti ve bu baruta “balistit” adını verdi. Bu buluşu ile madencilikte dinamit kullanılmaya başlandı ve madencilik alanında buyuk bir gelişme yaşandı.
Dinamit sayesinde Nobel ailesi Kafkaslar ’da petrol yatakları buldu ve buyuk bir zenginlik elde etti. 1888 yılında kardeşi hayatını kaybetti; ancak Fransız gazeteleri Alfred Nobel oldu zannederek, “İnsanları hızlıca oldurmenin yolunu bularak zengin olan Alfred Nobel oldu” şeklinde haberler yaptı. Bu haberler uzerine buluşunun insanların oldurulmesi icin kullanıldığı duşuncesi ile buyuk uzuntu yaşadı.
Hic evlenmeyen Nobel, oldukten sonra “olum taciri” olarak anılmamak icin servetinin insanlığa hizmet edenlere sunulmasını istedi. 27 Kasım 1895 tarihli vasiyeti uzerine Nobel odullerinin endustrileşmesini, her yıl servetinden 33 milyon 200 bin kronun (yaklaşık 14,5 milyon lira) insanlığa hizmette bulunanlara dağıtılmasını istedi. Nobel ’in serveti, Nobel Vakfı aracılığı ile her yıl olum tarihi olan 10 Aralık ’ta, fizik, kimya, tıp, edebiyat ve barış alanlarında “Nobel Odulu” olarak dağıtılıyor. Alfred Nobel, 10 Aralık 1896 tarihinde İtalya ’da hayatını kaybetti.
[h=3]Fiziksel ve Kimyasal Ozellikleri [/h]Nobelyumun kimyasal sembolu “No”dur. Atom numarası 102, atom ağırlığı 259 ’tur. Yoğunluğu tahmini olarak 9,9 grcm3 ’tur. Erime noktası tahmini olarak 827 derecedir. Kaynama noktası belirlenememiştir. Enerji seviyesi başına elektronları “2, 8, 18, 32, 32, 8, 2” şeklindedir. 102 proton ve 157 notron icerir. Gorunumu tam olarak bilinmiyor, gumuşî beyaz veya gri bir metal olacağı tahmin ediliyor. Kristal yapısı yuzey merkezli kubik olarak ongoruluyor. Sulu cozeltide +3 ve +2 oksidasyon durumu sergiler. +2 durumunun +3 durumundan daha kararlı olduğu gozlenmiştir.
Nobelyum, periyodik tabloda 7. Periyot, F-Blok elementlerinden biridir. Aktinit element serisinde, yani ağır radyoaktif nadir toprak elementleri arasında yer alır. Aktinit serisinin sondan bir onceki uyesidir. Transuranyum (uranyum otesi) elementlerin onuncusu, transfermiyum (fermiyum otesi) elementlerin ikincisidir. Kimyasal ozellikleri bakımından alkali toprak elementleri kalsiyum, stronsiyum ve baryumla benzerlik gosterir. Nobelyum metali henuz elde edilemedi; ancak alkali toprak metalleri ve evropiyum metaline benzer olacağı ongoruluyor.
Nobelyum, gunumuze kadar cok kucuk miktarda elde edilebildi. Bu sebeple ozelliklerinin bircoğu deneysel verilerle doğrulanamadı. Değerleri belirlenemeyen bazı ozellikleri şunlardır, erime ve kaynama noktaları, yoğunluğu, gorunumu, kristal yapısı, yukseltgenme seviyeleri, atom yarıcapı, kovalent yarıcapı, elektrik direnci, ısı iletkenliği, ses hızı, sertlik değerleri…
[h=4]İzotopları [/h]Nobelyumun atom kutle numaraları 248 ila 260 arasında değişen 12 izotopu karakterize edilmiştir. İzotoplarının 5 ’inin yarılanma omru 5 saniyeden uzundur. En kararlı izotopu No-259 ’un yarılanma omru 58 dakikadır. Bu izotop, Fermiyum-255 izotopunun alfa bozunması veya Mendelevyum-259 izotopunun elektron yakalama veya spontan bolunme yoluyla elde edilir. Diğer izotoplarından bazıları da, Kaliforniyum-249 hedefinin Karbon-12 iyonlarıyla ışınlanmasıyla uretilebilir.
Nobelyumun bazı izotopları ve yarılanma omurleri şoyledir; No-248 (2 mikrosaniye), No-250 (4,2 mikrosaniye), No-251 (0,80 saniye), No-252 (2,47 saniye), No-254 (51 saniye), No-255 (3,52 dakika), No-257 (25 saniye), No-259 (58 dakika), No-260 (106 milisaniye).
[h=4]Bunları Biliyor Musunuz? [/h]
Sentezlenen en yeni nobelyum izotopu, 2006 yılında uretilen No-250 izotopudur.
Nobelyuma adı verilen Alfred Nobel, dinamit keşfinden dolayı kazandığı serveti sebebiyle “İnsanları oldurerek zengin olan adam” olarak gorulmuştur. Buna uzulen Nobel, servetinin her yıl bilim ve barış icin katkı sunan insanlara dağıtılmasını vasiyet etmiştir.
Her yıl Nobel ’in servetinden yaklaşık 14,5 milyon lira Nobel Odulu vasıtasıyla dağıtılmaktadır.
Nobelyumun insanlar, hayvanlar ve bitkiler uzerinde herhangi bir biyolojik rolu henuz bilinmiyor. Radyoaktivitesi sebebiyle canlılar ve cevre icin tehlikeli olabileceği ongoruluyor.
Nobelyumun bilimsel araştırmalar dışında ticari kullanımı bulunmuyor.
Nobelyumun ozelliklerinin coğu bilinmiyor, bilinenler de tahminden ibarettir.
Nobelyum, doğada bulunmayan sentetik bir elementtir. Bilimsel araştırmalar dışında herhangi bir kullanımı bulunmuyor. Bir faydası ve zararı da bilinmiyor. Radyoaktifliği sebebiyle sağlık ve cevre icin tehlikeli olabileceği ongoruluyor. Sentetik, radyoaktif ve aktinit bir elementtir. Daha hafif elementlerin parcacık hızlandırıcılarda yuklu parcacıklarla boğulması sonucu elde edilebilir. Nobel odullerini kuran, dinamiti keşfeden Alfred Nobel onuruna isimlendirilmiştir. Nobelyumun keşfi, cok karmaşık ve tartışmalı bir surecte uc farklı ulkeden 3 farklı ekip tarafından bağımsız olarak gercekleşmiştir. İsvec, Amerika ve Rus bilim adamlarının keşif calışmalarında zaferi Rus ekibi kazanmıştır. Ancak İsvec ekibinin isim onerisi kabul edilmiştir. Nobelyum keşfi ile ilgili anlaşmazlık bilgi kaynaklarında da kendini gosteriyor. Bazı kaynaklarda İsvec, bazılarında Berkeley, coğunda da Dubna ekibi keşifci olarak gosterilmiş. Belki de bu anlaşmazlığın en pratik cozumu nobelyumun keşfi icin uğraşan ekiplere ortak bir Nobel Odulu vermek olabilir! Ne dersiniz? [h=4]Tarihcesi [/h]Nobelyum, 1957, 1958 ve 1966 yıllarında sırasıyla; İsvec ’te bulunan Nobel Fizik Enstitusu, ABD ’deki Berkeley Lawrence Laboratuvarı ve Rusya Dubna ’daki Ortak Nukleer Araştırmalar Enstitusu tarafından bağımsız olarak keşfedilmiştir. Resmi olarak Dubna ekibinin keşfi tanınıyor. İsimlendirme icin de İsvec ekibinin onerisi kabul edildi. Keşif iddiaları ile ilgili hala anlaşmazlıklar devam ediyor. “Nobelyum” kelimesi, İsvecli kimyager Alfred Nobel onuruna soyadından esinlenilerek uretilen bir sozcuktur.
İsvecli ekip, Kuriyum-244 atomlarını Karbon-13 iyonlarıyla siklotron adlı hızlandırıcıda bombardımana tuttu. Bu yontemle elde ettikleri yeni element 10 dakikalık yarılanma omru icinde gozlemlenebildi. İsvec ekibi, 102 numaralı elementin 253 numaralı izotopunu keşfettiklerini bildiren bir rapor yayınladı. Yeni elementin adını da “nobelium” olarak belirledi.
Daha sonra Nisan 1958 tarihinde ABD ’deki Berkeley Kaliforniya Universitesi bunyesindeki Lawrence Radyasyon Laboratuvarı ’nda (Yeni adı Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı) gorevli bilim adamları Albert Ghiorso, Gleen Seaborg ve calışma arkadaşları, Kuriyum-246 izotopunu Karbon-12 iyonlarıyla bombardımana tutarak 3 saniye yarılanma omru olan Nobelyum-254 izotopunu elde ettiklerini bildirdi. Berkeley ekibi, 102 numaralı elementin keşfedildiğini ileri surdu; ancak Nobel Fizik Enstitusu ’nun calışmalarını doğrulayamadı.
Sovyetler Birliği (Rusya) Dubna ’daki Ortak Nukleer Araştırmalar Enstitusu ’nden Geordy Flerov liderliğindeki bir grup bilim adamı da, ilk olarak 1956 yılında plutonyumu oksijenle boğarak 102 numaralı elementin 252 numaralı izotopunun atomlarını sentezledi; ancak bu calışmalarını bildirmediler. Dubna ekibi, 1962 ve 1963 yılları arasında yaptıkları sentez calışmalarında ise, İsvec ekibinin calışmalarını doğrulayamadı; ancak Berkeley ekibinin calışmalarını doğruladı. Yarılanma omru 3 saniyeden daha uzun olan Nobelyum-254 izotopunu sentezlediklerini 1966 yılında yayınladıkları bir raporla bildirdiler. Rusya ekibi, uluslararası bilim dunyasında kabul goren yeni element kanıtlarını sunabilen ilk ekip oldu ve sentezledikleri elemente Fransız kadın kimyager Irene Joliot-Curie (Unlu nukleer fizikciler Pierre ve Marie Curie ’nin kızları) onuruna “joliotium” adını ve “Jo” simgesini onerdiler.
Daha sonra nobelyum uzerinde yapılan kimyasal ve fiziksel değerlendirmeler uzerine İsvec ekibinin raporundan bazı celişkiler tespit edildi ve İsvec ekibi keşif raporunu geri cekti.
1992 yılında Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliği (IUPAC) keşif iddialarını yeniden değerlendirdi. Sadece Dubna ekibinin 1966 ’da 102 numaralı elementin atomunu doğru olarak tespit ettiğini kararlaştırdı. 1957 yılında aynı elementi Berkeley ekibi keşfetmiş olmasına rağmen doğru kanıtları sunan Dubna ekibi “nobelyum keşifcileri” olarak kayıtlara gecti. 1997 yılında IUPAC tarafından İsvec ekibinin onerisi olan “nobelium” ismi ve “No” sembolu onaylandı. Cunku bir suredir 102 numaralı element “nobelium” olarak anılıyordu ve Alfred Nobel onuruna bir elementin isimlendirilmesi uygun bulundu.
(Alfred Nobel'in servetinden her yıl yaklaşık 14,5 milyon lira insanlığa hizmet edenlere dağıtılmaktadır.)
[h=4]Alfred Bernard Nobel Kimdir? [/h]İsvecli kimyager ve muhendis olan Alfred Nobel, İsvec ’in başkenti Stockholm ’de 21 Ekim 1833 tarihinde dunyaya geldi. Dinamitin mucididir. Nitrogliserin uzerinde yaptığı calışmalar sırasında meydana gelen patlamada Emil adlı kardeşi ve 4 kişi daha hayatını kaybetti. Bunun uzerine Nobel ’in calışmaları Stockholm ’de yasaklandı.
Calışmalarını Malaran Golu yakınlarında devam ettiren Nobel, nitrogliserinin patlayıcı madde olarak kullanılmasının yollarını araştırdı. Calışmalarının sonucunda 1864 yılında dinamit barutunu buldu. Bu buluşuyla kontrol edilemeyen ve bircok insanın hayatına mal olan nitrogliserin, kontrol edilebilir bir patlayıcı olarak tum dunyaya yayıldı. 1879 yılında “dumansız barut” denilen itici barutu keşfetti ve bu baruta “balistit” adını verdi. Bu buluşu ile madencilikte dinamit kullanılmaya başlandı ve madencilik alanında buyuk bir gelişme yaşandı.
Dinamit sayesinde Nobel ailesi Kafkaslar ’da petrol yatakları buldu ve buyuk bir zenginlik elde etti. 1888 yılında kardeşi hayatını kaybetti; ancak Fransız gazeteleri Alfred Nobel oldu zannederek, “İnsanları hızlıca oldurmenin yolunu bularak zengin olan Alfred Nobel oldu” şeklinde haberler yaptı. Bu haberler uzerine buluşunun insanların oldurulmesi icin kullanıldığı duşuncesi ile buyuk uzuntu yaşadı.
Hic evlenmeyen Nobel, oldukten sonra “olum taciri” olarak anılmamak icin servetinin insanlığa hizmet edenlere sunulmasını istedi. 27 Kasım 1895 tarihli vasiyeti uzerine Nobel odullerinin endustrileşmesini, her yıl servetinden 33 milyon 200 bin kronun (yaklaşık 14,5 milyon lira) insanlığa hizmette bulunanlara dağıtılmasını istedi. Nobel ’in serveti, Nobel Vakfı aracılığı ile her yıl olum tarihi olan 10 Aralık ’ta, fizik, kimya, tıp, edebiyat ve barış alanlarında “Nobel Odulu” olarak dağıtılıyor. Alfred Nobel, 10 Aralık 1896 tarihinde İtalya ’da hayatını kaybetti.
[h=3]Fiziksel ve Kimyasal Ozellikleri [/h]Nobelyumun kimyasal sembolu “No”dur. Atom numarası 102, atom ağırlığı 259 ’tur. Yoğunluğu tahmini olarak 9,9 grcm3 ’tur. Erime noktası tahmini olarak 827 derecedir. Kaynama noktası belirlenememiştir. Enerji seviyesi başına elektronları “2, 8, 18, 32, 32, 8, 2” şeklindedir. 102 proton ve 157 notron icerir. Gorunumu tam olarak bilinmiyor, gumuşî beyaz veya gri bir metal olacağı tahmin ediliyor. Kristal yapısı yuzey merkezli kubik olarak ongoruluyor. Sulu cozeltide +3 ve +2 oksidasyon durumu sergiler. +2 durumunun +3 durumundan daha kararlı olduğu gozlenmiştir.
Nobelyum, periyodik tabloda 7. Periyot, F-Blok elementlerinden biridir. Aktinit element serisinde, yani ağır radyoaktif nadir toprak elementleri arasında yer alır. Aktinit serisinin sondan bir onceki uyesidir. Transuranyum (uranyum otesi) elementlerin onuncusu, transfermiyum (fermiyum otesi) elementlerin ikincisidir. Kimyasal ozellikleri bakımından alkali toprak elementleri kalsiyum, stronsiyum ve baryumla benzerlik gosterir. Nobelyum metali henuz elde edilemedi; ancak alkali toprak metalleri ve evropiyum metaline benzer olacağı ongoruluyor.
Nobelyum, gunumuze kadar cok kucuk miktarda elde edilebildi. Bu sebeple ozelliklerinin bircoğu deneysel verilerle doğrulanamadı. Değerleri belirlenemeyen bazı ozellikleri şunlardır, erime ve kaynama noktaları, yoğunluğu, gorunumu, kristal yapısı, yukseltgenme seviyeleri, atom yarıcapı, kovalent yarıcapı, elektrik direnci, ısı iletkenliği, ses hızı, sertlik değerleri…
[h=4]İzotopları [/h]Nobelyumun atom kutle numaraları 248 ila 260 arasında değişen 12 izotopu karakterize edilmiştir. İzotoplarının 5 ’inin yarılanma omru 5 saniyeden uzundur. En kararlı izotopu No-259 ’un yarılanma omru 58 dakikadır. Bu izotop, Fermiyum-255 izotopunun alfa bozunması veya Mendelevyum-259 izotopunun elektron yakalama veya spontan bolunme yoluyla elde edilir. Diğer izotoplarından bazıları da, Kaliforniyum-249 hedefinin Karbon-12 iyonlarıyla ışınlanmasıyla uretilebilir.
Nobelyumun bazı izotopları ve yarılanma omurleri şoyledir; No-248 (2 mikrosaniye), No-250 (4,2 mikrosaniye), No-251 (0,80 saniye), No-252 (2,47 saniye), No-254 (51 saniye), No-255 (3,52 dakika), No-257 (25 saniye), No-259 (58 dakika), No-260 (106 milisaniye).
[h=4]Bunları Biliyor Musunuz? [/h]
Sentezlenen en yeni nobelyum izotopu, 2006 yılında uretilen No-250 izotopudur.
Nobelyuma adı verilen Alfred Nobel, dinamit keşfinden dolayı kazandığı serveti sebebiyle “İnsanları oldurerek zengin olan adam” olarak gorulmuştur. Buna uzulen Nobel, servetinin her yıl bilim ve barış icin katkı sunan insanlara dağıtılmasını vasiyet etmiştir.
Her yıl Nobel ’in servetinden yaklaşık 14,5 milyon lira Nobel Odulu vasıtasıyla dağıtılmaktadır.
Nobelyumun insanlar, hayvanlar ve bitkiler uzerinde herhangi bir biyolojik rolu henuz bilinmiyor. Radyoaktivitesi sebebiyle canlılar ve cevre icin tehlikeli olabileceği ongoruluyor.
Nobelyumun bilimsel araştırmalar dışında ticari kullanımı bulunmuyor.
Nobelyumun ozelliklerinin coğu bilinmiyor, bilinenler de tahminden ibarettir.