Greenpeace, cevre sorunlarının cozumu icin duzenledikleri ceşitli eylem ve kampanyalarla kamuoyu oluşturan uluslararası bir cevre orgutudur.
Greenpeace, yani “yeşil barış” orgutu, dunyadaki cevre sorunlarına ve doğal katliamlara karşı ceşitli calışmalar yuruten ve cozum ureten uluslararası bir cevre kuruluşudur. Cevresel yıkımı durdurmak dışında hicbir amacı olmayan Greenpeace, cevreye karşı işlenen sucları kamuoyuna duyurmak ve farkındalık oluşturmak amacıyla kampanyalar duzenliyor; lobi faaliyetleri yurutuyor; ceşitli etkinlikler tertipliyor, yaptıkları analiz ve calışmaları basın aracılığı ile kamuoyu ile paylaşıyor.
Yeşil barış temsilcilerinin cevreye karşı işlenen suclar sebebiyle duzenledikleri eylemler sık sık medyanın gundeminde yer alır. Cevre sorumluluğu bilinci ile hayati tehlikeleri bile goze alan Greenpeace eylemcileri, bircok cevre katliamının onune gecti. 46 yıldır cevre bilinci oluşturmak icin calışan ve dunya uzerinde 3 milyon, Turkiye ’de 50 bin destekcisi olan Greenpeace nasıl bir orgut, hangi sorunların cozumunu sağladı, hedefleri nedir? Bu soruların cevabını makalemizde bulabilirsiniz.


(Dalga Cıkartmayın Komitesi uyeleri ve Greenpeace kurucuları, (soldan sağa) Jim Bohlen, Paul Cote, Irving Stowe...)
[h=4]Greenpeace Nasıl Doğdu? [/h]Greenpeace, 1971 yılında Kanada ’da doğdu. Kanadalı kucuk bir grubun nukleer deneme calışmalarını protesto etmek amacıyla kucuk bir balıkcı teknesi ile yola cıkmaları ile ortaya cıkan Greenpeace ’in kurucuları Bob Hunter, David McTaggart, Dorothy Stowe ve Irving Stowe ’dir.
Bob Hunter; Greenpeace eylemi tarzını ortaya cıkaran bir gazeteci. Hunter ’in medya teorileri Greenpeace ’in kitlelere ulaşmasını sağladı. Bu sayede orgut kısa surede tanındı.
David McTaggart; Greenpeace ’in ilk yelkenlisinin sahibi bir Kanadalı... Greenpeace ’in kurulduğunu bir gazeteden oğrendikten sonra Fransa ’daki nukleer silah denemelerine karşı cıkmak uzere yola cıkmış. Girişimciliği, Greenpeace ’e ilham kaynağı olmuş. Greenpeace ’in yapısını ve yontemlerini belirleyen bir cevreci olarak adını tarihe yazdırdı.
Dorothy ve Irving Stowe cifti; nukleer deneme alanına giden ilk eylemcilerden… Aynı zamanda Greenpeace ilkelerini oluşturan ve tecrubelerini aktaran oncu isimler...


[h=4]Dalga Cıkartmayın Komitesi ve Greenpeace [/h]Greenpeace, 1970 yılında kurulan Dalga Cıkartmayın Komitesi ’nin ikinci adı aslında. Amcitka adasında yapılacak bir nukleer denemeyi onlemek amacıyla kurulan Dalga Cıkartmayın Komitesi ’nin kurucuları; Dorothy ve Irving Stowe, Marie ve Jim Bohlen, Ben ve Dorothy Metcalfe ve Bon Hunter… Kanadalı ekolojist Bill Darnell ’in, bir toplantısı sırasında bir katılımcı iki parmağını havaya kaldırarak ‘barış ’ dedi. Bunun uzerine Darnell, “Bunu Green Peace” yapalım deyince “Greenpeace” adı doğdu.
Ardından grup uyelerinin Amcitka adasındaki nukleer deneme karşıtı yolculuğu grubun adını Kanada ’ya ve dunyaya duyurdu.
Turkiye ’ye ilk Greenpeace gemisi 1992 yılında geldi. O tarihten bu yana da toksik madde ve atıklar, nukleer silahsızlanma, deniz kirliliği, enerji politikalarının cevreye etkisi gibi alanlarda faaliyetlerini surduruyor. Greenpeace ’in Turkiye ’de temsilciliği bulunmuyor; ancak Ankara ve İzmir başta olmak uzere bircok ilde destekcisi bulunuyor.
Greenpeace ’in gunumuzdeki merkezi Hollanda ’nın başkenti Amsterdam ’da. Başkanı ise insan hakları savunucusu Guney Afrikalı Dr. Kumi Naidoo ’dur.


[h=3]Greenpeace ’in Misyonu Nedir? [/h]Greenpeace ’in amacı; gezegenin tum ceşitliği ile yaşamı desteklediğinden emin olmaktır. Aynı zamanda cevre suclarına karşı şiddet icermeyen, dikkat cekici eylemlerle tanıklık etmek, cevre skandallarını ortaya cıkarmak ve kamuoyu ile paylaşmaktır.
Uluslararası lobi faaliyetleri ile taslaklar onererek kabul ettiren etkili bir cevre kuruluşu olan Greenpeace ’in politik ve ticari menfaatlerden uzak, bağımsız bir yapısı var. Şirketlerden, siyasi partilerden ve hukumetlerden bağış, yardım ve sponsorluk kabul edilmiyor. Faaliyetlerini bireysel maddi desteklerle yurutuyor. “Cevre yararına hareket etme” ilkesini şiar ediniyorlar. “Daimi dostumuz ve duşmanımız olamaz” diyerek, cevre sorunlarının cozumunde değişimden yana olan her kişi, kurum, şirket ve hukumetle calışabileceklerini deklare ediyorlar.
Mevcut durumda ve gelecekte canlıların yaşam alanını kısıtlayan, geleceklerini tehdit eden her turlu cevre sorunu icin bilincli muzakereler yurutuyor ve destekliyor; cozumler uretiyor; yol haritaları belirliyor; senaryolar oluşturuyor; bilimsel raporlar hazırlıyorlar; sucluları ortaya cıkarıyor; gerekirse basın yoluyla kamuoyuyla paylaşıyorlar.
Kuresel capta yapılanması olan Greenpeace ’in misyonunu şoyle sıralayabiliriz;

Kuresel cevre sorunlarını ortaya cıkarmak
Yeşil ve barış dolu bir gelecek icin cozumler sunmak
Bağımsız kampanyalar yurutmek
Her tur biyoceşitliliği korumak
Denizler, okyanuslar, toprak, hava ve su kaynaklarının tahrip edilip kirletilmesini onlemek
Barışa, kuresel silahsızlanmaya destek vermek[h=4]Greenpeace ’in Calışma Sistemi [/h]Greenpeace, tum ulkelerdeki cevre skandallarına karşı kampanyalar yurutuyor. Kampanyalar cercevesinde dikkat cekici ancak şiddet icermeyen eylemler duzenleniyor. Yetkililerle goruşerek uluslararası cevresel anlaşmalara gozlemci olarak temsilci gonderiliyor. Lobi faaliyetlerinde bulunmak, cozumler uretmek, secenekler sunmak, numuneler alarak analizler yaptırmak gibi etkinliklerle de cevre sorunlarının cozumune katkı sağlanıyor.
Duzenlenen kampanyalarda kullanılan konu başlıklarından bazıları; iklim değişikliği, okyanus ve denizler, ormanlar, genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO), nukleer ve toksik maddeler şeklindedir.


[h=3]Greenpeace Eylemleri [/h]Greenpeace, eylemlerinde şiddetsizlik ilkesini benimsiyor. “Vicdana dayanan eylem pratikliği” ilkesine dayanan eylemler, “tanıklık etme” kavramından esinlenerek planlanıyor. Orgut eylem stratejisi; “bireysel sorumluluğa dayanan bireysel eylem” prensibine dayanıyor.
Greenpeace eylemlerinin amacı; ilgili cevre sorununun cozumu icin duzenlenen kampanyanın bir parcası olarak cevre suclarına tanıklık etmektir. Eylemlerde suclu şirket veya hukumet uzerinde baskı ve kamuoyu oluşturmak amacı da vardır.
Greenpeace, dunyada ve Turkiye ’de ses getiren onlarca eylem duzenlemiştir. Bu eylemler sonucunda elde edilen başarılardan bazıları şunlardır;

1971: İlk Greenpeace eyleminin ardından Amerika Alaska ’daki nukleer denemelerini durdurdu
1975: Fransa atom bombası denemelerinden vazgecti
1989: Okyanuslarda akıntı ağlarıyla avlanma Birleşmiş Milletler kararı ile yasaklandı
1996: Atom bombası denemeleri dunya capında yasaklandı
2001: Kalıcı Organik Kirleticilere son verilmesi icin Birleşmiş Milletler Anlaşması imzalandı
2004: Greenpeace raporu sonucu bircok unlu giyim firması, cocuk giysilerinde kullandıkları kimyasalları uretimlerinden kaldıracaklarını taahhut etti
2005: Unlu elektronik firmaları urunlerinden zehirli kimyasalları cıkarmayı taahhut etti
2012: Guney Kore hukumeti bilimsel balina avcılığı politikalarına son verdi
[h=4]Turkiye ’de Greenpeace başarıları;[/h]
1993: “The SS United States” adlı asbestli geminin sokulmesi engellendi
1995: İzmir Korfezi ’ni kirleten ve zehirleyen bir deri fabrikası kapatıldı
2000: Nukleer enerji ihalesi iptal edildi
2003: Tonlarca asbest ve zehirli atık iceren Fransız ve İspanyol gemilerin Turkiye ’ye girişi engellendi
2004: İskenderun Korfezi ’nde batan “MV Ulla” adlı geminin cıkarılması ve atıklarının İspanya ’ya gonderilmesi kararlaştırıldı
2014: Greenpeace, Turkiye ’deki yasaklı GDO ’lu urunlerin yuzde 100 tespit edilemediğini ortaya cıkardı
2015: “Zeytini seviyorum” adlı kampanya başarı ile sonuclandı
Bircok cevre sorununun cozumu ve sucluların tespiti icin kampanyalar duzenleyen Greenpeace, nukleer, denizler, iklim değişikliği, enerji, tarım ve gıda gibi konu başlıklarında cok sayıda kampanyaya imza attı. Bu kampanyalarda; Cernobil, Fukuşima, orkinoslar, balinalar, Kuzey Kutbu, HES ’ler, GDO konuları başta olmak uzere bircok rapor, sunum ve oneri sunuldu.
[h=4]Greenpeace Gemileri [/h]Greenpeace ’in; Rainbow Warrior II, Arctic Sunrise, Esperanza adlı 3 adet gemisi bulunuyor.
Rainbow Warrior II; İlk Rainbow Warrior gemisi 1985 ’te bombalandı. İkincisi ise 22 yıl gorev yaptıktan sonra 2011 yılında emekliye ayrıldı.
Arctic Sunrise; 1995 yılında Kuzey Denizi ’nde petrol tesislerinin denize bırakılmasını onlemek amacıyla gorece başladı. Buzkıran olarak tasarlanan gemi, buzulları parcalamadan yol alabiliyor.
Esperanza: 2002 yılında denize indirildi. Aynı yıl yaşlı ormanların korunması ile ilgili kampanyalarda kullanıldı. Greenpeace ’in en buyuk gemisi.