[h=2]Noel Nedir ve Neden Kutlanır?[/h]Noel, her sene 25 Aralık'ta kutlanan, peygamber İsa'nın doğum gununu kutlama amaclı olarak yapılan Hıristiyan bayramının adıdır. Noel, Doğuş Bayramı, Kutsal Doğuş ve Milat Yortusu olarak anılır. Noel sozcuğu, Latincedeki "Natalis" sozcuğunden koklenir. Natalis, doğum anlamını taşır. Turkceye ise, Fransızca'daki "Noël" sozcuğunden gecmiştir.
Başta İngilizce dilinin konuşulduğu bolgeler olmak uzere, Batı ulkelerinde Noel manasında kullanılan "Christmas" ve Christmas gibi sozcukler ise, Yunanca dilindeki Khristos sozcuğu ule messa kelimesinin birleşiminden meydana gelir. "Khristos" ve "Messa" sozcukleri Mesih manasını taşır. Aynı zamanda, messa kelimesinin kokeni yine Latince'deki "missa" sozcuğunden gelir. Missa sozcuğu ise yollama, gonderme anlamını taşır. Ayin sonunda, cemaatin dağılması demektir.
Almanca'daki Noel anlamına gelen kelime olan "Weihnachten" ise, kutsal gece manasında kullanılır. Bir de, eski İngilizcede Noel anlamına gelen "yule" sozcuğu vardır. Bu sozcuğun koku ise Nors dilindeki "jōl" kelimesidir. Jōl, Paganların 12 gun suresince kutladığı kış gundonumu bayramının adıdır. Hıristiyanlık yayıldıkca, Noel anlamına gelecek şekilde kullanılmaya başlanmıştır.
[h=4]Tarihce[/h]Noel, Hıristiyanlık dininde peygamber İsa'nın doğum gunudur. İsa'nın milattan once 8-2 seneleri arasında doğduğu ve milattan sonra 29-36 seneleri arasında olduğu duşunulur. Bu tarihlerle ilgili olarak tarihcilerin anlaştığı net bir sene yoktur. İsa peygamber, Roma İmparatorluğu'nun Yahudiye adlı eyaletinde, Yahudi annesi Meryem tarafından dunyaya getirilmiştir. Hıristiyanlık ve İslamiyet dinlerinde, İsa'nın Tanrı sayesinde, babasız olarak doğduğu duşunulur. İslami kaynaklara gore, Meryem daha sonra yeniden evlenmemiştir. Luka ve Matta İncillerinde İsa'nın doğumundan soz edilir. Bazı iddialar, İsa'nın Nisan, bazı kaynaklarsa Ekim ayında doğduğunu soyler. Ancak İsa'nın kış mevsiminde doğduğuna da inanılır.
Hıristiyanlık, 300 yıllık bir surenin ardından Roma İmparatoru Buyuk Konstantin tarafından milattan sonra 313 senesinde kabul edilmiştir. Roma'da bu dinle birlikte diğer dinlere de resmen izin verilmiştir. Belli bir zaman icinde, Hıristiyanlık Roma İmparatorluğu'nda en yaygın din durumuna ulaşmıştır. 1. Konstantin, diğer pagan inanışlarındaki gibi guneş gununu, karma bir din yaratmak icin Hıristiyanlığa adapte etmiş ve İsa peygamberin doğum gunu olarak kabul ettirmiştir. Kimi kaynaklar, İsa'nın doğum gununun 25 Aralık olarak belirlenmesinin, İsa'nın olum tarihinin 25 Mart olduğunun duşunulmesiyle bağlantılı olduğunu da soyler. Ermenileri de kapsayan Doğu Hıristiyanları ise, 6 Ocak tarihinde Noel kutlamaları yapmaya 3. yuzyılda başlamıştır.
Roma İmparatorluğu'nda, İsa'nın doğumunun anısına kutlanan bayramlar arasında en eski kutlama 325 ve 326 senelerinde gercekleşmiştir. Bu iddiaya gore, Noel İmparator Buyuk Konstantin'in tahttaki son yıllarından itibaren kutlanmaya başlanmıştır. Bu tarih, İznik'teki Birinci Konsul'un tarihiyle de ortuşur. Milattan sonra 354 senesinde ise, Papa Liberius, 24 Aralık tarihini, 25 Aralık tarihine bağlayan geceyi İsa peygamberin doğum gununun yıl donumu olarak duyurmuştur .
20. yuzyılın başından itibaren Noel Bayramı, Hıristiyan olmayan insanlar tarafından da kutlanan, dini motiflerden arındırılmış, hediye alınıp verilen bir bayram niteliğini de almıştır. Bu, Noel'in sekuler versiyonudur. Bu versiyonda, Noel Baba mitolojik bir figur olarak karşımıza cıkar ve bayramın temel rollerinden birini oynar.
Dini olan Noel Bayramı, dunyadaki Hıristiyanların coğu tarafından her sene 25 Aralık tarihinde kutlanır. Kutlamalar genelde 24 Aralık tarihinde, arife gununde başlar. Kimi ulkelerde 26 Aralık akşamına dek surer. Ermeni kiliselerinde, kimi Doğu Ortodoks kiliselerde 25 Aralık yerine 6 Ocak'ta kutlanır. Cunku, Julyen takvimine gore 6 Ocak, 25 Aralık'a denk gelir. Miladi yani Gregoryan takvim, Katolik Papa 13. Gregory tarafından duzenlettirilmiştir. Ancak bazı ulkelerde, bazı Ortodoks kiliseleri miladi takvime donuş yapmıştır ve Noel'i de 25 Aralık'ta kutlarlar. Hristiyanların coğunluğu temsil ettiği ulkelerde, Noel tatili yılbaşı tatiliyle birleştirilir. Bu sayede, bir haftaya yakın bir yılbaşı tatili yapılmış olur.
Noel kutlamalarının saf dini inanclarla ortaya cıkmadığı duşunulur. Bu iddiaya gore, antik cağlardan bu yana kutlanan Pagan kış festivalleri ve Roma kentinde kutlanan Mitraizm kış festivalleri Noel'in ve yılbaşı kutlamalarının temelini oluşturur. Ayrıca, Roma İmparatorluğu'nda 25 Aralık Guneş tanrısının doğum gunu olarak var sayılır. Roma halkında, Hıristiyanlık dini oncesinde putperest inanışlar da bulunmaktaydı.
[h=2]Noel Nasıl Kutlanır?[/h]Gunumuzde yapılan Noel kutlamaları, Hıristiyanların coğunlukta olduğu ulkelerde cok renklidir. Noel bayramının hazırlıkları henuz bu tarihe aylar varken başlar. Hıristiyanların İsa peygamberin doğumunu bekledikleri bu donem, advent donemi olarak adlandırılır. Uzerinde 24 tane pencere olan advent takvimleri hazırlanır. Bu takvimler, her pencerenin arkasına resime ya da şekerlemenin gizlendiği takvimlerdir. Her gun bir pencere secilir ve acılır. Kimi ulkelerde ise, advent mumları yakılır.
Noel yaklaşırken, okullarda İsa peygamberin doğumunun canlandırıldığı oyunlar sahneye konur. Bu oyunlarda, İsa peygamber bir ahırda doğar, ardından doğudan gelen uc muneccim İsa peygambere hediye getirir. Kiliselerde, parklarda ve sokaklarda cocuk veya yetişkin koroları Noel ile ilgili ilahiler soyler. İnsanlar, Noel donemi oncesi, partiler ve kutlamalar duzenlerler.
Bu donemde, Noel ağacları suslenir, ışıklı ic ve dış ortam suslemeleri yapılır. Hediyeler alınır, insanlar birbirlerine tebrik kartları gonderir. Ayrıca, Noel arifesinde, Noel Baba'nın gelişi de simgesel bicimde canlandırılmaktadır.
Noel ağacının, Pagan geleneklerinden geldiği duşunulur. Gunumuzun Noel ağaclarının genelde cam ağacından yapıldığı gorulur. Bu ağaclar, 19. yuzyılın başında Kralice Victoria ile eşi Alman Prens Albert'n girişimiyle yaygınlaşmıştır. Bu donemde, ağaclar dallarına asılan kurdelelerle, kağıt zincirlerle, mum, şekerleme ve keklerle suslemekteydi. Gunumuzde bu susler ceşitli versiyonlarıyla hala kullanılır.
25 Aralık tarihinde oğleden sonraki saatlerde, Noel yemekleri hazırlanır. Tum aile bireyleri bir masa etrafında toplanarak bir araya gelir ve hep birlikte ziyafet ceker. Noel yemekleri ulkeden ulkeye farklılık gosterse de genellikle kızarmış hindi ve sosis bu sofranın ana yemekleridir. Kimi ulkelerdeyse, tatlı olarak Noel pudingi servis edilir. Bu pudingin uzerineyse brandy dokulur.
Hristiyan cocuklar, Noel'den uzunca sure once Noel Baba'ya mektup yazıp ondan istedikleri hediyeleri sıralarlar. Alışveriş merkezlerinde, parklarda ve başka mekanlarda temsili Noel Babalar ve onun elfi kılığındaki gorevliler bulundurulur. Bu oyuncular, cocukların istediklerini dinleyerek mektupları alırlar. Noel arifesinin gecesinde ise, evlerde Noel Baba ve geyikler icin yiyecek bırakılır. Amerik Birleşik Devletleri'nde daha cok sut ve kurabiye bırakılır. Likorlu şarap, meyveli tart ve havuc bırakan ulkeler de bulunur.
Noel gununde ise, Noel ağacının altına bırakılan hediyeler alınır ve verilir. Cocuklar, buyuk corapların icine bırakılmış hediye ve şekerlemeleri alır. Cocuklar, bu hediyelerin Noel Baba ve geyikler tarafından getirdiğine inanır.
Noel Baba'nın Antalya'daki Demre ilcesinin 4. yuzyılda yaşamış Hıristiyan azizi Piskopos Nikola'ya dayandığı soylenir. Hakkındaki efsanelere gore, Kuzey Kutbu'nda eşiyle birlikte yaşayan Noel Baba, elfleriyle birlikte cocuklar icin oyuncak yapar. Noel Baba, cocukların kendisinden istediği oyuncakları yapıp ren geyikli ucan kızağına doldurur ve evlerin bacalarından girip bu hediyeleri cocukların evlerine dağıtır. Sonra da kendisi icin konan kurabiye ve sutu tuketir. Noel Baba'nın beyaz saclı, uzun sakallı, gobekli ve tonton bir dede olduğu duşunulur ve oyle resmedilir. Beyaz tuylu kırmızı renkli bir cuppe giyer ve kafasında da bir kukuleta vardır.