Bircoğumuzun adını duyamadığı veya duyduğunda ismini telaffuz etmekte zorlandığı Cin'in geleneksel cayı “oolong cayı”; sağlık icin onlarca faydası bulunan bir cay turudur. Metabolizmayı hızlandıran, stresi azaltan ve gunluk yaşam kalitesini yukselten ozellikleri ile dikkat ceker. Sağlık icin yararlarını ve bu konudaki araştırmaları derlediğimiz makalemizde ayrıca, oolong cayı hakkında bircok bilgiyi bulabilirsiniz.

[h=2]Oolong Cayı Nedir?[/h]Geleneksel bir Cin cayı olan oolong, “Camellia sinensis” bitkisinin yapraklarından elde edilir. Cin ’de 400 yıllık gecmişe sahip bir caydır. Cin ve Tayvan'da yaygın olarak tuketilmektedir. Asya ulkelerinde kulturel ve sosyal ortamların vazgecilmez iceceklerinden biridir. Cin ve Guneydoğu Asya'nın guney bolgelerinde en populer olan caydır. Ozellikle Guney Cin'de cay tiryakileri arasında, Guneydoğu Asya'da da Cinli gocmenler arasında populerdir.
Yarı-yeşil fermente bir caydır; ancak yaprakları rengini değiştirmeye başlar başlamaz fermantasyon sureci durdurulur. Uretilen oolong cayının ceşitliliğine bağlı olarak cay yaprakları oksitleme, ateşleme, soldurma, şekillendirme ve yuvarlama gibi ceşitli işlemlerden gecirilir. Oolong cayının elde edildiği bitkiden ek olarak yeşil ve siyah cay da elde edilir. Fermantasyon ve oksidasyon surecleri, bu caylar arasındaki farkları ortaya cıkarır. Ozellikle oolong cayı kısmen fermente edilir ve guclu guneş ışığı altında tutulur.
Tum cayların yaprakları, “oksidasyon” adı verilen ve kimyasal bir reaksiyon ureten bazı enzimler icerir. Oksidasyon, yeşil cay yapraklarını koyu siyah renge donuşturen olaydır. Yeşil cayın fazla okside olmasına izin verilmez; ancak siyah cayın siyahlaşıncaya kadar oksitlenmesine izin verilir.
Oolong cayı; ikisi arasında bir yerde durur ve bu yuzden kısmen oksitlenir. “Camellia sinensis” bitkisinin kısmen oksitlenmiş yapraklarından elde edilen caydır ve bu kısmi oksidasyon, oolong cayına has rengi ve karakteristik tadını verir. Ancak, yapraklarının rengi yeşilden koyu kahverengiye kadar değişebilir.
[h=3]Oolong Cayının Faydaları Nelerdir?[/h]
Oolong, doğrudan ve dolaylı onlarca faydasından soz edilen bir caydır. Genel olarak siyah ve yeşil cayların iceriğindeki maddelerin sağladığı faydaların bircoğunu oolong cayında da gormek mumkun. Bununla birlikte, oolong cayına ozgu faydalardan da soz edilmektedir. Bu konuda son yıllarda cok sayıda araştırma yapılmış; halen de bu araştırmalar surdurulmektedir.
Bu araştırmalar ışında oolong cayının potansiyel ve olası faydaları şunlardır;
Diyabete karşı etkilidir: Cayda bulunan polifenol antioksidanların, kan şekerini ve insulin seviyelerini azaltmaya yardımcı olduğu duşunulmektedir. Ayrıca insulin duyarlılığını arttırdığı da belirtilmektedir.

Ceşitli calışmalar, duzenli oolong cayı tuketiminin kan şekeri kontrolu sağladığını ve Tip-2 diyabet gelişme riskini azalttığını ortaya koymuştur.
Bir araştırmada, gunde 720 ml oolong cayı icenlerde Tip-2 diyabet gelişme riskinin yuzde 16 oranında azaldığı gozlenmiştir.
Benzer şekilde 30 gun boyunca her gun 1 litre oolong cayı tuketmek, ortalama kan şekeri seviyesini yuzde 3,3 oranında azaltmıştır.
Araştırmacılar, bu calışmalardaki olumsuz yan etkilerin olası nedeni olarak “pestisit kontaminasyonu”na işaret etmektedir.

Kalp sağlığını destekler: Duzenli olarak cay antioksidanlarını tuketmek, kalp sağlığını iyileştirebilir. Kan basıncı ve kolesterol seviyelerinde de duşuş gozlenebilir. Bu da kalp hastalığı risklerini azaltmaktadır.

Japonya ’da 76 binden fazla yetişkin uzerinde yapılan bir araştırmada, gunde 240 ml veya daha fazla oolong cayı icenlerin kalp hastalığına yakalanma riskinin yuzde 61 oranında azaldığı gozlenmiştir.
Cin'de yapılan bir calışmada da, gunde 480 ml oolong cayı icenlerin inme riski yuzde 39 oranında azalmıştır.
Benzer bir calışmada da, gunde 120 ml oolong cayı tuketmek, yuksek tansiyon riskini yuzde 46 oranında azaltmıştır.
Oolong cayının, bazı kişilerde yuksek tansiyona yol acan kafein icerdiğini de belirtmek gerekiyor!

Kilo vermeye yardımcı olur: Bilim adamları, oolong cayındaki bazı polifenollerin, metabolizmayı hızlandırabileceğine ve besinlerden emilen yağ miktarını azaltabileceğine inanıyor.

Polifenol antioksidanlarının enerji icin depolanmış yağları kullanmaya yardımcı olduğu ve enzimleri aktive ettiği duşunuluyor.
Bir calışmada, cayın, gunde yuzde 2,9 ila 3,4 oranlarında daha fazla kalori yakmaya yardımcı olduğu gozlenmiştir.
Bunun kısmen caydaki kafein iceriğine bağlı olduğu duşunuluyor; ancak cay polifenolleri ve bitki bileşenleri de etkili rol oynayabilmektedir.

Beyin fonksiyonlarını geliştirir: Son zamanlarda yapılan calışmalar, cayın beyin işlevini surdurmesine ve Alzheimer hastalığını onlemeye yardımcı olabileceğini gostermektedir.

Caydaki kafein; “norepinefrin” ve “dopamin” salınımını artırabilir.
Bu iki beyin habercisi; duygudurum, dikkat ve beyin işlevlerinden sorumludur.
Daha ileri araştırmalar, caydaki aminoasitlerden “teanin”in de dikkati artırmaya ve anksiyeteyi azaltmaya yardımcı olduğuna işaret etmektedir.
Son zamanlarda yapılan bir calışma, hem kafein hem de teanin iceren oolong cayının tuketiminden sonraki ilk 1-2 saat icinde uyanıklığı ve dikkati arttırdığını bildirmektedir.
Ayrıca, iceriğindeki polifenollerin etkisi ile tuketiminden 2 saat sonra başlamak uzere sakinleştirici etkileri olduğu duşunulmektedir.
Duzenli olarak oolong cayı icenlerin yuzde 64'unde beyin fonksiyonlarının azalması riskinde de duşuş gozlenmiştir.
Bu etki, ozellikle oolong cayı icenler icin daha kuvvetli bir ihtimal olarak acıklanıyor.

Kansere karşı koruyabilir: Bilim adamları siyah, yeşil ve oolong caylarında bulunan antioksidanların vucutta kansere yol acabilecek hucre mutasyonlarını onlemeye yardımcı olabileceğine inanıyor.

Cay polifenolleri, kanserli hucre bolunme oranını azaltabilir.
Duzenli olarak oolong cayı tuketenlerin ağız kanseri geliştirme riskinin yuzde 15 daha duşuk olduğu bildirilmektedir.
Diğer değerlendirmelerde de akciğer, ozofageal, pankreatik, karaciğer ve kolorektal kanser vakalarına karşı da benzer koruyucu etkiler gorulmuştur.
Bununla birlikte, coğu araştırma oolong cayının meme, yumurtalık ve mesane kanserleri uzerinde daha az olumlu etki gosterebileceğini ortaya koymaktadır.

Kemik ve dişleri guclendirir: On yıl boyunca devam eden bir calışmada; siyah, yeşil veya oolong cayı icen insanlarda kemik mineral yoğunluğunun yuzde 2 oranında daha yuksek olduğu gozlenmiştir.

Cin ’de postmenopozal 680 kadın uzerinde yapılan bir calışmada, oolong cayı icenlerin, duzenli olarak diğer cayları icenlere oranla yuzde 4,5 ila 4,9 oranlarında daha yuksek kemik yoğunluğuna sahip oldukları belirlenmiştir.
Ayrıca, dişlerde plak oluşumunu azaltan oolong cayı, diş minesini guclendiren zengin bir florur kaynağıdır.

Egzamaya karşı etkilidir: Polifenoller, egzamayı hafifletmeye yardımcı olur.

Bir calışmada ciddi egzama vakası olan 118 hastadan, normal tedavileri dışında gunde 1 litre oolong cay icmeleri istenmiştir.
Kombine tedaviden 1 ay sonra hastaların yuzde 63'unde; 5 ay sonra hastaların yuzde 54'unde iyileşme gozlenmiştir.
Atopik dermatit gibi tahriş edici kronik cilt problemlerini giderdiğine de inanılmaktadır.

Stresi yonetir, ruh sağlığını destekler: Japonya yapılan bir calışmada, oolong cayı verilen deney farelerinin stres seviyelerinde yuzde 10 ila 18 oranında belirgin bir iyileşme gozlenmiştir.

Doğal polifenol iceriği, stresi azaltıcı etkilere sahiptir.
Yapraklarındaki L-teanin aminoasidi, beyindeki glutamat reseptorlerinde L-glutamik asidi bloke eder.
Bu aminoasit, bu bolgelere bağlandığı icin uyarma gercekleşmez ve stres azalır.
Genel ruh sağlığı icin de faydaları gozlenmiştir.

Ozetle, oolong cayının potansiyel faydaları şunlardır;

Kan şekeri seviyelerini duşurerek, Tip-2 diyabet riskini azaltır.
Kalp hastalığı, inme ve yuksek tansiyon riskini azaltır.
Metabolizmayı hızlandırarak, kilo vermeye yardımcı olur.
Beyin fonksiyonu ve ruh hali uzerinde faydalı etkilere sahiptir.
Kansere karşı koruyucu etkilere sahip olduğu duşunulmektedir.
Kemik mineral yoğunluğunu artırır; diş minesini guclendirir.
İceriğindeki polifenol antioksidanları egzama semptomlarını azaltır.
Strese karşı etkili maddeler icerir, ruh sağlığını destekler.

Diğer olası faydalarını da şoyle sıralayabiliriz;

Sağlıklı bağırsak bakterileri geliştirir.
Parkinson hastalığı riskini duşurur
Guneşin ultraviyole ışınlarına karşı doğal koruma sağlar.

Onemli not: Oolong cayının spesifik etkileri ve faydalarına ilişkin araştırmalar, yeşil ve siyah cayla ilgili araştırmalar kadar fazla değildir!
[h=3]Oolong Cayı Nasıl Hazırlanır?[/h]Genellikle bitki cayları gibi hazırlanan oolong cayını demleme yontemi şoyledir;

Oolong cayı icin fincan başına iki cay kaşığı oolong gereklidir.
Bu cayı demlemek icin kullanılan su kaynatılmamalıdır.
Suyun sıcaklığı yaklaşık 90 derece olmalıdır.
Cay 3 ila 10 dakika arasında sıcak suda bekletilmelidir.
Cayı uzun sure demlemek tadını acılaştırabilir.
Yuksek kaliteli oolong cayı, birkac kez demlenebilir.
[h=4]Oolong Cayının Yan Etkileri[/h]Oolong cayı, yuzyıllardır tuketilmektedir. Genellikle guvenli olduğu belirtilir. Ancak iceriğindeki kafeinle bağlantılı olarak bazı yan etkileri gorulebilmektedir.

Aşırı tuketildiğinde kafeine bağlı anksiyete, baş ağrısı, uykusuzluk, kalp atışı duzensizlikleri ve yuksek tansiyona yol acabilmektedir.
Gunluk 400 mg kafein alımı guvenli olarak duşunulmektedir. Bu miktara ulaşmak icin gunde 1,4 ila 2,4 litre oolong cayı tuketmek gerekir.
Bu oranı aşmamak icin gunde 6 ila 10 bardaktan fazla oolong cayı icilmemelidir.
Hamile kadınların gunde 3 ila 5 fincandan fazla oolong cayı tuketmemeleri oneriliyor. Yani gunluk kafein miktarı en fazla 200 mg tavsiye edilir.
Cok fazla polifenol antioksidanları tuketmek, sağlık icin zararlı pro-oksidanlar geliştirebilir. Oolong cayı, polifenoller bakımından zengindir.
Ayrıca, caydaki flavonoidler bitkisel besinlerde bulunan demiri bloke ederek, sindirim sisteminde emilimi yuzde 15 ila 67 oranında azaltabilmektedir.
Duşuk demir seviyesine sahip olanlar yemeklerle birlikte oolong cayı tuketmemelidir.

[h=4]Oolong Cayındaki Besin Maddeleri Nelerdir?[/h]Siyah ve yeşil caylara benzer şekilde oolong cayı da ceşitli vitaminler, mineraller ve yardımcı antioksidanlar icerir.
Bir fincan demlenmiş cay yaklaşık olarak aşağıdaki besin oranlarını icerir;
Florur: Yuzde 5- 24,
Manganez: Yuzde 26,
Potasyum: Yuzde 1,
Sodyum: Yuzde 1,
Magnezyum: Yuzde 1,
Niasin: Yuzde 1,
Kafein: 36 mg.
Oolong cayındaki “cay polifenolleri” olarak bilinen bazı ana antioksidanlar; teaflavinler, thearubiginler ve epigallokateşin gallat (EGCG) maddeleridir.
Cayın sağlık icin yararları, bu maddelerin ozellikleriyle bağlantılıdır. Ayrıca, cayın “rahatlatıcı” etkisi, iceriğindeki “teanin” adlı aminoasitten gelmektedir. Teofilin ve teobromini iceriklerinin de sinir sistemini uyarıcı etkileri vardır.
Ayrıca; kalsiyum, bakır, karotin, selenyum ve A, B, C, E ve K vitaminleri ve ceşitli mineraller icerir. Folik asit ve detoksifiye edici alkaloidler de bulunur
[h=4]Bunları da Oğrenmek İsteyebilirsiniz![/h]Oolong cayı tuketimi oranı, dunyadaki cay tuketiminin yuzde 2'sidir; ancak keşfedilmeye değer bir caydır.
Cin'de dunyadaki diğer iceceklerden daha fazla cay tuketilir. Bu caylar; siyah, yeşil, beyaz ve oolong caylarıdır. Bu 4 ceşidin tumu “Camellia sinensis” bitkisinden gelir.
Siyah ve yeşil caylarla karıştırılarak icildiğinde kombine nitelikleri sebebiyle sağlığa faydaları iki kat artmaktadır.
Meyveli, kokulu ve eşsiz bir aromaya sahip olan oolong cayının bu ozellikleri oksidasyon seviyesine bağlı olarak değişebilir.