Ayva uretiminin dunyada en fazla olduğu ulke Turkiye. Doğal olarak ayva ceşidi de ulkemizde oldukca fazla. Ayvanın yetişmediği tek ulke Avustralya!
Ayva ağacı; dunyanın hemen hemen her ulkesinde yetişebilen bir ağac turu. Sadece Avustralya ’da yetişmiyor. Turkiye ayva uretiminde birinci sırada(2013 yılı) yer almıştır. Dunyada ayva uretiminde lider Turkiye. Ağacı, cicekleri, kabuğu ve meyvesi ile her ulkede sevilen bir bitkidir. Gulgiller familyasının bir uyesi. Cydonia cinsindendir. Ayva ağacını biraz detaylı tanımaya ne dersiniz?
Ayvanın anavatanı; kuzey Anadolu, kuzey batı İran, kuzey Kafkasya, Hazar Denizi cevresidir. Avrupa ’dan Turkistan ’a ve Afrika ’ya uzanan geniş bir coğrafyaya yayılmıştır. Bazı ulkelerde yabani olarak yetişir.
Milattan once 3000 yıllarına kadar uzanan bir gecmişi var. Sumerler ve Akkadlar ’la ilgili kaynaklarda ayvaya rastlanır. ‘Ayva ’ kelimesinin Turkiye ve İngiltere ’de argo manaları var. Arapcada ‘evet ’ manasında olan ayvanın Turkceye ‘ayva ’ olarak Ruscadan gectiği tahmin ediliyor. Osmanlı ’da ayva yerine ‘bih ’ kelimesi kullanıldığı goruluyor. Kurtcede de ‘bih ’ olarak kullanılır. Yunancada ‘melimelon ’ kelimesi ile ‘tatlı elma ’ anlamında kullanılırken bu ifade Turkceye ‘marmelat ’ olarak gecmiştir.
[h=3]Ozellikleri Nelerdir? [/h]Ayva ağacı soğuğa dayanıklıdır ve 7 derece sıcaklık ayva icin idealdir; ancak sert kış ve soğuk iklimlerden olumsuz etkilenir. Kirecli ve ağır toprakları, nemi ve ruzgÂrı sevmez. Deniz iklimlerini sever; 10 metre ile bin metre arası yuksekliklerde yetişebilir. Yaklaşık 60 yıl yaşayabilen bir ağactır. Yetiştiği bolge, hava koşulları ve bakımına gore omru de değişebilir.
Uretiminde tohumlama, celikleme ve kok surgunleri yontemleri kullanılır. Kokleri derine inmez. Kurak bolgelerdeki ayva ağaclarının sulanması gerekir. Gereğinden fazla sulanması ağaca zarar verir. Sulama icin genellikle damlama veya yağmurlama yontemleri kullanılır. Ayva meyvesinin toplanması icin iyice olgunlaşması beklenmelidir. Aksi halde tatsız ve susuz bir ayva hasat edilmiş olur. Yapraklarının altı tuyludur. Cicekleri iridir ve pembe renklidir. Ayva ağacları sadece meyveli olmayabilir. Sus bitkisi olarak yetiştirilen daha kucuk turleri de bulunur. Sus bitkisi olan turlerinin cicekleri kırmızıdır. Ayva cicekleri bal verir. Elma ve armudun akrabasıdır.
Ayva ağacları cok fazla dallanır. Sarı meyveler, paslı hav ile kaplıdır. Ayva, oldukca zengin bir kimyasal yapıya sahip. Meyve asitleri, şeker, sepi maddeler, protopektin, ucucu yağ, vitaminler, antioksidanlar, folat, kalsiyum, magnezyum, fosfor, bakır potasyum, besin lifi gibi zengin maddeler icerir
[h=4]Ayvanın Faydaları[/h]Ayva; meyve, recel, hoşaf, komposto, marmelat gibi şekillerde tuketilir. Bircok hastalığın tedavisinde veya sağlığın korunmasında faydaları vardır. Meyvesi, ciceği, kabuğu, cekirdekleri alternatif tıpta cok sık başvurulan şifa kaynağıdır. İyileştirici veya onleyici ozelliği vardır.
Ayvanın genellikle ceşitli versiyonlarının tuketilmesi tavsiye ediliyor. Ciğ olarak tuketilmesinin de faydaları varken, marmelat, komposto ve recel olarak tuketilmesinin daha faydalı olduğu belirtiliyor. Hamile kadınların ve ceşitli ilaclar kullanan hastaların ayva ve cekirdeklerini doktor tavsiyesi ile kullanmaları oneriliyor. Ozellikle alternatif tıp alanında cok kullanılan ayvanın cekirdeği ve yapraklarının bircok faydası tespit edilmiş.
Faydalarını şoyle sıralayabiliriz:
Ayva Meyvesi:
Vucut direncini artırır, yorgunluktan korur
Soğuk algınlığı, grip, nezle gibi hastalıklara iyi gelir
İshal ve kabızlığı onler
Kalp ve damar hastalarına tavsiye edilir
Varis tedavisinde onerilir
Oksuruk, bronşit ve solunum yolları rahatsızlıklarında etkilidir, balgam soker
Kan yaparak kansızlığı onler
Akciğer, mide, bobrek, bağırsak ve goz rahatsızlıklarında faydaları gorulmuştur
Kadınların regl donemlerindeki sorunları icin tavsiye edilir
Yuksek tansiyonu duşurur
Sindirim ve bağışıklık sistemlerini guclendirir ve duzenler
Baş ağrısına karşı faydalıdır
Bobrek rahatsızlıklarında ve bobrek taşı sorunlarında etkilidir
Kolesterolu onler veya dengeler
Eklem ağrılarını hafifletir
Cilt sorunlarının cozumunde onerilir
Cildi temizler, tırnakları parlatır
Kanser hastalarına tavsiye edilir, ozellikle kolon kanserine etkileri vardır
Zayıflamaya yardımcı olur
Susuzluğu giderir ve serinletir
Ulsere karşı kullanılması tavsiye edilir
Hemoroidin oluşumunu ve yayılmasını onler
Hucreleri yaşlanmasını hızlandıran sebepleri ortadan kaldırır
Bulantı ve kusma gibi sorunlarda tavsiye edilir
Antiviral ozelliği vardır
Stres ve zihin yorgunluğunu giderir
Tuberkuloz hastalarına ayva receli tavsiye edilir
Ayva receli kanser hucrelerinin gelişmesini onler, kanı temizler, sinir sistemini yumuşatır
Ayva suyu ses kısıklığını onler
Ayva Suyu:
Burun kanamalarını onler, iştahsızlığı onler, ishali keser
Metabolizmayı guclendirerek vucudu zinde tutar
Kalbi ve mideyi kuvvetlendirir
Bağırsak iltihabını onler
Damar sertliği sorunlarında etkilidir
Safra kesesinin duzenini sağlar
Zihin acarak hafızayı kuvvetlendirir
Dizanteriyi onler
Doğum yapan kadınlara tavsiye edilir
Vucudu terletir
Ağız ici yaralarını onler
Boğaz iltihaplarında ve solunum sorunlarında etkilidir
Ayva Yaprağı:
Uykusuzluğu giderir
Gerginliği azaltarak stresi onler
Bağırsakları temizler
İshali onler
Metabolizmayı korur
Karaciğer icin bitki yaprakları arasında en faydalı yapraktır
Ayva Cekirdeği:
Ağız ve nefes kokularının giderilmesinde tavsiye edilir
Kansere karşı mucadele eden vitamin ve maddeler icerir
Yanık yaralarını iyileştirmek icin kullanılabilir
Cilt sağlığı icin tavsiye edilir
Kalp hastalıklarında onerilir
Damar sorunlarında faydaları gorulmuştur
Ayva Ciceği ve Ayva Kabuğu:
Ayva ciceği ve kabuğu kaynatılarak suyu icildiğinde anne sutunu artırır
Baş ağrılarının giderilmesi icin kullanılabilir
Ayva kabuğundan yapılan cay boğaz şişliğini onler
Ağız ve dudak sorunlarının giderilmesi icin tavsiye edilir
Şeker hastaları rahatlıkla tuketebilir
Cekirdek ve kabuğunun cayı insanları sakinleştirir
Ayva cekirdeği mesane yolu iltihabını onler
Ciltteki kırışıklıkları giderir, catlakları onler
Yanık tedavisinde kullanılabilir
Diğer Faydaları:
Ayva, gecmişten gunumuze bircok sektorde kullanılıyor. Ayvayı parfumde kullananlar da olmuş, ilac icin kullananlar da… Gunumuzde de alternatif tıp başta olmak uzere guzellik, kozmetik, zayıflama ve boya alanlarında tohumları, cekirdeği ve yaprağı ile kullanılmaktadır.
[h=3]Ayva Ağacı Ceşitleri [/h]Turkiye ’de yılda yaklaşık 150 bin ton ayva uretiliyor. Bu uretimin yaklaşık yuzde 5 ’i ihrac ediliyor. Turkiye ’den sonra Cin, İran ve Fas en cok ayva uretimi olan ulkelerdir.
Turkiye, dunyanın en cok ayva ureten ulkesi olarak ayva ceşitleri konusunda da zengindir. Ayvaların ceşitlerini yetiştirmek icin de uygun iklim ve toprağın bulunması gerekiyor. Aksi halde verim duşuk oluyor. Yani her toprakta istediğimiz ceşitte ayva uretemiyoruz. Tohumlanması, dikilmesi, gubrelenmesi, budanması, bakımı ve hasadı ile ozen isteyen bir ağac turu.
Ayvanın ceşitlerini şoyle sıralayabiliriz: Bardak Ayvası, Demir Ayvası, Ekmek Ayvası, Eşme Ayvası, Limon Ayvası, Şekergevrek Ayvası, Altın Ayvası, Tekkeş Ayvası, Havan, Gordes, Viranyadevi, Bencikli, Beyaz.
Gunumuzde en cok Limon ayvası denen ayvalar tercih ediliyor. Bardak ayvasının ağacı verimli olur. Tuylu, sulu ve mayhoşur. Elma ayvası, gosterişli ve lezzetlidir. Eşme ayvası, mart ayına kadar saklanabilir. Altın ayvası, altın rengindedir, az suludur ve boğucu değildir.
Halk arasında ayva ile ilgili ilginc bir inanış vardır. Catal, kaşık ve benzeri metaller ile yenmesinin daha faydalı olduğu duşunulur. Ancak tam tersi bir durum var. Cunku ayvaya metal temas ettiğinde farklı bir reaksiyon ortaya cıkıyor. Ozellikle kaşık ve catalda bulunan zealin maddesinin ayvadaki pektin maddesi ile birleşerek bağırsaklarda gaz yaptığı tespit edilmiş. Ayrıca dışkıyı yumuşatarak ishale yol actığı belirlenmiş. Sanırım bu inanışa sahip olanların bir kez daha duşunmeleri gerekiyor.
Ayva ağacı; dunyanın hemen hemen her ulkesinde yetişebilen bir ağac turu. Sadece Avustralya ’da yetişmiyor. Turkiye ayva uretiminde birinci sırada(2013 yılı) yer almıştır. Dunyada ayva uretiminde lider Turkiye. Ağacı, cicekleri, kabuğu ve meyvesi ile her ulkede sevilen bir bitkidir. Gulgiller familyasının bir uyesi. Cydonia cinsindendir. Ayva ağacını biraz detaylı tanımaya ne dersiniz? Ayvanın anavatanı; kuzey Anadolu, kuzey batı İran, kuzey Kafkasya, Hazar Denizi cevresidir. Avrupa ’dan Turkistan ’a ve Afrika ’ya uzanan geniş bir coğrafyaya yayılmıştır. Bazı ulkelerde yabani olarak yetişir.
Milattan once 3000 yıllarına kadar uzanan bir gecmişi var. Sumerler ve Akkadlar ’la ilgili kaynaklarda ayvaya rastlanır. ‘Ayva ’ kelimesinin Turkiye ve İngiltere ’de argo manaları var. Arapcada ‘evet ’ manasında olan ayvanın Turkceye ‘ayva ’ olarak Ruscadan gectiği tahmin ediliyor. Osmanlı ’da ayva yerine ‘bih ’ kelimesi kullanıldığı goruluyor. Kurtcede de ‘bih ’ olarak kullanılır. Yunancada ‘melimelon ’ kelimesi ile ‘tatlı elma ’ anlamında kullanılırken bu ifade Turkceye ‘marmelat ’ olarak gecmiştir.
[h=3]Ozellikleri Nelerdir? [/h]Ayva ağacı soğuğa dayanıklıdır ve 7 derece sıcaklık ayva icin idealdir; ancak sert kış ve soğuk iklimlerden olumsuz etkilenir. Kirecli ve ağır toprakları, nemi ve ruzgÂrı sevmez. Deniz iklimlerini sever; 10 metre ile bin metre arası yuksekliklerde yetişebilir. Yaklaşık 60 yıl yaşayabilen bir ağactır. Yetiştiği bolge, hava koşulları ve bakımına gore omru de değişebilir.
Uretiminde tohumlama, celikleme ve kok surgunleri yontemleri kullanılır. Kokleri derine inmez. Kurak bolgelerdeki ayva ağaclarının sulanması gerekir. Gereğinden fazla sulanması ağaca zarar verir. Sulama icin genellikle damlama veya yağmurlama yontemleri kullanılır. Ayva meyvesinin toplanması icin iyice olgunlaşması beklenmelidir. Aksi halde tatsız ve susuz bir ayva hasat edilmiş olur. Yapraklarının altı tuyludur. Cicekleri iridir ve pembe renklidir. Ayva ağacları sadece meyveli olmayabilir. Sus bitkisi olarak yetiştirilen daha kucuk turleri de bulunur. Sus bitkisi olan turlerinin cicekleri kırmızıdır. Ayva cicekleri bal verir. Elma ve armudun akrabasıdır.
Ayva ağacları cok fazla dallanır. Sarı meyveler, paslı hav ile kaplıdır. Ayva, oldukca zengin bir kimyasal yapıya sahip. Meyve asitleri, şeker, sepi maddeler, protopektin, ucucu yağ, vitaminler, antioksidanlar, folat, kalsiyum, magnezyum, fosfor, bakır potasyum, besin lifi gibi zengin maddeler icerir
[h=4]Ayvanın Faydaları[/h]Ayva; meyve, recel, hoşaf, komposto, marmelat gibi şekillerde tuketilir. Bircok hastalığın tedavisinde veya sağlığın korunmasında faydaları vardır. Meyvesi, ciceği, kabuğu, cekirdekleri alternatif tıpta cok sık başvurulan şifa kaynağıdır. İyileştirici veya onleyici ozelliği vardır.
Ayvanın genellikle ceşitli versiyonlarının tuketilmesi tavsiye ediliyor. Ciğ olarak tuketilmesinin de faydaları varken, marmelat, komposto ve recel olarak tuketilmesinin daha faydalı olduğu belirtiliyor. Hamile kadınların ve ceşitli ilaclar kullanan hastaların ayva ve cekirdeklerini doktor tavsiyesi ile kullanmaları oneriliyor. Ozellikle alternatif tıp alanında cok kullanılan ayvanın cekirdeği ve yapraklarının bircok faydası tespit edilmiş.
Faydalarını şoyle sıralayabiliriz:
Ayva Meyvesi:
Vucut direncini artırır, yorgunluktan korur
Soğuk algınlığı, grip, nezle gibi hastalıklara iyi gelir
İshal ve kabızlığı onler
Kalp ve damar hastalarına tavsiye edilir
Varis tedavisinde onerilir
Oksuruk, bronşit ve solunum yolları rahatsızlıklarında etkilidir, balgam soker
Kan yaparak kansızlığı onler
Akciğer, mide, bobrek, bağırsak ve goz rahatsızlıklarında faydaları gorulmuştur
Kadınların regl donemlerindeki sorunları icin tavsiye edilir
Yuksek tansiyonu duşurur
Sindirim ve bağışıklık sistemlerini guclendirir ve duzenler
Baş ağrısına karşı faydalıdır
Bobrek rahatsızlıklarında ve bobrek taşı sorunlarında etkilidir
Kolesterolu onler veya dengeler
Eklem ağrılarını hafifletir
Cilt sorunlarının cozumunde onerilir
Cildi temizler, tırnakları parlatır
Kanser hastalarına tavsiye edilir, ozellikle kolon kanserine etkileri vardır
Zayıflamaya yardımcı olur
Susuzluğu giderir ve serinletir
Ulsere karşı kullanılması tavsiye edilir
Hemoroidin oluşumunu ve yayılmasını onler
Hucreleri yaşlanmasını hızlandıran sebepleri ortadan kaldırır
Bulantı ve kusma gibi sorunlarda tavsiye edilir
Antiviral ozelliği vardır
Stres ve zihin yorgunluğunu giderir
Tuberkuloz hastalarına ayva receli tavsiye edilir
Ayva receli kanser hucrelerinin gelişmesini onler, kanı temizler, sinir sistemini yumuşatır
Ayva suyu ses kısıklığını onler
Ayva Suyu:
Burun kanamalarını onler, iştahsızlığı onler, ishali keser
Metabolizmayı guclendirerek vucudu zinde tutar
Kalbi ve mideyi kuvvetlendirir
Bağırsak iltihabını onler
Damar sertliği sorunlarında etkilidir
Safra kesesinin duzenini sağlar
Zihin acarak hafızayı kuvvetlendirir
Dizanteriyi onler
Doğum yapan kadınlara tavsiye edilir
Vucudu terletir
Ağız ici yaralarını onler
Boğaz iltihaplarında ve solunum sorunlarında etkilidir
Ayva Yaprağı:
Uykusuzluğu giderir
Gerginliği azaltarak stresi onler
Bağırsakları temizler
İshali onler
Metabolizmayı korur
Karaciğer icin bitki yaprakları arasında en faydalı yapraktır
Ayva Cekirdeği:
Ağız ve nefes kokularının giderilmesinde tavsiye edilir
Kansere karşı mucadele eden vitamin ve maddeler icerir
Yanık yaralarını iyileştirmek icin kullanılabilir
Cilt sağlığı icin tavsiye edilir
Kalp hastalıklarında onerilir
Damar sorunlarında faydaları gorulmuştur
Ayva Ciceği ve Ayva Kabuğu:
Ayva ciceği ve kabuğu kaynatılarak suyu icildiğinde anne sutunu artırır
Baş ağrılarının giderilmesi icin kullanılabilir
Ayva kabuğundan yapılan cay boğaz şişliğini onler
Ağız ve dudak sorunlarının giderilmesi icin tavsiye edilir
Şeker hastaları rahatlıkla tuketebilir
Cekirdek ve kabuğunun cayı insanları sakinleştirir
Ayva cekirdeği mesane yolu iltihabını onler
Ciltteki kırışıklıkları giderir, catlakları onler
Yanık tedavisinde kullanılabilir
Diğer Faydaları:
Ayva, gecmişten gunumuze bircok sektorde kullanılıyor. Ayvayı parfumde kullananlar da olmuş, ilac icin kullananlar da… Gunumuzde de alternatif tıp başta olmak uzere guzellik, kozmetik, zayıflama ve boya alanlarında tohumları, cekirdeği ve yaprağı ile kullanılmaktadır.
[h=3]Ayva Ağacı Ceşitleri [/h]Turkiye ’de yılda yaklaşık 150 bin ton ayva uretiliyor. Bu uretimin yaklaşık yuzde 5 ’i ihrac ediliyor. Turkiye ’den sonra Cin, İran ve Fas en cok ayva uretimi olan ulkelerdir.
Turkiye, dunyanın en cok ayva ureten ulkesi olarak ayva ceşitleri konusunda da zengindir. Ayvaların ceşitlerini yetiştirmek icin de uygun iklim ve toprağın bulunması gerekiyor. Aksi halde verim duşuk oluyor. Yani her toprakta istediğimiz ceşitte ayva uretemiyoruz. Tohumlanması, dikilmesi, gubrelenmesi, budanması, bakımı ve hasadı ile ozen isteyen bir ağac turu.
Ayvanın ceşitlerini şoyle sıralayabiliriz: Bardak Ayvası, Demir Ayvası, Ekmek Ayvası, Eşme Ayvası, Limon Ayvası, Şekergevrek Ayvası, Altın Ayvası, Tekkeş Ayvası, Havan, Gordes, Viranyadevi, Bencikli, Beyaz.
Gunumuzde en cok Limon ayvası denen ayvalar tercih ediliyor. Bardak ayvasının ağacı verimli olur. Tuylu, sulu ve mayhoşur. Elma ayvası, gosterişli ve lezzetlidir. Eşme ayvası, mart ayına kadar saklanabilir. Altın ayvası, altın rengindedir, az suludur ve boğucu değildir.
Halk arasında ayva ile ilgili ilginc bir inanış vardır. Catal, kaşık ve benzeri metaller ile yenmesinin daha faydalı olduğu duşunulur. Ancak tam tersi bir durum var. Cunku ayvaya metal temas ettiğinde farklı bir reaksiyon ortaya cıkıyor. Ozellikle kaşık ve catalda bulunan zealin maddesinin ayvadaki pektin maddesi ile birleşerek bağırsaklarda gaz yaptığı tespit edilmiş. Ayrıca dışkıyı yumuşatarak ishale yol actığı belirlenmiş. Sanırım bu inanışa sahip olanların bir kez daha duşunmeleri gerekiyor.