İngiltere'de Cambridge Universitesi'nde yapılan bir araştırmaya gore, koronaviruse yakalanan bir kişinin konuşması, cevredekiler icin, havadaki partikuller nedeniyle oksurmesi kadar tehlikeli olabilir.
Koronavirus, enfekte kişinin nefesi, konuşması ya da oksurmesi gibi bircok yolla bulaşabiliyor. Bu da virusun neden olduğu Covid-19 hastalığının neden kapalı alanlarda kolayca yayılabildiğini acıklıyor.

Buyuk damlacıklar kısa bir mesafede yere duşerken, aerosol diye bilinen kucuk damlacıklar virusu iki metrelik mesafenin otesine taşıyıp, havada asılı kalabiliyor.
Uzmanlar, buyuk ve kucuk damlacıkların oluşturduğu riski olcmek ve bu riski azaltma yontemleri bulmak icin modellemeler oluşturdu. Calışmaya gore, partikuller iki metrenin otesine birkac saniyede gecebiliyor.
İngiltere'de yayımlanan Guardian gazetesine konuşan Cambridge Universitesi sıvı mekaniği uzmanı ve calışmayı gercekleştiren bilim insanlarından Prof. Pedro Magalhaes de Oliveira, "Bu partikullerin kapalı bir mekanda birikmemesi ve guvenle dışarı cıkartılması icin maskelere, sosyal mesafeye ve iyi bir havalandırmaya ihtiyacınız var" dedi.
Matematik, fizik ve muhendislik calışmalarının yer aldığı bilimsel yayın Proceedings of the Royal Society A'de yayımlanan calışmada Oliveira ve calışma arkadaşları, enfekte bireylerin konuştuklarında ya da oksurduklerinde urettiği damlacık miktarıyla, damlacıkların yapısı ve yere ulaşmaları icin gereken zamanı hesaba katan modeller oluşturdular.
Uzmanlar ayrıca, bireylerin viral yuku ve enfeksiyon icin gereken virus dozu tahminini de inceledi.
[h=3]'Konuşan ya da oksuren birinden iki metre uzakta ve maskesiz durmak, guvenli değil'[/h]Calışmada, konuşan ya da oksuren birinden iki metre uzakta, maskesiz bir şekilde durmanın guvenli olmadığı sonucuna varıldı.
Araştırma ekibi ayrıca, enfekte bir kişinin 30 saniye boyunca konuşmasından bir saat sonra geride kalan kucuk parcacıkların, tek bir oksuruğe kıyasla daha fazla virus kutlesi icerdiğini, bu yukun de kucuk ve havalandırmasız kapalı alanlarda Covid'e yol acmaya yeterli olacağını belirtti.
Prof Oliveira, "Konuşmak, dikkate alınması gereken cok onemli bir mesele cunku, konuşmayla oksurmeye kıyasla cok daha kucuk damlacıklar uretiliyor. Bu parcacıklar, bir saatten uzun bir sure boyunca hastalığa yol acabilecek derecede havada kalabiliyor" dedi.
Ancak bir kişinin viruse yakalanıp yakalanmayacağı ne kadar parcacık soluduğuna bağlı. Bunda da maske takılıp takılmadığı, kapalı mekan olup olmadığı, havalandırma duzeyleri ve kişiler arasındaki mesafe gibi faktorler de rol oynayabiliyor.




[h=3]İnternet uzerinden risk hesaplama[/h]Araştırma ekibi, calışmalarıyla internet uzerinden sadece havadaki parcacıklarla kapalı mekanlarda, enfekte olma riskini olcen bir hesaplama geliştirdi.
hesaplama sisteminde orneğin, maksimum 50 kişi alan, ofisler kadar havalandırması bulunan 250 metrekarelik bir dukkanda, 5 Covid-19 enfeksiyonu bulunması ve kimsenin maske takmaması halinde enfeksiyon riski yuzde 8 olarak goruluyor.
Havalandırma sistemi havanın saatte uc kere değil de beş kere değişmesine ayarlandıysa bu risk yuzde 2'ye duşuyor. Herkesin uc katmanlı bir maske takması da riskte aynı derecede duşuşle sonuclanıyor.
İngiltere Koronavirus Bilim Kurulu Uyesi ve Leeds Universitesi Enfeksiyon hastalıkları uzmanı Prof. Catherine Noakes, calışmayı memnuniyetle karşıladı, ancak araştırmanın bir dizi varsayıma dayandığını kaydetti.
Noakes, calışmanın varsayımlarından birinin her bireyin yuksek virus yuku taşıdığı olduğunu ve bunun risk hesaplamasına buyuk bir etkisi olduğunu vurguladı.