Katalonya ’da (İspanya) doğan surrealist bir ressam. Tuhaf ve abartılı giyinimi, sivri dili, kendini beğenmişliği ve olağanustu sanatcılığı ile tum dunyada un sahibi olmayı başaran Salvador Dali, ressamlığın dışında heykel, fotoğraf ve film sektorlerinde de başarılı urunler ortaya koyan biridir. Her ne kadar eleştirilen bir sanatcı olsa da bu eleştiriler Salvador Dali ’nin şohretini arttırmaktan başka bir işe yaramaz. Bu yazımızda gorunuşuyle, duruşuyla, tavırlarıyla, sanatıyla, dunyaya bakış acısıyla sıradan diyemeyeceğimiz sanatcı Salvador Dali ’yi anlatmaya calışacağız.
[h=2]Salvador Dali ’nin Hayatı [/h]1904 yılında dunyaya gelen Salvador Dali, ailenin ilk cocuğu olan ve doğumundan 9 ay 10 gun once sindirim sistemi iltihabından hayatını kaybeden kardeşinin adını alır. 1901 doğumlu oğullarının acısını uzerinden atamayan anne ve baba, Salvador Dali ’nin ustune daha cok duşerler. Surekli olarak ilk cocuklarında bahseden Dali ciftinin bu tavrı kucuk Salvador ’un kimlik sorunları yaşamasına sebep olur.
Salvador Dali uc yaşına geldiğinde bir kız kardeşi olur. Ana Maria ’nın doğumu ile evin tek erkek cocuğu olarak evin kadınları tarafından bolca şımartılan ve bu şımarıklık ile buyuyen kucuk Salvador, şımarık ve kaprisli bir kişiliğe sahip olur. Bu kişilik ileride Salvador Dali ’nin hırslı ve kendini beğenmiş karakterinin temellerini oluşturacaktır.
Resim yeteneğinin farkında olan annesi tarafından hep destelenen kucuk Salvador kendine buyuk bir şohret getirecek olan ressamlık yoluna da bu şekilde girer. 10 yaşındaki Salvador Dali, annesinin desteği ile ozel bir resim okuluna yazılır.
Sert, disiplinli ve otoriter bir babaya sahip olan Salvador Dali, babasının aksine yumuşak, sevgi dolu bir anneye sahipti. Hayatı boyunca babası ile anlaşamaması bir yana “Ona tapardım…” dediği annesini henuz 17 yaşındayken, 1921 yılında goğus kanserinden kaybeder.
Annesini kaybettiği yıl San Fernando Guzel Sanatlar Akademisi ’ne girmeye hak kazanır. Hayatı boyunca hic anlaşamadığı babası ise eşinin olumunden sonra baldızı ile evlenecektir. Salvador Dali, kazandığı okul icin Madrid ’e yerleşir. Henuz İspanya ’da fazla yayılmamış olan Kubizm ve Dadaizm akımlarına ilgi duyarak bu akımları eserlerine yansıtan Salvador Dali, cevresinde adından cokca soz ettirir. Okul hayatı sırasında ileride cok unlu olacak şair ve yazar Federico Garcia Lorca ile yonetmen, senarist Luis Bunuel ile yurt arkadaşı olur.
Salvador Dali 2 yıl sonra okuldan uzaklaştırma cezası alır. Sebep; hocalarını eleştirmek ve akademinin disiplin kurallarına karşı gelmektir. Okuldan uzaklaştırıldığı 1923 yılında anarşist eylemlere dahil olduğu gerekcesi ile tutuklanır.
Salvador Dali, 21 yaşında ilk kişisel sergisini acar. Sonraki yılda kız kardeşi Ana Maria ile birlikte Paris ’e gider ve kubizmin en onde gelen sanatcılarından Pablo Picasso ile tanışır. İspanya ’ya dondukten sonra ele aldığı calışmalarda Picasso ’nun etkisi acıkca gorulur. 1927 Ekim tarihinde askerlik vazifesini bitirmiş bir Dali vardır. Salvador Dali, sanatta modernizmi ve futurizmi savunduğu “Sarı Manifesto” adlı eseri sanat eleştirmenleri Lluis Montanya ve Sebestia Gasch ile birlikte yazar.
Yurt arkadaşı Luis Bunuel ile birlikte “Bir Endulus Kopeği” adlı gercekustu anlayışla cekilen ilk sinema filmini 1929 ’da izleyiciyle buluşturdular. Cektikleri kısa film bu iki yurt arkadaşına gercekustucu cevrede şohret kapılarını aralayan film olur. Salvador Dali aynı yıl Paris ’te bir dost aracılığıyla gercekustucu akımın ileri gelen isimlerinden Paul Eluard ile tanışır.
Salvador Dali eserleri ile sanat dunyasında yukselmeye devam ediyordu. Dali ’nin bu şohreti gercekustuculerinde ilgisini ceker ve bu sıralarda bir iş adamı olan Camille Geomans ile yaptığı anlaşma ile Geomans ’ın galerisinde resimlerini sergiler. Salvador Dali Paris ’te acılan sergide gercekustuculuğun ileri gelenlerinden olan Andre Breton ve onceden tanıştığı Paul Eluard ile bir araya gelerek daha sağlam ilişkiler kurdu. Bu goruşmenin en onemli noktası Salvador Dali ’nin hayatının kadını olan Gala ile tanışmasıdır. Paul Eluard ’ın eşi olan Gala ’ya ilk gorduğu andan itibaren tutkuyla bağlanan Salvador Dali, bu tutkusunu omur boyu devam ettirecektir.
1931 yılına gelindiğinde Salvador Dali, once “Aşk ve Bellek adlı eserini sonrasında da gunumuzde her kesim tarafından bilinen “Belleğin Azmi” adlı eserini resmetti.


Belleğin Azmi adlı eser insanlarca Yumuşak Saatler veya Eriyen Saatler adıyla anılacaktı. Eser, hukmedilemez zamana karşı bir isyan ve protesto olarak anlamlandırılır. Ancak Dali bir yazısında Belleğin Azmi adlı eseri icin ağustos sıcağının altında erimekte olan bir Camembert peynirinden esinlendiğini yazar. Bu sozler Salvador Dali ’nin ucarı kişiliğine rağmen ne kadar halktan biri olduğuna ornek verilebilir.
Salvador Dali ’nin babası 1931 yılında oğlunun dul bir kadın ile olan ilişkisini onaylamayarak onu aileden cıkarır. Bu olayı Salvador Dali, “Guillaume Tell Muamması” ile resmeder. Bu resimde Belleğin Azmi adlı resim kadar un kazanır.
1934 yılında hayatının kadını Gala ile evlenen Salvador Dali, aynı yıl New York ’ta actığı sergi ile şohretini arttırır ve artan şohreti sonrası 1936 yılında gercekleşen Londra Uluslarası Surrealist Sergisi ’nde konuşmacı olarak davet edilir. Salvador Dali, davete icabet ederken giydiği dalgıc kostumu ile kendi tuhaf cizgisini ortaya koyarak yine kendinden cokca soz ettirmeyi başarır.
Hollywood ’a giderek komedyen Marx Kardeşler icin film senaryosu yazar ve bu alandaki yetkinliğini de kanıtlar. 1937 yılında buyuk hayranlık duyduğu Sigmund Freud ile tanışma imkanı bulur. Tum gercekustuculer gibi Salvador Dali de Freud ’un bilincaltı ile ilgili yazılarını takip eden bir okuyucudur.
İspanya ’daki ic savaş ve savaş sonucunda yonetimin başına gecen faşist rejimi desteklediğini dile getiren Salvador Dali, Marksist sanatcıların coğunluğunu oluşturduğu gercekustuculer tarafından eleştiri yağmuruna tutulur. Tuhaf davranışları ile zaten fazla sevilmeyen Salvador Dali hayatı boyunca surecek bu cekişmede Andre Breton tarafından Avida Dollars yani Dolar Oburu lakabı takılır. Salvador Dali bu lakaba karşılık “Surrealizm benim!” cevabını verir.
1940 yılında başlayan II. Dunya Savaşı nedeni ile Salvador ve Gala 9 yıl yaşayacakları Amerika ’ya taşınırlar. Salvador Dali burada Destino ve Spellbound filmlerinin yapımında gorev alır. 9 yılın ardından eşi Gala ile birlikte doğduğu şehir olan Katolonya ’ya geri doner. Faşist rejimin yonetimde olduğu İspanya ’ya yerleşmesi sol goruşlu gercekustuculer tarafından ağır şekilde eleştirilecektir. Bilimi ve Katolik inancları bir araya getirdiği Mistik Manifesto ’da II. Dunya savaşı sonrası ilgi duymaya başladığı nukleer, atom gibi bilimsel temalar ve Katolik temaların bir araya geldiği yeni goruşunu anlatmaya calışır. Atom bombasının etkisinden oldukca etkilendiği bu donemi nukleer mistisizm adı ile anar. Nukleer mistisizm olarak adlandırdığı bu doneminde hologram, tuvale boya sıcratma, stereoskopi, optik yanılgılar gibi değişik resim teknikleri dener.
Hayatının anlamı, her şeyi olarak gorduğu sevgili eşi Gala ’yı 10 Haziran 1982 yılında kaybeder. Eşinin olumunden sonra hayat ile ilgili beklentisi kalmayan Salvador Dali, Gala ’nın defnedildiği Pudor kalesine yerleşir ve burada sade bir hayatı tercih eder. Aynı yıl icerisinde İspanya Kralı Salvador Dali ’yi Pudor Markisi ilan edecek, Dali ’de bu jest ’e karşılık olarak Kral Juan Carlos ’a “Avrupa ’nın Başı” adlı resmini hediye edecektir. Hayatına devam ettiği Pudol Kalesi ’nde resmettiği “Sercenin Kuyruğu” adlı resim Salvador Dali ’nin son resmi olur. Kalede cıkan bir yangın sonucu bacağından yaralanan Salvador Dali, olaydan sonra kalp yetmezliğinden vefat edeceği 23 Ocak 1989 tarihine kadar kendi adını taşıyan ve yapımında bizzat gorev aldığı Figueres ’teki Salvador Dali Tiyatro ve Muzesinde yaşamını devam ettirir.