Yon duygusu guclu insanlardan olmadığınızı duşunuyorsanız, size iyi bir haberimiz var. Yon bulmak, duygu değil teknik bilgi gerektiren bir iştir. Siz de yon bulma becerilerinizi artırabilir, hayatınızı kolaylaştırabilirsiniz.
Yon bulmak, daha cok maceracı insanların ilgi alanına girse de aslında hayati onem taşıyan bir beceridir. Doğada bulunmayı sevenler, şehirden uzak alanlarda seyahat edenler başta olmak uzere herkes, yon bulma tekniklerini oğrenmelidir. Yonler konusu, eğitim hayatına yeni başlayan oğrencilerde, askerlik cağına gelmiş genclere kadar hayatımızın farklı evrelerinde hep karşımıza cıkar. Yazımızda hem yonleri temel bilgilerle tekrarlayacağız; hem de yon bulmada etkili olan yontemlerden bahsedeceğiz.
[h=4]Yon Bulma Tekniğinin Onemi Uzerine [/h]Dunya uzerinde bulunduğumuz konumu haritalar ya da başka yardımcı malzemelerle belirleyebilir ve yeni rotamızı cizebiliriz. Bulunduğumuz yer ve hedef noktamız arasında bir suru engeller ve akıl karıştırıcı oğeler olabilir. Orneğin; tepeler, dağlar, nehirler gibi… Doğru yon bulma ve bu konuda teknik davranma becerisi de tam bu noktada bize lazım olacaktır.
Yon bulma tekniğini bilmeyen kişiler, eğer tanımadıkları bir arazide yol alıyorlarsa, saatler icerisinde yon duygularını da tamamen yitirdikleri araştırmalarla gozlemlenmiştir. İlginc bir ornekle yon bulma tekniğinin onemini acıklamaz isteriz. Sağ ayağını kullanan kişiler, yuruyuş sırasında daha kuvvetli ve uzun adımlar atmaktadırlar. Sol taraftan gelen adım daha kısa olduğu icin, yon bilmeksizin bir arazide yuruyen kişiler hep sola eğimli bir rotada ilerler. Bu gerceği duşununce yon bulma tekniği olmadan, insanların uzun sureli bir şekilde duz bir cizgide yuruyemeyeceğini soyleyebiliriz.
[h=2]Temel Bilgiler ve Yontemler [/h]Temel bilgilere gecmeden once, yon bulmada en sık kullanacağımız malzemenin ‘doğa ’ olduğunu soylemeliyiz. Doğanın işaretlerini takip ederek, hedefimize kolayca ulaşabiliriz.
Yonler; ana ve ara yonler olmak uzere iki gruba ayrılır. Ana yonler; doğu, batı, kuzey ve guneydir. Ara yonler ise; kuzeydoğu, kuzeybatı, guneydoğu, guneybatıdır. Ana yonler arasında kalan yonler ara yonlerdir. Orneğin, kuzey ile doğu arasında kalan yon; kuzeydoğudur.
Yon bulmada kullanabileceğiniz en etkili ve garantili yontemleri yazdık. Bu seceneklerden biri mutlaka işinize yarayacaktır.
[h=4]Guneşi Takip Etmek [/h]Yonleri iyi oğrenirsek, guneş metodundan yararlanarak bulunduğumuz konumu rahatlıkla anlayabiliriz. Bulunduğumuz yerde, Guneş ’in doğduğu tarafı gozlemlemeliyiz. Guneş doğudan doğar. Sağ kolumuzu doğuya uzatırsak, sol taraf batı; onumuz kuzey, arkamız da guney olmaktadır. Yonlerimi bu şekilde belirlenebilir.
Guneş ’ten yararlanarak yon bulmada bir başka etkili yontem ise; oğle vaktinde, guneş tam tepedeyken uygulanmaktadır. Guneş ’in tam tepede olduğundan emin olduğunuz bir anda yere bir cubuk koyunuz (buna cubuk yontemi de denmektedir)Cubuğun en kısa golgesi her zaman kuzeyi gostermektedir. Tam karşısı ise guneyi, sağ taraf doğuyu ve sol taraf ise batıyı gostermektedir.
Eğer oğle vaktini bekleyemiyorsanız, cubuğu yine de koyunuz. İlk golgesinin yerini işaretleyiniz. Golgenin yonu saatler ilerledikce değişecektir. Sonraki aşamada başka bir golge noktası daha işaretleyiniz. İlk işarete sol, diğerine sağ ayağınızı yerleştiriniz. Bu şekildeyken onumuz kuzey, soldan sağa doğru olan yon ise doğuyu gosterir.
Cubuk yontemi genelde kırsal kesimde yaşayanların kullandığı bir teknik olarak bilinmektedir. Cubuk yontemini uygulayabilmeniz icin gereken en onemli şey acık ve guneşli bir havadır.
Pusuladan Yararlanmak
Yon bulmak icin en cok kullanılan arac, pusuladır. Pusulalara manyetik ya da yon olcerek veya yıldızlara gore yon belirleyerek calışırlar. Pusulalardan tarih boyunca başta denizciler, askerler, madenciler, mimarlar, muhendisler, teknisyenler, sporcular ve izciler yararlanmıştır. Pusulanın hem aynı doğrultuda hem de zıt yonlu bir gostergesi bulunur. İbrenin renkli tarafı her zaman kuzeyi gosterir. Kuzeyin nerede olduğunu saptadıktan sonra, hangi yone gitmek istiyorsak; o yonden bir cisim secmeliyiz. Orneğin bir kayalık ya da ağac gibi… O hedefe ulaştıktan sonra yeniden yon analizi yapıp, yeni bir konum belirleyerek ilerleyebiliriz. Pusula ile doğada bulunurken, cisim ve yon hedefleyerek yolunuzu bulabilirsiniz. Pusulada yonler İngilizce baş harfleriyle simgelenmektedir:
N- Kuzey
S- Guney
E- Doğu
W- Batı
Uyarı: Pusulanın etrafında bulunan mıknatıs, yonlerde değişime sebep olabilmektedir.
[h=4]Kutup Yıldızını İzlemek [/h]Dunya ’nın kutup noktalarından gecen hayali eksen cizgisi kutup yıldızına cok yakın bir konumdadır. Kutup Yıldızı (Polaris), dunyanın ekseni ile benzer konumda olduğundan, diğer gokcisimleri gibi surekli yer değiştirmez ve sabittir. Kutup Yıldızı her zaman kuzeyi gosterir. Diğer yıldızları takip ederek duz bir yonde gidemezken, Kutup Yıldızı ’nı izleyerek, hep yonunuzu kontrol altında alabilirsiniz. Kutup Yıldızı bu ozelliği ile tarih boyunca hep yon bulma aracı olarak kullanılmıştır.
[h=4]Kutup Yıldızı Nasıl Bulunur? [/h]Kutup Yıldızı kucuk ayı takımyıldızının en parlağı olarak bilinir. Bu yuzden herkes en parlak yıldızı arar. Ancak Kutup Yıldızı en parlak yıldız değildir. Yontem şudur; Guneş ’in battığı yonu belirleyin. Tam karşıdaki doğu yonunu de belirleyin. Sol kolunuz batı, sağ kolunuz batıyı gosterecek şekilde ayakta durun. Kafanızı tam yukarıya kaldırın. İşte, goreceğiniz yıldız Kutup Yıldızı ’dır.
Camileri Takip Etmek
Ozellikle şehir yaşamının karmaşasında, yolunu – yonunu kaybetmekten şikÂyetci olanlara, iyi gelecek bir yontemdir.
Camilerde mihrabın karşısındaki giriş kapısı her zaman kuzeyi gosterir. Minarelerde bulunan ust kapı ise guneye bakar. Kısacası, minarelerin şerefe (ezan okunan yer) kapısı kıbleyi gostermektedir. Camilerin dışında bir de kiliselerden yararlanılabilir. Kiliselerde ise kilisenin canı, her zaman kilisenin batısında yer almaktadır.
Karınca Yuvaları
Oldukca ilginc bir yontem olsa da, doğada her zaman hayat kurtaracaktır. Kaybolduğunuz arazide bir karınca yuvası gorurseniz sakın es gecmeyin. Karınca yuvalarının yanındaki toprak birikintileri, kuzeyi gosterirken; yuvaların ağzı ise guneyi işaret eder. İlk başta bu yontem biraz karışık gelse de karınca yuvaları dikkatli incelendiğinde, yonler anlaşılacaktır. Karıncaların kuzeye doğru eğimli yuvalar inşa etmelerinin temel sebebi; sert kuzey ruzgarlarından korunmaktır.
Mezarlıklar
Muslumanlık ’ta olen kimseler, mezarlarında başları batıya, ayakları doğuya ve yuzleri guneye (kıbleye) gelecek şekilde yerleştirilirler. Hristiyanlık ’ta ise baş tarafı her zaman guneyi gosterir. Yon ararken, mezar taşlarını incelemek doğru sonuca goturecektir.
Yosunlar
Ormanın icinde kaybolduğunuzu duşunun. Yanınızda bir pusula ya da herhangi bir arac gerec de yok. Ne yapmalısınız? Cok basit. Ağacların ve taşların yanına giderek, inceleme yapın. Cunku ağaclar ve taşlardaki yosun tutan kısımlar her zaman kuzeyi gostermektedir. Yosun oluşan bolume yuzumuzu donersek, onumuz kuzey, arkamız guney, sağımız doğu ve solumuz batıdır.
Saat
Guneşli bir gunde, kol saatimizden yardım alarak yonumuzu belirleyebiliriz. Saatin kadranı yere paralel gelecek şekilde tutulur. Saatin akrebi dondurulduğunde, 12 rakamı ile akrebin oluşturduğu acının, acıortayı guney – kuzey hattıdır. Diğer bir ifadeyle; saatin 12 rakamı ile akrebin arasında kalan acı tam ortadan eşit olarak ikiye bolunur. Acıortayın ucu guney yonunu gostermektedir. Guneş ’in olduğu taraf da guneyi gosterir, diyebiliriz.
Doğada Korkusuzca…
Gunumuzde şehir hayatının yorucu temposu yuzunden insanlar doğa etkinliklerine yoneliyorlar. Bu etkinliklerde doğada kaybolma olayları da sıklıkla yaşanıyor. Bu tip ortamlarda konum belirlemeden ziyade, kendimize rota belirleyecek kadar teknik oğrensek bile işimiz kolaylaşır. Cunku tam olarak hangi konumda olduğumuzu oğrenmek icin gereken malzemeler farklıdır. Fakat yon bulma tekniklerini bilen birinin, doğada kolaylıkla kendine ‘doğru rota ’ belirlemesi mumkundur. Tum bu yontemleri oğrendikten sonra artık rahatlıkla doğada vakit gecirebilirsiniz. Keyfini cıkarın.