
Sozlukte "okumak, anlamak, bir metni oğrenmek ve ezberlemek icin tekrarlamak" anlamına gelen ders (dirÂse) kokunden bir mekÂn ismidir. Medrese nedir? Medrese tarihi! Medrese eğitimleri! Medrese ozellikleri! Medrese ile ilgili tum merak edilenler haberimizde.
[h=3]MEDRESE NEDİR?[/h]Medrese, Musluman ulkelerde orta ve yuksekoğretimin yapıldığı eğitim kurumlarının genel adıdır. Medrese kelimesi Arapca derskokunden gelir. Medreselerde ders verenlere "muderris", onların yardımcılarına "muid", okuyanlara "danışmend", "softa" veya "talebe" adı verilir.
[h=3]MEDRESE TARİHİ[/h]Turk İslam devletlerinde medrese geleneği Karahanlılarla başlar. Ayrıca Karahanlılar medrese geleneği ile birlikte burslu oğrencilik sistemini başlatmışlardır. F. Reşit Unat'a gore ise İslam'da ilk medrese Buyuk Selcuklu Devleti zamanında Alparslan'ın veziri Nizamulmulk tarafından acılan ve yine onun ismiyle anılan Nizamiye Medreseleri'dir. Necdet Sakaoğlu ise ilk medresenin kurucusu olarak, Nişabur hÂkimi Emir Nasır bin Sebuktekin'i gostermektedir. Medreseler, Selcuklular'la zirve yapar. En kapsamlı, cok yonlu medreseleri Buyuk Selcuklular acmıştır. En buyuk Nizamiye Medresesi, Selcuklu veziri Nizamulmulk tarafından Bağdat'a kurulmuştur. Budizmdeki dinsel eğitim kurumu Viharalardan etkilenilerek medreseler acılmıştır. İlk medreselerde ağırlıklı olarak Kuran, kıyas, icma, fıkıh, kelam gibi dini dersler okutulurken, Nizamiye medreselerinde hem pozitif bilimler hem de dini bilimler birlikte okutulmuştur.Selcuklular Anadolu'ya geldikten sonra ceşitli şehirlerde cok sayıda medreseler inşa etmişlerdir. Anadolu'da acılan ilk medrese Danişmentliler tarafından Tokat Niksar'da acılan Yağbasan Medresesi'dir. Osmanlı Devleti'nin devrinde ilk medrese Orhan Bey zamanında 1330 yılında Orhan Gazi Medresesi adıyla İznik'te kurulmuştur. Daha sonra Osmanlı Devleti'nin sınırları genişlemesiyle beraber Bursa ve Edirne başta olmak uzere pek cok şehirde medreseler acıldı. İstanbul'un fethinden sonra ust seviyedeki eğitim kurumları başkentte yoğunlaştı. 1331-1451 yılları arasında 82 adet medrese kurulmuştur. 1463-1471 yılları arasında kurulanlara Fatih medreseleri ya da Sahn-ı Seman medreseleri denilir (Bu medreselerle birlikte sureye dayalı eğitim, ders gecme sistemine dayalı eğitime donuşturulmuştur.). 1550-1557 yılları arasında kurulanlara ise Suleymaniye medreseleri denir. Osmanlı Devleti'nin ilk tıp okulu Darultıp Suleymaniye medreselerinde yer almıştır. Tıbbi bilgilerin uygulamalarının yapıldığı Daruşşifa ve diğer bazı bolumler olan Darulakakir (Eczane), Daruzziyafe, Tabhane ve İmarethane ilk kez Suleymaniye medreselerinde yer almıştır. Başlangıcta butun eğitim faaliyetlerinin yapıldığı kurum olan medreseler, Tanzimat Doneminde yeni mesleki okulların acılması ile sadece din eğitimi verilen okullar haline getirildi. Osmanlı devletinin son doneminde medreselerin ders programında ve teşkilat yapısında yeni duzenlemeler yapıldı. 1914 yılında Daru-l hilafeti-l Aliyye adı altında birleştirilen medreseler, Millî Mucadeleden sonra 03.03.1924 tarih ve 430 sayılı Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun birinci maddesi olan "Turkiye dahilindeki butun muessesat-ı ilmiye ve tedrisiye Maarif Vekaleti'ne merbuttur" ifadesi ile Turkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlanmış ve zamanın Millî Eğitim Bakanı Vasıf Bey de 13.03.1924 tarihli genelgesiyle medreseler uzerindeki tasarruf hakkını kullanarak medreseleri kapatmıştır.
[h=3]MEDRESE DERSLERİ[/h]Kur'an
Sarf, Nahv (Morfoloji)
Mantık
Hadis
Tefsir (Kuran yorumu)
Adab-ı bahis (Tartışma adabı)
Vaaz
Belagat (Guzel konuşma, retorik)
Kelam
Hikmet
Fıkıh (İslam Hukuku )
Faraiz (Miras hukuku)
Akaid (İnanc esasları)
Usul-u fıkıh
İlm-i heyet (Astronomi)
Tıb
İlm-i hesap (Matematik ve geometri)
Medreselerde ağırlıklı olarak Kuran, kıyas, icma, fıkıh, kelam gibi dini dersler okutulurken, Nizamiye medreselerinde hem pozitif bilimler hem de dini bilimler birlikte okutulmuştur. Bu eğitim sisteminde batinilik ve şiilik arasında fikri mucadele amaclanmıştır
[h=3][/h]