Kendisine ozgu renk ve cezbedici aromasıyla boğurtlen, hem meyve olarak tuketilmesi hem de ceşitli kullanım şekilleriyle diğer meyvelerden ayrılır.

Boğurtlen, gulgiller familyasının Rubus cinsinden olup, insan sağlığı icin ceşitli faydalara sahip olan değerli bir bitki turudur. İceriğinde organik asitler, minerallar ve vitaminler bulunan bitki, butun mevsimleri aynı anda yaşayabilen ulkemizin hemen hemen her bolgesinde yetişebilmektedir. Boğurtlen; zengin, sağlıklı bir besin olmasının yanı sıra goruntusu ve lezzetiyle de sevilir, tercih edilir.
Yoreden yoreye boğurtlen icin kullanılan isimler farklılık gosterebilir; “Mormorik, Diken Cileği, Karamama, Kedi Dutu, Diken Dutu, Yabani Uzum, Dikendudu”
Yetiştirilme Şekli
Calılıklarla, bahcelerde, yol kenarlarında sıkca karşılaşabildiğimiz boğurtlen, doğada kendi kendine, hicbir mudahale olmadan yetişmesiyle bilinse de iki farklı şekilde meydana gelmektedir: Yabani olarak ve aşılı olarak. Yabani boğurtlenler, aşılı boğurtlenlere gore daha kucuk ve şekerlidir. Ciceklenmesi genel olarak Mayıs ayından Ağustos ayına kadar devam ederken, Haziran ve Eylul ayları arasında beyaz ve pembe renklerde cicekler acan calılık goruntusundedir. İlkbaharda yavaş yavaş oluşumunu tamamlayan meyvenin, yaz mevsiminde ceşitli turlerini toplayıp tuketmek mumkundur. Sulak alanları sevdiği icin, yağmurlu bolgelerde boğurtlene sıkca rastlanır. Eğer yetiştirildiği iklimin yağmuru yeterli değilse, fazlaca sulanmalıdır. Herhangi bir koruyucu ilaca veya gubreye ihtiyac duymaz. Bakımı zahmetsiz olan bitki, coğunlukla sıcak iklimlerde buyurken; soğuk havaya da dayanıklı olmasıyla bilinir. Aynı zamanda farklı ceşitlerde toprakta kolaylıkla meyve verebilir ancak yine de en ideali eski toprakta yetişmesidir.
Gorunumu
Govdesi silindir biciminde, dalları dikenli; once yukarıya sonra da aşağıya bir uzum dalı gibi kıvrılarak sarkmaktadır. Yaprakları saplı, kenarları dişli ve altyuzeyleri tuyludur. Genelde 1 ve 3 metre arasında uzar. Ayrıca cevrelediği sarmaşık dalının uzerinde cok sayıda meyvesi bulunur. Meyvesi, ufak tanelerin bir araya gelmesiyle oluşan kure biciminde yumuşak ve hafif dikenli meyvedir. Gorunum itibariyle cileği andırmaktadır. İlk oluşmaya başladığında rengi yeşilken, kırmızıya doner ve sonra koyu mor; hatta siyaha yakın ‘olgun ’ rengini alır. Boğurtleni toplaması da gayet kolaydır, olgunlaşmasından sonra dalından basitce ayrılabilir.
Besin Değeri
Boğurtlenin iceriğinde bulunan ellagik asitin kanserle mucadelede etkin olduğu soylenmektedir. Bu madde sayesinde kanser hucrelerinin buyumesi ve hatta oluşumu onlenir. Yapılan araştırmalar, boğurtlen tuketen kişilerde meme ve rahim kanser riskinin duşuk olduğunu ortaya koyuyor. Bazı kaynaklara gore boğurtlen, yaşa bağlı tum hastalıklara; ozellikle alzheimer hastalığına iyi gelir. Dolayısıyla boğurtlenin, hafızaya iyi geldiğini soylersek yanlış olmaz. Bitkilerde bulunan flavanlar acısından ozellikle cok zengindir. Yapraklarında tanen, organik asitler ve şeker taşır. Bunların dışında yapısında elma asidi, limon asidi, C vitamini, flavon, flavonoidler, pigmentler ve lif barındırır. Ayrıca diğer meyvelere gore daha yoğun antioksidan ozellikler taşır. Armut, elma, muz gibi meyvelere gore cok daha yuksek oranda lif iceren meyve, besin değeri bakımından oldukca buyuk bir oneme sahiptir. Taze tuketiminin mumkun olmadığı durumlarda işlenmiş halde kullanıldığında bile besin değerinden cok şey kaybetmediği belirtilmiştir.
100 gram taze boğurtlende; 1,2 gram protein, 58 kalori, 12,9 gram karbonhidrat, 0,9 gram yağ, 4,1 gram lif ve 0 kolestrol vardır.
[h=2]Boğurtlen Yağı[/h]Tum organlarının ayrı ayrı cok faydası olduğunu bildiğimiz boğurtlenin ‘yağı ’, uzun yıllardır şifa niyetine kullanılmaktadır. Boğurtlen yağı, boğurtlen tohumlarından soğuk sıkım yontemiyle elde ediliyor. Gelin sizlere kısaca boğurtlen yağının ozelliklerinden bahsedelim.
[h=3]Boğurtlen Yağının Faydaları ve Kullanımı[/h]Sac ve Cilt
Boğurtlen yağının gecmişten beri bilinen en buyuk ozelliği, insan vucudu icin temel gereksinim olan C vitaminini yuksek miktarda icermesidir. Boğurtlen yağı, cilde ihtiyacı olan esneklik ve gencliği verir. Cildin kollajen yapısının zayıflaması, ciltte kırışıklıklara ve incelmelere sebep olduğu icin duzenli boğurtlen yağı kullanımı, bu surecin yavaşlamasına etki eder. Kaşıntılı ve pullu cilt ya da egzama gibi sağlık sorunlarında da olumlu etki ettiği soylenir. İceriğindeki antioksianlar sebebiyle, cilt rengini de duzenler. Cildin temizlenmesinde guclu bir tonik olarak, uzmanlar tarafından tavsiye edilir. Cildi canlandırmak icin yuz ve vucut maskelerinde kullanılır.
Boğurtlen yağı, yıpranmış veya tedavi gerektiren ciltler icin uretilmiş urunlerin hemen hemen coğunda bulunmaktadır. Deri yaralanmalarında da haricen kullanılabilir. Kendine ozgu yapısı sayesinde raf omru de oldukca uzundur.
Saclarda, hacim ve canlılık sağlar. Sac ve sac derisine nem kazandırır, yıpranmalarda iyileştirir ve guclendirir. Kırık ucları tamir ederek, doğal bir ışıltı kazandırır. İceriğinde bulunan zengin bileşenlerle bu yağ, kadife saclara sahip olmanın en doğal yoludur.
Guneşten Korunma
Boğurtlen yağı, antioksidan yonunden zengin olduğundan doğal guneş koruyucular icin harika bir yardımcıdır. Guneşlenmenin sonucunda oluşan guneş lekelerini de azalttığı bilinmektedir. Bunun yanı sıra tahriş olmuş cildin tedavisine de yardımcı olur.
Boğaz Ağrıları
Daha cok boğaz ağrıları ve iltihabında yaprakları kullanılan boğurtlenin yağı da benzer etkiyi sağlamaktadır. Boğaz iltihaplarında boğazı yumuşatır, bademcik iltihaplanmalarında iyileştirmeye yardımcı olur. Ayrıca boğaz enfeksiyonlarında gargara şeklinde kullanılmaktadır.
Yaralanmalar Uzerinde Mucizevi Etkisi
Boğurtlen, tıbbın henuz gelişmediği donemlerden beri yaralar uzerindeki iyileştirici gucuyle bilinmektedir. Ağız ici yaralarda, dil ve diş eti rahatsızlıklarında tedavinin bir parcası olarak kullanılmaktadır. Hafif derecede yanıklara iyi geldiği bilinmektedir.
Hemoroid Tedavisi
Boğurtlen yağının iceriğindeki C vitamini sebebiyle, haricen kullanıldığında hemoroide iyi geldiği soylenmektedir. Banyo suyuna karıştırılarak ya da pamuğa damlatılarak kullanılabilir.
Boğurtlen yağının vucut icin faydalı olduğu noktalar ve kullanım şekillerinden bahsettik. Bunların dışında; peeling şeklinde kullanıldığında, sac diplerine friksiyon şeklinde parmaklarla yedirildiğinde, suya damlatılıp -gereken bolgeye- haricen ya da bir bezle kullanıldığında boğurtlen yağından daha rahat faydalanabilirsiniz.
Son olarak, yapılan araştırmalar boğurtlen yağının bilinen bir yan etkisi olmadığını soyluyor.