Anadolu ’nun bircok yoresinde uretilen keş peyniri, ceşitli kullanım alanlarıyla sofralarda hem gozleri hem mideleri doyuruyor. Bu leziz peyniri daha once duymadıysanız, yazımızı okumaya devam edin.
Keş, genelde suzme yoğurt ile hazırlanan, sert bir peynirdir. Cokeleğin daha yuvarlak, kalıplı, tuzlu ve katı halidir. Yapımında uzun sure bozulmadan saklanabilmesi icin yoğun miktarda tuz kullanılmıştır. Keş, kısaca yoğurdun kurutulmuş formudur.
Keş, Orta Asya Turkleri ’nden Anadolu ’ya gelmiştir. Ozellikle zor şartlarda yaşayan koylulerin, fazla miktarda cıkan sutleri, sonrası icin saklama ihtiyacından doğmuştur. Ozellikle yaz mevsimlerinde, sağılan sutlerden ihtiyac fazlası olanları, mayalanarak yoğurt yapılırdı.Ardından da keş yapımı icin kullanılırdı.
Koyluler, geleneksel yontemlerle Mayıs ve Haziran aylarında keş yapmaktadırlar. Keş hazırlanırken, kullanılacak yoğurdun hem yağsız hem de suzme olmasına dikkat edilir. Genelde inek sutu tercih edilir ancak manda ve keci yoğurduyla yapıldığında daha cok peynir cıkar. Suzme yoğurtla yapıldığında cok daha fazla lezzet veren keş, kış geldiğinde tuketilmek uzere saklanır. Keş peyniri yapımı da oldukca kolay olduğu icin, Anadolu ’da hayvancılıkla ilgilenen bircok yorede hazırlanıp, bol miktarda tuketilmektedir. Bazı yorelerde keş peynirine ‘kurut peyniri ’ de denmektedir.
[h=2]Evde Keş Yapımı[/h]Evde keş yapmak kolay olduğu gibi, aynı zamanda ekonomik bir iştir. Ayrıca kullanacağınız malzemelerin hazır olmaması, ev yapımı olması oldukca onemlidir. Evde keş peyniri yapmak istiyorsanız, oncelikle suzme yoğurt hazırlamalısınız.
Birinci Adım: Suzme Yoğurt Hazırlama
Suzme yoğurt hazırlamak icin, en ideal yontem; ev yoğurdu kullanmaktır. Marketlerden alacağınız yoğurt gercek suzme yoğurdunun lezzetini size vermez. Bu yuzden oncelikle evde kendi yoğurdunuzu hazırlayın. Ardından yoğurdu 1 gun boyunca buzdolabında bekletin. Daha sonra yoğurdu bir bez torbaya almalısınız. Bez torba bulamazsanız, uygun bir tulbentten de torba yapabilir, yoğurdu icine aktarabilirsiniz. Suzme yoğurdun hazırlanması bundan sonra beklemeye kalıyor. Yoğurdun suları akacak ve yavaş yavaş yoğurdunuz kıvama gelecek. Suları daha cok cıksın diye icine ufak bir miktar su da ekleyebilirsiniz.
Yoğurdun suzulen sularında yuksek miktarda B2 vitamini bulunur. Bu yuzden yoğurt suyunu atmamanızı oneririz.
İkinci Adım: Tuzlama
Suzme yoğurt hazırlandıktan sonra, fazla bekletilmeden tuzla yoğurulmalıdır. Tuz, peynirin daha uzun sureler saklanabilmesi icin yoğun olarak kullanılmaktadır. Eğer 1 kilogram suzme yoğurdunuzdan keş peynir hazırlamak isterseniz; 1 yemek kaşığı tuz yeterli olacaktır. Daha fazla tuz kullanmak, peynirin tadını bozabilir.
Ucuncu Adım: Şekil Verme
Keş peyniri hazırlığında suzme yoğurt kullanımı, iyi bir lezzet vermesinin yanı sıra; peynire gereken kıvamı vermede yardımcı olur. Yoğurdunuzu tum aşamalardan gecirdikten sonra, artık şekil verme zamanı gelmiştir. Keş peyniri genelde top şeklinde, minik parcalar halinde hazırlanmaktadır. Siz dilerseniz, farklı kalıplarda değişik şekiller de verebilirsiniz. Şekil verdikten sonra, yoğurdunuzu guneşin altında bekletme aşamasına gecebilirsiniz.
Yoreden yoreye keş peynirinin bicimi değişmektedir. Bolu civarında keşe genelde sabun kalıbı şekli verilmektedir. Ancak katık keşi dedikleri bir başka peynir de top şeklindedir.
Dorduncu Adım: Kurutma
Şekil verdiğiniz peynirleriniz, guneşin altında uzun sure beklemelidir. Bekledikce hacmi bir miktar azalabilir; bunun nedeni icerisindeki suyun tamamen kurumasıdır. Yaklaşık 5 ya da 6 gun icinde keş peyniri istenen kıvama gelir. Sert ve kuru olması, keş peynirinin hazır olduğunu gosterir. Uzun sure boyunca- yeteri kadar- kurutulan keş daha uzun sureler muhafaza edilebilir.
[h=4]Keşin Sağlığa Faydaları [/h]Keş peyniri, suzme yoğurtla hazırlandığı icin oldukca yoğun proteine sahiptir. Ayrıca kalsiyum miktarı da yuksektir.
Keş peyniri, bağışıklık sistemini guclendirir. Enfeksiyonlarla daha guclu mucadele etmemizi sağlar. Keş peyniri, mideyi tok tutar. Ozellikle zayıflama surecinde tuketilmesi tavsiye edilmektedir. Keş peynirinin sindirimi de oldukca kolaydır. Keş peyniri kemik ve diş sağlığına faydalıdır. Bunlara ek olarak sinir sisteminin iyi calışmasına yardımcı olur.
Uyarı: Keş peyniri, iceriğinde cok fazla tuz olması sebebiyle, cok fazla tuketilmemesi gereken bir besindir.
[h=4]Keş Peyniri Nasıl Yenir? [/h]Keş peyniri, ceşitli şekillerde kullanılabilir. Gunumuzde bircok koyde ve kasabada uretilerek satışa sunulan keş peyniri, kahvaltılarda yenilebilir ya da yemeklere ve corbalarda kullanılır. Kahvaltılarda tuketilmek uzere hazırlanıyorsa, keşin icine corek de eklenmektedir. Bu şekilde ekmekle beraber yenebilir.
Borek iclerinde de rendeyle ufalanarak kullanılan keş peyniri, ayrıca makarnalara da lezzet katar. Ozellikle cevizle birlikte servis edildiğinde erişteye cok yakışır. Corbaların icine keş peyniri rendelendiğinde, hem lezzet hem sağlık katar. İsteğe bağlı olarak salatalarda da kullanılabilir. Hamur işlerinin hemen hemen hepsinde keş peynirini kullanarak, değişik tatlar yakalayabilirsiniz.