ABD, Kasım ayında yapılan secimlerin ardından tarihinin en tartışmalı ve gergin donemlerinden birini yaşadı. Bu donem, bugun yeni başkanın resmen yemin ederek goreve başlamasıyla son erecek.
Joe Biden, yemin toreniyle birlikte ABD'nin 46'ncı başkanı olarak goreve başlamaya hazırlanıyor.
Bu yılki yemin toreni, Covid-19 salgını ve guvenlik kaygılarının golgesi altında gercekleşiyor. Washington'da olağanustu guvenlik onlemlerinin alındığı ve katılımın cok sınırlı tutulacağı bu torenle ilgili merak edilenleri derledik:
[h=3]Yemin toreni nedir?[/h]Yemin toreni, ABD'de dort yılda bir kasım ayında yapılan başkanlık seciminin ardından kazanan adayların hem başkan yardımcılığı hem de başkanlık icin yemin ettiği ve resmen goreve başladığı gorene verilen isim.
Toren, başkent Washington DC'deki Kongre binasının onune kurulan ozel platformda duzenleniyor.
Secimi kazanan ismin resmen başkan olmasını sağlayan yemin, şu ifadeleri iceriyor:
"Amerika Birleşik Devletleri Başkanlığı'nı sadakatle yapacağıma ve Amerika Birleşik Devletleri Anayasası'nı en iyi şekilde muhafaza edeceğime, koruyacağıma ve savunacağıma yemin ederim."
Biden'ın bu sozlerle resmen goreve başlamasının ardından diğer başkanların da yaptığı gibi doneminin onceliklerini anlatacağı bir konuşma yapması bekleniyor.
Biden'dan hemen once de Kamala Harris başkan yardımcısı olarak yemin edecek.
Torenin resmi bolumunun tamamlanmasının ardından sei kutlamalar başlayacak.
[h=3]Biden'ın yemin toreninde neler olacak?[/h]ABD kanunlarına gore yemin toreni secimin ardından gelen ilk 20 Ocak tarihinde yapılıyor. Acılış konuşmaları yerel saate 11.30'da (TSİ 19.30) başlıyor.
Geleneksel olarak Başkan, tam oğle saatinde yemin ediyor. Hemen oncesinde de başkan yardımcısının yemini tamamlanıyor.
Torenin tamamlanmasının ardından Biden, onumuzdeki dort yıl evi olacak Beyaz Saray'a gececek.
[h=3]Guvenlik nasıl sağlanacak?[/h]Başkanlık devir-teslim torenleri icin genelde cok kapsamlı ve geniş caplı guvenlik onlemleri alınır. Bu sene, her zaman alınan onlemlerden daha fazlası alınıyor.
Bunun sebebi de, Biden'ın secim zaferinin Kongre tarafından tescillendiği 6 Ocak gunu Trump taraftarlarının Kongre binasına yaptığı ve beş kişinin hayatını kaybettiği baskının ardından, aynı grupların planladığı geniş caplı ve muhtemelen silahlı protesto gosterileri.
Yemin toreni icin guvenlik onlemleri 6 Ocak'tan bu yana artarak devam etti. Şehrin geniş kesimleri yaya ve arac trafiğine kapatıldı. Gizli Servis, guvenlik planlamasının idaresini ele aldı. Binlerce polise ek olarak 15 bin Ulusal Muhafız da guvenliğin sağlanması icin şehirde gorev yapıyor.
Kongre baskınının ardından Washington DC'de ilan edilen olağanustu hal devam ediyor; 24 Ocak'a kadar da gecerli olacak.
Gizli Servis adına guvenlik onlemlerini yoneten Ajan Matt Miller, Cuma gunu gazetecilere yaptığı acıklamada guvenlik planlamasının bir yılı aşkın suredir yapılmakta olduğunu soyledi.
Biden'ın kapalı bir alanda yemin etmesi de oneriler arasındaydı ancak Biden, gelenekselleştiği uzere acık alanda yemin etmekte ısrar etti. Ancak katılım hem salgın hem de geniş caplı guvenlik onlemleri sebebiyle gecen yıllara gore kısıtlı olacak.
[h=3]Trump torene katılacak mı?[/h]Gorevi devreden başkanın da torene katılması, yeni başkan ve eşini eşiyle birlikte karşılaması da gelenekselleşen bir uygulama. Anca Donald Trump, eşi Melania Trump'la birlikte bu yıl yemin torenine katılmayacağını acıkladı.
8 Ocak'ta Twitter hesabından acıklama yapan Trump, "Bu soruyu soran herkese soyluyorum, 20 Ocak'taki yemin torenine gitmeyeceğim." ifadelerini paylaştı. 20 Ocak gunu Trump'ın bir askeri havalimanında kendisinin duzenlediği dar kapsamlı veda toreninin ardından halihazırda eşyalarını taşımış olduğu Florida'daki evine doğru ucakla yola cıkması ve buraya yerleşmesi bekleniyor.
Bazı destekcileri ise, secim sonuclarının yanlış olduğuna dair asılsız iddialar ortaya atan Trump'ın "ikinci yemin torenini" online olarak duzenleyeceklerini acıkladı. 68 binden fazla kişi, Facebook uzerinden bu online "yemin toreni"ne katılacağını yazdı.
2016'da secimi Demokrat rakibi Hillary Clinton'a karşı Trump kazanmış, 20 Ocak 2017'deki yemin torenine hayatta olan eski başkanlar da katılmıştı. Hillary Clinton da, eski ABD Başkanı eşi Bill Clinton'a yemin toreninde eşlik ederek iki ay once kaybettiği rakibi Trump'ı tebrik etmişti.
Bugune kadar sadece uc ABD Başkanı, gorevi haleflerine devredecekleri yemin torenine kendi tercihiyle katılmadı: ABD'nin 2. Başkanı John Adams (1801), oğlu 6. ABD Başkanı John Quincy Adams (1829) ve 17. ABD Başkanı Andrew Johnson (1869). Yani gorevi devreden bir başkanın torene katılmadığı son tarih, bundan 152 yıl onceydi.
Trump katılmayacak olsa da yardımcısı Mike Pence, torene katılacağını acıkladı.
[h=3]Covid-19 salgını hangi değişikliklere yol actı?[/h]Normal şartlarda yemin torenlerinde yuz binlerce insan Washington DC'ye akın eder, otelleri doldururdu. 2009'da goreve gelen Barack Obama'nın yemin toreni icin iki milyon kişi başkente gitmişti.
Ancak bu sene kutlamalara katılım "Buyuk oranda kısıtlanacak." Biden'ın ekibi, bu acıklamayı yaparak Amerikalılara evde kalmaları, toren icin seyahat etmemeleri cağrısı yaptı. Aynı cağrı, Kongre baskınının ardından guvenlik gorevlileri tarafından da tekrar edildi.
Tum bu onlemlere rağmen bu yıl da gelenekselleşen şekilde Harris ve Biden, Kongre binasının onunde, National Mall adı verilen alana bakacak şekilde dışarıda yemin edecek.
Bu geleneği Ronald Reagan 1981'deki yemin toreninde başlatmıştı. Ancak bu kez yemin edilen alanda sadece 200 sandalye olacak. En fazla birkac gun oncesine kadar negatif Covid-19 testi getirme zorunluluğu olan bu 200 kişi, maskeleriyle ve sosyal mesafeli şekilde oturarak toreni yerinde izleyecek.
Biden ise yemin ettiği sırada maske takmayacağını soyledi.
Daha onceki torenlerde, yeminleri yerinde izlemek isteyenler icin 200 bin bilet satılırdı. Ancak bu kez sadece 1,000 bilet satılıyor.
Aynı zamanda başkomutan da olan başkanın gorevi devralırken geleneksel olarak orduları denetlediği, Pennsylvania Caddesi'nden Beyaz Saray'a kadar suren askeri gecit toreni de bu yıl yapılmayacak. ABD genelinde askerlerin goruleceği bir ekran kurulacak ve "denetleme" sanal olarak yapılacak.
Ardından Biden, Harris ve eşleri, bir bando takımı ve askeri birlik eşliğinde Beyaz Saray'a gececek.
[h=3]Torende kim sahne alacak?[/h]Daha onceki yıllarda yemin ederek başkanlık gorevine başlayacak isimler, torende sevilen meşhur sanatcıları da sahneye cıkarmıştı. Bu yıl da salgın ve guvenlik kısıtlamalarına rağmen gelenek devam edecek.
Secim kampanyası boyunca Biden ve Harris'i destekleyen ve bazı toplantılarında da sahne alan Lady Gaga, yemin toreninde de sahneye cıkarak Amerikan milli marşını seslendirecek. Torenin muzik yayını yapılacak kısmında da Jennifer Lopez sahne alacak.
Biden gorevi devraldıktan sonra yapılacak olan kutlama toreninde de, oyuncu Tom Hanks 90 dakikalık bir televizyon programı sunacak.
Daha once bu programlar toren alanında olurdu ancak bu kez salgın sebebiyle sadece televizyonda yayımlanması icin duzenleniyor.
Bu programda da Jon Bon Jovi, Demi Lovato ve Justin Timberlake yer alacak. Başkanlığı ve secim kampanyası boyunca Trump'ı destekleyen Fox News dışında tum buyuk ABD televizyonlarında ve internet yayınlarında program canlı yayımlanacak.
Obama'nın ilk secim zaferinin ardından 2009'da duzenlenen yemin toreninde Aretha Franklinsahne almıştı. Beyoncé de hem 2009 hem 2013'teki yemin torenlerine katılmış; 2013'te milli marşı seslendirmişti.
2013'te Kelly Clarkson ve Jennifer Hudson da sunuculuk yapmıştı.
Donald Trump'ın ise 2017'deki yemin toreninde sahne alacak sanatcı bulmakta zorlandığı haberleri, ABD basınına yansımıştı. Bu haberlere gore Celine Dion, Kiss ve Garth Brooks'a teklif gitmiş ancak tumu teklifi reddetmişti.
Nihayetinde yemin toreninde Rockettes, Lee Greenwood ve 3 Doors Down grubu sahne almıştı.
