Hapşırık insan sağlığı icin onemli ve gerekli bir reflekstir. Bazen tek seferlik olan hapşırıklar, bazen de ardı ardına olabilmektedir. Havadaki tozların burna girmesi, ceşitli hastalıklar, ortamdaki yoğun kimyasal kokular, polenler, soğuk hava, parfumler, hava kirliliği, ortam ısısındaki dalgalanmalar ya da alerjiler gibi bircok farklı etken hapşırmaya neden olabilmektedir.
Hapşırık Nasıl Gercekleşir?
Hapşırmanın gercekleşmesi icin oncelikle burunda yer alan sinirler uyarılmalı ve beyne ikaz gitmelidir. Beyne ikazın gitmesi ile kişi derin bir nefes alır, bu nefesle beraber ses tellerinin olduğu bolum dolar ve ardından yuksek bir ses eşliğinde dışarıya verilir. Diğer bir deyişle sinirler beyninize “ Burnuna bir şey girdi ve cıkması gerek “ mesajını iletir.
Hapşırma Hangi Hastalıklara Bağlı Olarak Gercekleşiyor Olabilir?
Hapşırmanın doğal bir refleks olmasıyla beraber, bir takım hastalıklara eşlik eden bir belirti olduğu da bilinir. Peki, bu olası hastalıklar nelerdir?
Nezle ve grip gibi ust solunum yolu enfeksiyonlarında hapşırma gorulur. Burada hapşırmanın nedeni burun mukozasına yerleşmiş bakteri ve virusleri temizlemektir. Bunun icin de salgı hızlı bir şekilde dışarı atılmak istenir. Alerjilerde ve alerjik astımda hapşırma gorulebilir.Alerjiye bağlı gelişen bakteriyel sinuzitte hapşırma gorulebilir.Burun icine yerleşmiş tumorsel hastalıklarda ve burundaki damar bozukluklarında da hapşırık gorulebilir.
Hapşırık Hakkında Bilmeniz Gerekenler Nelerdir?
Soğuk algınlığı gibi rahatsızlıklar sonucu oluşan hapşırıkla beraber mikropların bir kısmı da dışarı atılır. Ancak hapşırıkla yayılan mikroplar eller ile yayılan mikroplara gore daha azdır.Hapşırırken gozler kapatılır.Hapşırık kesinlikle tutulmamalıdır.Hapşırma esnasında karın basıncı artmaktadır.“ Hapşırma esnasında kalp durur “ gibi bir inanış ve soylenti vardır. Ancak Amerikan Kardiyoloji Koleji eski başkanı Prof. Dr. Richard Conti hapşırma sırasında kalpte oluşan tekleme hissiyatından dolayı boyle duşunulduğunu, hapşırmanın kalbin işleyişini aksattığına ilişkin hicbir veri olmadığını belirtmiştir. Yine New York Times ’ın konuyla ilgili haberine gore de hapşırma esnasında kalp asla durmaz, ancak kalp atışı doğal olarak biraz yavaşlayabilir. Normal seyreden bir hamilelikte hapşırmanın bebeğe bir zararı olmayacaktır. Ancak eğer doğum sancıları başladığı sıralarda hapşırma olursa bu durum doğumu hızlandırabilir. Yine bebeğe direkt bir zararı olmaması ile beraber hızlı bir doğuma neden olabileceği icin mutlaka doktor ile goruşulmelidir.Ozellikle alerjik problemleri olan hamilelerde burun tıkanabilir ve daha fazla hapşırık gozlenebilir. Bu durumda da kulak burun boğaz doktoruna başvurulmalıdır.Hapşırmak bağışıklık sisteminin onemli bir parcasıdır ve bizi sağlıklı tutmak icin yardımcı olur.Hapşırıklar cok hızlıdır. Oyle ki hızlarının saatte 100 mil olduğu iddia edilir.Kaşlarınızı almak hapşırmaya neden olabilir.Uyurken hapşırmayız, cunku uyduğumuz sırada hapşırmayı tetikleyen sinirler de etkisiz durumdadır.Art arda hapşırmak fizyolojik olabileceği gibi alerjilere bağlı olarak da gercekleşiyor olabilir. Hapşırma tehlikeli değildir ancak hapşırma ile beraber vucutta basınc değişiklikleri olur. Bu sebeple eğer ağız ve burun bolgesi kapatılmazsa hapşırmanın bir zararı olmayacaktır. Ancak ağız ve burun ciddi bir şekilde kapatılırsa basınc değişiklikleri abartılı hale gelir. Ve eğer hasta daha once beyin kanaması gecirdiyse, karın kısmından ameliyat olduysa, beyin ameliyatı gecirdiyse ya da kanama eğilimi varsa bu basınc değişikliği tehlikeli olabilir.Normalden fazla olan hapşırıklar alerjiye bağlı olabilir. Alerjik kişilerde hapşırık beraberinde burun kaşıntısı, solunum sıkıntısı, genze doğru akıntı ve sabah uyanıldığında daha fazla hapşırma gorulebilir. Eğer hapşırık sıklıkla sabahları ve yoğun bir şekilde oluyorsa sebep genelde ev alerjenleridir. Bunun başında da ev tozu akarları gelir. Yatak odasında cok fazla toz barındıran eşya varsa, yatak, yastık ve yorgan yun, pamuk ya da kaz tuyu ise sabahları hapşırık gozlenebilir.Ust solunum yolları sebebi ile oluşan hapşırmalarda ise burundan gelen akıntı sarı ya da yeşil renge donuşur ve hastada halsizlik gozlenir.Bazı kişilerde parlak ışık ya da guneş ışığı hapşırmaya neden olabilir ve ışığa bağlı gelişen hapşırıkların genetik olduğu soylenir.Beynin damar yapısında bir bozukluk varsa kafa basıncını arttırmamak icin hapşırma esnasında asla burun ve ağız kapatılmamalıdır. Hastalığın cevremizdeki insanlara bulaşmaması icin mendil yardımıyla bu salgının dışarı cıkması onlenmelidir. Ancak daha once de belirttiğimiz gibi asla ağız ve burun kapatılmamalıdır.Egzersiz yapmak hapşırmaya yol acabilir. Yoğun bir şekilde egzersiz yapınca, buna bağlı olarak hızlı ve yoğun nefes alıp verilir. Yoğun nefes alıp verme sonucunda ise burun ile ağız kuruyarak hapşırmaya neden olur.Bazı insanlarda cinsel birleşme sonrasında da hapşırma gozlenebilir. Yapılan bir araştırmaya gore hayvanlar arasında en cok hapşıranı iguanadır. Kayıtlara gecen en uzun hapşırma 978 gun surmuştur.Tek bir hapşırığınızla beraber dışarı 100,000 mikrop atılır.