Latince ismi Solanum Iycopersicum olan domates, patlıcangiller ailesine ait bir sebzedir. Anavatanı Orta ve Guney Amerika olan domates, dunyada en cok uretilen sebze ozelliğine de sahiptir. Nerdeyse her tur yemekte kullanıldığı gibi, garnitur veya ciğ olarak da cok fazla tuketilmektedir.
Domatese kırmızı rengi veren “likopen” aynı zamanda cok guclu bir antioksidan ozelliğine sahiptir. Yapısında bol miktarda C, A, E, K, B1, B2, B3, B5, B6 vitaminleri, beta karoten, alfa tomatin, magnezyum, demir, potasyum, fosfor bulunur. Ayrıca iceriğinde bulunan chromium maddesi de kan şekerini duzenler.
Faydaları: İceriğinde bulunan alfa tomatin bileşeninden oturu ozellikle prostat kanseri riskini azaltıcı etkisi olduğu bilinmektedir. Ayrıca likopen kalp damar hastalıklarında antioksidan ozelliğine sahiptir ve C, E vitaminleri de kalp damar sağlığını guclendirici etkidedir.
Domates suyu, ozellikle rejim yapanlar icin vucudun ihtiyac duyduğu tum mineralleri karşılar ve tokluk hissi verir. Ayrıca domates goz sağlığı icin de cok onemli bir sebzedir, beyaz kan hucresi uretimini artırır ve duzenli domates tuketiminde goz hastalıkları riskini azaltmaya yardımcı olur. Bunun yanı sıra sacların guclenmesinde, eklem ve romatizma ağrılarında, yuksek tansiyon ve kolestrolun dengelenmesinde domatesin yararlı etkisi olduğu gozlemlenmiştir.
Domates Kurutma Yontemleri:
Domatesi kurutmadan once satın alırken dikkat edilmesi gereken durumlar vardır. Domatesin renginin koyu kırmızı olmasına dikkat etmek gerekir. Ayrıca turuncu yada sarı renklerde domatesleri de kurutmak mumkundur. Kabuğu sert ve kırışık olmaması gereklidir. Kabuğunun ince olması, cok sulu olmaması ve etli kısmının fazla olması domateslerini kuruttuğunuzda daha etkili bir sonuc almanınız sağlayacaktır.
Domatesi şartlar uygunsa evinizin balkonunda yada bahcenizde, fırında, guneş enerjili fırınlarda kurutmanız mumkundur. Domatesleri yaz mevsiminde organik olarak alıp, hemen guneş ışığına maruz bırakarak kurutmak en tercih edilen yontemlerden biridir. Ancak dilerseniz sonbaharda da domatesinizi alıp fırında kurutabilirsiniz.
Guneşte Domates Kurutma: Domatesi iyice yıkayıp kuruladıktan sonra kabuğu ile birlikte dilerseniz elma dilimi şeklinde dorde yada dilimleyerek uc eşit parca şeklinde kesebilirsiniz. Sonrasında domateslerin cekirdeklerini kucuk bir kaşıkla yada bıcağınızın ucuyla cıkarın. Domateslerin uzerini kaya tuzu yada normal tuzla uzerini kaplayacak şekilde ama aşırıya kacmadan tuzlayın. Mumkunse ızgara ceklinde bir yuzeye domateslerinizi birbirinde dokunmayacak şekilde dizin ve direk guneş ışığına maruz kalacak acık hava bir yere yerleştirin. Balkon yada bahcede kurutacaksanız, piyasada bulabileceğiniz şemsiye şeklinde tulden yapılmış koruyucuyla uzerini kapatabilirsiniz. Boylece zararlı boceklerden ve bakterilerden uzak tutmuş olursunuz. Bu yontemle 1-3 gun icinde domatesiniz kurumuş olur.
Guneş Ocağında Domates Kurutma: Anadolu ’da cok yaygın olarak kullanılan guneş ocaklarında domatesinizi cok kısa surede kurutabilirsiniz. İnce bir tepsiye yine aynı işlemlerle hazırladığınız domateslerinizi dizin, guney yonune bakan ocağın uzerine bir nihale ve tepsiyi sabah erken saatte yerleştirirseniz akşamuzeri domateslerinizde ciddi bir kuruma olduğunu goreceksiniz. Kuruyanları toplayıp kalanları da ertesi gun akşam toplamanız mumkundur.
Fırında Domates Kurutma: Domatesleri dilimleyip, cekirdeklerini cıkardıktan sonra fırın tepsisine yerleştirdiğiniz yağlı kağıdın uzerine yerleştirin. Uzerini tuzlayarak fırınınızın orta katına tepsinizi koyun, fırını maksimum 50 dereceye ayarlayın. En az 5 ile 8 saat fırında bu şekilde bekletin. Arada sırada mutlaka kontrol edin. Domatesinizin kuruduğunu elinizle kontrol ederek anlayabilirsiniz. Islak ve nemli değilse domatesiniz kurumuş demektir. Kuruyan domatesleri bir cam kavanozda yada bez torbalarda saklayabilirsiniz. Bunun dışında domatesinizi kuruttuktan sonra cam kavanoza alarak uzerini gececek olcude zeytinyağı, birkac diş sarımsak, bir dal taze biberiye, bir dal taze kekik koyarak da saklayabilir, salatalarınız ve yemeklerinizde kullanabilirsiniz.