Vostok Golu ’ne Dair Bilinenler ve Gol Uzerinde Gercekleştirilmiş İlk Calışmalar
Vostok Golu, bilinen 370 adet volkan golunun en buyuğu sayılmakta ve Rusya ’da bulunan Doğu Antarktika Buz Tabakası ’nın orta kısımlarına yakın bir konumda yer almaktadır. Genel olarak bakıldığında Antarktika ’da 140 ’tan fazla sayıda buz altı golu mevcut olduğu bilinmekte olup Vostok Golu bugune kadar bulunmuş en buyuk buz altı golu olarak kayıtlara gecmiştir.
1950 ’li yıllarda Vostok İstasyonu ’nda calışmalarına devam eden bilim insanı Andrei Kapiza Vostok İstasyonu ’na yakın bir bolgede bir gol olduğuna dair tezini oluşturmaya başlamış ancak yine de bu tezini ispatlamayı başaramamıştı. Andrei Kapiza ’nın ilk calışmalarından birkac sene sonra 1957 senesinde butun dunyayı ilgilendiren iklim değişiklikleri ve kuresel ısınma sorununun tarihi ile ilgili bir araştırma yapmak icin Vostok İstasyonu ’na giden Sovyetler Birliği ’ne ait bilim insanları, aynı zamanda 1983 senesinde dunyanın en duşuk derecesi olan -89,2 °C ’yi de kayıtlara gecirmişlerdir.
Vostok Golu ile ilgili diğer resmi kayıtlar ise Andrei Kapiza ’nın 1950 ’li yıllarda başlattığı calışmalarına ek olarak 1974 senesinin yılbaşına yakın bir zamanda İskoc bir calışma ekibi tarafından gercekleştirilmiştir. Bu ekip Vostok Golu ’nu sismik araştırmalar sonucu radarlara takılan dalga hareketleri ile kayıt altına almayı başarabilmişlerdir. Bu calışmadan sonra ise Vostok Golu, daha da onem kazanarak ilk olarak 1996 senesinde bir Rus – İngiliz calışma ekibi tarafından o gune kadar yapılan olcumler ve radar istatistikleri sonucu dunyanın el değmemiş ve kendini değişmeden korumayı başarabilmiş en eski golu olarak tarihe ve kayıtlara gecmiştir.
Vostok Golu ’nun Konumu ve Suyunun Ozellikleri
Buz tabakasının yaklaşık 3700 - 4100 metre altında bulunan Vostok Golu bir tatlı su goludur. Rusya ’ya ait Vostok İstasyonu ’nun 250 km kadar kuzeyinde bulunan Vostok Golu, 50 km genişliğinde ve 1200 metre derinliğindedir. Toplamda 15,690 kilometrekarelik bir yuz olcumune ve 5,400 kilometrekupluk su hacmine sahiptir. Ortalama derinliği 432 Metre iken en derin noktasının 510 Metre ile 900 Metre arasındadır.
Vostok Golu ’nun suyunun sıcaklığı -3 derece olarak yapılan araştırmalar sonucu kayıtlara gecmiştir. Yalnız suyun donma derecesinin altında olan sıcaklık derecesine rağmen donmadan sıvı halde kalmayı başaran gol suyunun donmama nedeni ise ortamda bulunan yuksek basınc ile acıklanmaktadır. Neredeyse 4100 metrelik bir buz kutlesinin altında bulunan Vostok Golu ’nun uzerindeki basınc oranı 35 ile 40 Megapaskal arasında hesaplanmıştır.
1990 senesinde Rus, Fransız ve Amerikan bilim insanlarının oluşturduğu bir ekip, Vostok İstasyonu ’da ortak bir proje ile iklim araştırmaları doğrultusunda buz cekirdeğine ulaşmak ve bircok bilinmeyeni gun yuzune cıkarabilmek icin calışmalarına başladı. Daha sonraki yıllarda Vostok Golu ’nun tam olarak keşfi ile de anlaşıldığı uzere bu araştırmalar doğrudan Vostok Golu ’nun uzerinde yapılmıştı. Bu araştırmalar sırasında cekirdeğe ulaşabilmek icin 3.623 metrelik bir derinliğe kadar ilerlenmiş de olsa 1998 senesinin Ocak ayında uluslararası duzeyde alınan bir karar nedeni ile bu araştırmacılar, Vostok Golu ’ne sadece 130 Metre kala, gole zarar vermemek adına, daha derine inmeyi bıraktılar. Daha derine inilmesinin durdurulmasının nedenlerinden bir tanesi de inilen derinliğin korunabilmesi icin Gazyağı ve freon maddelerinin kullanılıyor olmasıydı ve bu maddelerin gol suyuna ulaşması olası cevre kirliliği icin kacınılmazdı. Ancak daha sonra yapılan araştırma ve analizler gosterdi ki inilen derinliğinin son 60 metresi Vostok Golu ’nun donmuş suyundan başka bir şey değildi. Bugun Vostok Golu ile ilgili elimizde bulunan bilgilerin bir coğu ise işte, bu derinlikte ulaşılan donmuş Vostok Golu suyunun araştırılması ile elde edilmiştir.
Vostok Golu uzerinde yapılan araştırılmasının durdurulmasının sebebi gol uzerinde oluşabilecek olası tahribatlardan kacınmaktı. Buna ek olarak buz tabakasının kesimi sırasında golun icerisine kadar ulaşabilecek bakteriler, hem golun kendisine hem bu zamana kadar yapılmış araştırmalara hem de ileride yapılacak araştırmalara zarar verebilirdi. Ancak butun bu tehlikelere rağmen buz tabakasının delinerek daha da derine inilme işlemi 2011 senesinde St. Petersburg ’ta bulunan Arctic and Antarctic Research Enstitusu tarafından yeniden başlatıldı ve 2012 senesinde Vostok Golunun uzerinde bulunan butun buz tabakası delinerek Vostok Golu ’nun icine gelecek kadar derinlere inildi.
Vostok Golu ’nun Yapılan Son Araştırmalar ile Bulunan Ozellikleri
2012 senesinde Vostok Golu ’nun icerisine kadar ulaşılması ile bu gol ile ilgili butun bilinmeyenler de artık kayıtlı bir şekilde tum dunyaya sunulmuş oldu. Bunlardan ilki bu golun uzerinde bulunan buz tabakasının 420.000 yıllık bir gecmişe sahip olduğuydu. Kayıtlara gecen diğer yeni bir bilgi ise Vostok Golu uzerinde yer alan buzul tabakasının cok duşuk bir seviyede hareket ediyor olmasıydı. Bu hareket ile golun uzerinde tortular meydana geldiği de yine aynı şekilde kayıt altına alınmıştı. Ayrıca Vostok Golu uzerinde irili ufaklı adacıkların bulunduğu ve gol tabanının duz bir şekilde değil de, engebeli bir yapıya sahip olduğu boylelikle keşfedilmişti.
Gol sularının akabileceği iki cıkış kapısı bulunmaktaydı. Ancak bu iki cıkış kapısı uzerinde de gol suyu 400 metreye varan derinlikte donmuş bir tabaka halinde yer alıyordu.
Vostok Golu İcerisinde Yaşam İzleri
Yapılan araştırmalar Vostok Golu ’nun cok ceşitli ve farklı bir şekilde yaşam ortamına sahip olduğunu gostermekteydi. Oncelikle cok derin bir karanlığın icinde bulunan gol, yeryuzunde bulunan butun tatlı su ceşitlerinden farklı olarak neredeyse 50 kez daha fazla oranda oksijen miktarına sahiptir. Bunun nedeni ise golun uzerindeki 355 Bar ’a kadar ulaşan yuksek basınc olarak acıklanmaktadır. Bu oksijenin gaz formda buz kutlelerinin arasında hareket edebildiği de yine aynı şekilde kayıtlara alınmıştır.
Yapılan araştırmalar ve 3.563 metre ile 3621 metre derinliklerden alınan buz kutleleri ornekleri gosteriyordu ki, Vostok Golu icerisinde binlerce farklı organizma dunyasal bir miras olarak varlığını surdurmekteydi.
Bu organizmalardan %94 ’u bakterilerden oluşurken %6 okaryotlardır. Bunların bircoğunu ise mantarlar oluşturmaktadır. Ancak her ne kadar bir takım farklı parazit DNA ’ları bulunmuş olsa da Vostok Golu icerisinde tatlı su balıkları ya da yengecler gibi deniz canlılarının bulunduğunu soyleyebilmek icin yeterli değildir.
7 Mart 2013 senesinde Rus bilim adamları tarafından Vostok Golu icerisinde yeni bakteri ceşitlerinin bulunduğuna dair bilgiler yayılmış olsa da daha sonraki zamanlarda devam eden araştırmalar bu bilginin yanlış olduğunu gostermiştir ve gunumuzde Vostok Golu ’ne dair calışmalar aynı şekilde devam etmektedir.