Avrupa Birliği (AB), yeni tip koronavirus (Kovid-19) aşı tedarikinde yaşanan sorunları aşmak icin uye ulkelerdeki tesislerde uretilen aşıların 3'uncu ulkelere ihracatını izne tabi tutacak.
Ust duzey AB yetkilileri, AstraZeneca'nın Kovid-19 aşısı tedarikinde kesintiye gideceğini acıklamasının ardından AB ulkelerinden aşı ihracatına sınırlama getirecek bir mekanizmanın yarın başlatılacağını acıkladı.

Buna gore, AB ile Kovid-19 aşısı on alım anlaşması bulunan firmaların AB ulkelerindeki tesislerinde uretilen aşılar diğer ulkelere izinsiz satılamayacak.
İzin alınması icin soz konusu şirketin bu aşamada yılın ilk ceyreğinde AB'ye sağlamayı taahhut ettiği miktardaki aşıyı iletmesi gerekecek.
İlac firmaları, aşılarını AB dışındaki bir ulkeye ihrac etmek istediklerinde miktar ve gidecek ulkeyi iceren bir form doldurup tesisin bulunduğu ulkenin gumruk kurumuna gonderecek.
Bu kurum aşı ihracatına izin verilip verilmeyeceği konusunda AB Komisyonu'na danışacak. Komisyon, şirketin aşı sozleşmelerinden kaynaklanan miktardaki uretimi sağlayıp sağlamadığına bakacak ve ilgili ulke gumruk kurumuna bilgi verecek.
Soz konusu izin sureci başvurunun ardından 24 saat icinde tamamlanacak.
Mekanizma şimdilik 2021'in ilk ceyreği icin uygulanacak. Gerekli gorulmesi halinde mekanizmanın kapsamı aşı uretimindeki ham maddeleri icerecek bicimde genişletilebilecek veya suresi uzatılabilecek.
AB aşı anlaşmaları
AB, opsiyonlar dahil olmak uzere BioNTech-Pfizer ile 600 milyon, AstraZeneca ile 400 milyon, Sanofi-GSK ile 300 milyon, Johnson and Johnson şirketiyle 400 milyon, CureVac ile 405 milyon, Moderna ile 160 milyon doz aşı almak icin sozleşme imzaladı ancak AB ulkelerinde aşılamaların yavaş ilerlediği eleştirileri yapılıyor.
Komisyon, gecen hafta uye ulkelerindeki yetişkin nufusun yuzde 70'inin 1 Haziran'a kadar aşılanması hedefi koymuştu. Aşı teslimatlarında yaşanacak gecikmeler sonucunda hedefin yakalanamaması ihtimali yuksek gorunuyor.
-AB ile AstraZeneca anlaşmazlığı
Oxford Universitesi'nin İngiliz-İsvec ilac firması AstraZeneca ile geliştirdiği aşı onayı icin Avrupa İlac Ajansı'na (EMA) başvuru yapılmıştı. Aşının AB onayının bu hafta cıkması bekleniyordu.
AstraZeneca ile AB arasında 400 milyon doz aşı icin sozleşme gecen yaz imzalanmıştı. Aşının geliştirme surecini hızlandırmak amacıyla AB'nin 336 milyon avro on finansman sağladığı acıklanmıştı.
Aşının bu hafta verilmesi beklenen onayından sonra AB icinde dağıtılması bekleniyordu. Ancak AstraZeneca'nın hafta başında AB'ye yılın ilk ceyreği icin tedariki yuzde 60 eksik yapacağı acıklandı.
AB tarafı ise kesintinin daha fazla olacağını belirtiyor. AB'nin 100 milyon doz beklerken bunun dortte birini alabileceği ifade ediliyor.
AB, İngiliz-İsvec şirketi AstraZeneca'nın eksik teslimatına tepki gostererek AstraZeneca'nın yukumluluklerine uymasını istiyor. Şirket ise tedarik konusunda sozleşmede "en ust seviyede caba gosterilmesi" yonunde bir madde bulunduğunu ve tedarik icin en ust cabayı gosterdiğini savunuyor.
AstraZeneca'nın AB icindeki fabrikalarda uretimin az olması nedeniyle birlik ulkelerine beklenenden az aşı dozu gondereceği haberleri uzerine AB yetkilileri, İngiltere'de bulunan ve uretimin fazla olduğu AstraZeneca fabrikalarından aşı gonderilmesini talep ediyor.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Ata Ufuk Şeker