Mors alfabesi, nokta ve cizgilerin kullanıldığı elektrik sinyalleri alfabesidir. Işık ve ses kaynakları ile haberleşme yontemidir.
Mors alfabesi, kodlarla bilgi paylaşımı metodudur. Işık ve seslerle veya elektrik sinyalleriyle iletişim sağlayan “sinyal alfabesi”dir. Harfler, rakamlar ve noktalama işaretleri, nokta ve cizgi dizgeleri şeklinde ifade edilir. Telgraflar icin geliştirilen bir haberleşme sistemidir. 1837 yılından itibaren yaklaşık 1 asır kullanılmıştır. Halen de kullanılabilen alfabedir.
[h=2]Mors Alfabesi Nedir? [/h]Mors alfabesi veya Mors kodu, genel tanımıyla; nokta ve cizgilerin kullanıldığı telgraf dizgesidir. Telgrafcılıkta kullanılan elektrik sinyalleri alfabesidir. Işık ve ses kaynakları ile haberleşme yontemidir. Bu yontemle haberleşmek icin kısa (•) ve uzun (–) işaretlere karşılık gelen ışık ve sesler kullanılır.

Mors kodu; noktalar ve cizgiler sistemi veya benzer karşıt sinyal serilerine dayanan basit bir iletişim sistemidir. Mesajların kablolarla iletildiği eski telgraf sistemlerinde yaygın olarak kullanılmıştır. 1800'lu yıllarda geliştirilen Mors kodunun yerini modern iletişim aracları almış olsa da, 1 asırdan fazla bir sure uzak mesafeler arasında en populer haberleşme yontemi olmuştur. Radyonun icadıyla radyo dalgaları uzerinden ses iletimi başlayıncaya kadar yaygın bir iletişim formu idi.
Mors kodları; sesli olarak, acılıp kapatılan radyo sinyalleriyle, elektrik akımı gecen telgraf telleriyle, mekanik yollarla ve ışıkların yanıp sonmesi gibi farklı yontemlerle iletilebilir.
Mors kodunda, İngiliz alfabesi ve noktalama işaretleri ifade edilir. Bu harf ve noktalama işaretlerini anlatmak icin iki farklı mors kodu vardır: Amerikan Mors Alfabesi ve Uluslararası Mors Alfabesi… Uluslararası Mors Alfabesi farklı alanlarda kullanılabilirken, Amerikan Mors Alfabesi genellikle telgraf haberleşmesinde kullanılmıştır.
Amerikan Mors Alfabesi: Gunumuzde ticari amaclarla kullanılmayan Amerikan Mors Alfabesi, “Demiryolu Morsu" olarak da bilinir. Kısa ve uzun sinyallerle birlikte bazen aralıkların da kullanıldığı Mors alfabesi turudur. Telgraf operatorlerinin aralarındaki iletişim icin geliştirilen kodlardır. Sistemin ilk uygulamalarında sadece “klik” ve “klak” sesleri duyuluyordu. Bu sebeple dikkat isteyen ve kullanımı zor bir sistemdi.
Uluslararası Mors Alfabesi: Gunumuzde de hala kullanılan alfabedir. 1848 yılında geliştirilmiştir. 1865 yılında “Uluslararası Mors Kodu” olarak kabul edilmiştir. Kullanımı ve oğrenilmesi daha kolaydır.
[h=2]Tarihcesi [/h]
Mors kodu mucidi Samuel Finley Breese Morse
Mors alfabesi, adını, Amerikalı mucit ve ressam Samuel Finley Breese Morse ’tan (1791-1872) alır. Samuel Morse, elektrik sinyallerini kullanarak harf kodları tasarlayan mucittir. Morse, genc yaşlarından itibaren mekanik ve elektromanyetik sistemlere meraklıydı. 1832 yılında elektrikle ilgili yaşanan gelişmeler ışığında universite eğitimindeki elektromanyetik konuları duşunerek, elektrikli telgraf geliştirmeyi duşundu. Asistanı Alfred Veil ile calışmalarını geliştirdi.
Morse ’un duşunduğu sistem; bir elektrik devresindeki bobinin bir kolu cekmesi sonucu rulo kÂğıdı uzerine izler bırakıyordu. Kolun kısa veya uzun cekilmesi, aynı oranda izlerin boyutunu değiştiriyordu. Morse, kısa ve uzun sinyal birleşimlerini bir sayıya karşılık gelecek şekilde tasarladı. Yani her sayıya karşılık bir harf geliyordu. Morse ’un ilk tasarladığı mors kodlarının kullanımı oldukca zordu. Asistanı Veil, duraksamaların da bulunduğu farklı bir sistem onerdi. Morse, daha kullanışlı olan bu sistemi kabul etti.
“Amerikan Mors Kodu” olarak bilinen bu sistem, Veil ’in onerdiği “duraksamalı” sistemdir. Kısa ve uzun sinyallerin aralarının gormezden gelindiği sistem ise “Uluslararası Mors Kodu”dur.
Mors alfabesinin gelişiminin tarihsel sureci şoyledir;
Morse, 1835 yılında fikrini geliştirmek ve destek bulmak amacıyla başvurduğu Avrupa devletlerinden gerekli desteği alamadı. Bunun uzerine ilme ve bilim calışmalarına onem veren Osmanlı ’dan yardım istemeye karar vererek, arkadaşı Chamberlain'i İstanbul'a gonderdi. Morse ’un fikri, Osmanlı ’da beklenen ilgi ve desteği gordu. Elindeki ilkel aleti Osmanlı padişahına sunmadan once geliştirmek isteyen Chamberlain, Viyana'da daha iyi bir işcilikle yeni alet tasarlatmak icin yola cıktı. Ancak Chamberlain, bindiği gemi Tuna Nehri ’nde batınca 5 arkadaşı ile birlikte oldu. Osmanlı ’da telgraf kurulması icin ilk teşebbusten boylece netice alınamadı. Morse, bunun uzerine calışmalarına ara vermeden devam etti.
Samuel Morse, 1832 yılında elektomanyetik telgraf ve “sinyal alfabesi” olarak bilinen “Mors kodu” fikirlerini geliştirdi.
Morse, 1837 yılında elektrikli telgrafı icat etti. Cihazının patentini aynı yıl icinde aldı.
Morse ’un, asistanı Veil ile birlikte oluşturduğu Mors alfabesi, ilk kez 1837 yılında kullanıldı.
Mors alfabesi icin patent başvurusu 1840 yılında yapıldı.
Samuel Morse ’un ilk elektrikli telgraf hattı, 1843 yılında 65 kilometrelik Washington-Baltimore arasında kuruldu.
İlk elektrikli telgraf hattında ilk kamu mesajı, 24 Mayıs 1844 tarihinde iletildi. İlk mesaj, İncil ’den bir cumleydi: Tanrı ne yaptı?
Daha sonraki yıllarda ABD ’deki başkanlık secimleri haberlerinin iletimi icin bu hat kullanıldı.
Modern Uluslararası Mors Kodu, Alman Friedrich Clemens Gerke tarafından 1848 yılında geliştirildi.
Modern Uluslararası Mors Kodu, ilk kez Hamburg ile Cuxhaven kentleri arasında kullanıldı.
Osmanlı Devleti, 1855 yılındaki Kırım Savaşı ’nda Morse ’un telgraf sistemini ilk kez kullandı.
Uluslararası Mors Alfabesi, 1865 yılında Paris ’te toplanan Uluslararası Telgraf Konferansı ’nda kabul edildi.
Tum radyo iletişimcilerinin Uluslararası Mors Alfabesi ’ni bilme zorunluluğu vardı. 2003 yılında toplanan Dunya Radyo İletişimcileri Konferansı ’nda alınan kararla bu zorunluluk kaldırıldı.
2014 yılında Mors koduna eklenen “@” işaretinin karşılığı, “AT Commercial” ifadesinin “AC” şeklindeki baş harfleridir.
[h=2]Mors Alfabesi Nasıl Kullanılır? [/h]
Mors alfabesinde yer alan her bir karakter, kısa (•) ve uzun (–) işaretlerle ifade edilir. Harfler, rakamlar ve noktalama işaretleri, nokta ve cizgi (tire) dizgesinden oluşur. Tek bir kısa sinyal noktayı (•), bir uzun sinyal cizgiyi (–) anlatır. Orneğin; “A” harfinin Mors alfabesi ile ifadesi (• –) şeklinde; yani “A” harfi bir kısa, bir uzun sinyalle ifade edilir.
Noktalama işaretlerinde nokta ve cizgilerin birleşimi 6 basamaklıdır. Nokta ve cizgi kombinasyonlarının aralarında kullanılan “sessizlikler” de anlam ifade eder. Kısa sessizlik harflerin, orta uzunluktaki sessizlik kelimelerin, uzun sessizlik de cumlelerin aralarında boşlukları anlatır.
Mors alfabesini oluşturan elektrik sinyallerini gonderip alan aletler, elektromıknatıslı telgraf cihazlarıdır. Teller vasıtasıyla elektrik akımı taşınarak, Mors sinyalleri karşı tarafa ulaştırılır. Mors sinyalleri icin kullanılan aletler, teknolojik gelişmelere paralel olarak geliştirildi; yarı ve tam otomatik cihazlar uretildi.
[h=2]Mors Alfabesi Nasıl Oğrenilir? [/h]Mors kodunu oğrenmek oldukca basittir. Farklı bir yabancı dil gibi uzun sure dil eğitimi almaya gerek yoktur; ancak Mors alfabesi oğrenmenin anahtarı, bir dil gibi ele almaktır. Bu nedenle, sistemin nasıl kullanıldığını kavramak ve doğrudan okunabilir bir metne donuşturmek icin duzenli olarak pratik yapmak gereklidir.
Uluslararası Mors Alfabesi ’nde harfler, rakamlar ve noktalama işaretleri standart bir bicime sahiptir. Bu alfabede sessiz harfler veya aksan yoktur. Bunun yerine duyduğunuz sesler, aldığınız veya algıladığınız şeydir. Bu basit ozellik, evrensel bir kullanım sağlar.
Uluslararası Mors Kodu, daha iyi anlaşılması icin son kabul edilen guncelleme ile kolaylaştırıldı. Mesajın hem gorsel hem de işitsel olarak iletilmesi ve deşifre edilmesi durumunda, aralıklar tanılamlandı. Buna gore; bir noktanın uzunluğu bir birimdir. Bir tire uc birimdir. Aynı harfin parcaları arasındaki boşluk bir birimdir. Harfler arasındaki boşluk uc birimdir. Kelimeler arasındaki boşluk yedi birimdir.
Her harfin bir ses ile aynı sureye eşit bir boşlukla ayrılması gerekir. Ayrıca, her kelimenin bir sinyal suresinin yaklaşık yedi katı kadar suren bir boşlukla ayrılması gereklidir. Bu tur boşluklar, mesajı cevirmek isteyen diğer kişilerin mesajlarının acık ve oz bir şekilde yorumlanmasını sağlar. Her harfte kac tane karakter bulunduğunu ezberlemek, anlık bildirimleri hızlı bir şekilde cevirmek ve kullanmak icin etkili bir yoldur.
Mors alfabesini tercume etmek icin sık sık kod kayıtlarını dinlemek gerekir. Dinlerken not alarak calışmak oğrenmenin en iyi yoludur. Ancak, dinlerken uzun ve kısa sinyalleri saymak yerine, ceşitli harflerin seslerini deşifre etmeye calışmak daha pratik bir oğrenme yontemidir. Harf aralıklarını ayarlayarak, standart harf hızı kısa surede oğrenilebilir.
Mors kodu oğrenmek icin kelimeleri veya cumleleri anında Mors alfabesine ceviren ceşitli online yazılımlar, uygulamalar, programlar ve grafikler de vardır. Boyle bir uygulama, kısa surede Mors seslerini algılamaya yardımcı olabilir. Bu yontem, kodlanmış bir mesajdaki farklı harfleri deşifre etmenin etkili bir yoludur.


Harf Kodları
A (• –), B (– • • •), C (– • – •), D (– • •), E (•),F (• • – •), G (– – •), H (• • • •), I (• •), J (• – – –), K (– • –), L (• – • •), M (– –), N (– •), O (– – –),P (• – – •), Q (– – • –),R (• – •), S (• • •), T (–), U (• • –), V (• • • –), W (• – –), X (– • • –), Y (– • – –), Z (– – • •)
Sayı Kodları
0 – – – – –
1 • – – – –
2 • • – – –
3 • • • – –
4 • • • • –
5 • • • • •
6 – • • • •
7 – – • • •
8 – – – • •
9 – – – – •
Noktalama İşaretleri Kodları
Nokta (.): • – • – • –
Virgul (,): – – • • – –
Soru işareti: (?): • • – – • •
Tire (-): – • • • • –
Taksim (/) – • • – •
[h=2]Bunları Biliyor Musunuz?[/h]Uluslararası Telekomunikasyon Birliği ’nin (ITU) kabul ettiği ve halen yururlukte olan mors kodu, Uluslararası Mors Kodu ’dur.
Mors alfabesi, icat edildiği tarihten sonraki yaklaşık 150 yıl boyunca uzak mesafeler arasında iletişim kurmak icin kullanıldı.
Denizdeki gemiler uzun sure Mors kodlarını kullanarak haberleşmiştir. Gemiciler, fener veya gaz lambası gibi ışık kaynaklarını acıp kapatarak haberleşmiştir.
Bazı askeri birlikler; sessiz bir şekilde haberleşmek icin el ve goz işaretleri veya el vuruşları ile Mors kodlarını kullanmıştır. Ozellikle 2. Dunya Savaşı ’ndaki askeri operasyonlarda yaygın olarak Mors alfabesi kullanılmıştır.
1990 ’lı yıllarda Amerika ’da amator radyocular lisans alabilmek icin Mors alfabesi ile dakikada 5 kelimeyi alıp, gondermek zorundaydı.
ABD kurallarına gore ses ve veri iletimleri belirli amator radyo bantlarıyla sınırlıyken, Mors koduna tum amator bantlarda (LF, MF, HF, VHF ve UHF) izin verilir.
Bazı ulkelerde, bazı radyo bantları sadece Mors alfabesi icin ayrılmıştır.
Radyo bazlı iletişim cihazlarında kullanılan Mors alfabesi icin duşuk bir bant genişliği yeterlidir. Sesli iletişimde 2400 Hz bant genişliği gerekirken, Mors kodu icin 100–150 Hz yeterlidir.
Mors alfabesi, gunumuzde amator radyo operatorleri tarafından kullanılmaktadır. Amator radyocular, radyoda kısa dalgada Mors alfabesi ile iletişim kurar.
Mors alfabesi, gunumuzde cep telefonlarında kullanılan kısa mesajlaşmadan (SMS) daha hızlı bir iletişim sistemidir. Bu sebeple bazı cep telefonları Mors alfabesine uyumlu olarak uretilmiştir.
Tecrubeli bir Mors operatoru, dakikada 40 ’tan fazla kelime okuyabilir.
"ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ" harf dizgesinin Mors kodunda ifade edilmesi 8 dakika surer.
[h=2]Harflerin Mors sesleri:[/h][h=2][/h]Cevirme işlemleri icin Mors Alfabesi Cevirici aracını kullanabilirsiniz.