Herkes bir donem ‘hayır’ diyememenin pencesine duşmuş ve pek cok yapmak istemediği şeyi yapmak zorunda kalmıştır. Gunluk hayatta bile ‘hayır’ demek zor bir şey, ancak konu iş hayatı olunca durum daha da zorlaşıyor. Patronunuza ya da yoneticinize mantıklı gorduğunuz bir nedenle ‘hayır’ demek ne yapmalı? İş hayatı herkese ‘evet’ dediğiniz ve sevmediğiniz işleri yaptığınız bir alan mı olmalı? Tabi ki hayır.
Başarılı bir iş hayatı icin ‘hayır’ demeyi bilmek gerekiyor. Konunun kesinlikle cesaret, ozguven ya da baskın bir karakter olmakla alakası yok. Bilmeniz gereken yalnızca bazı temel iletişim teknikleri. Bu iletişim teknikleri sayesinde ‘hayır’ demek eskisi kadar zor olmadığı gibi ne sizi ne de karşı tarafı uzecektir.
[h=2]Başarılı bir iş hayatı icin ‘hayır’ demek: Kotu bir haberi vermenin iyi bir yolu var mı?[/h]
Bu konuda fazlasıyla kafa patlayan "How Will You Measure Your Life? (Hayatınızı Nasıl Olcersiniz?)" kitabının yazarı Karen Dillon'ın değindiği bazı onemli noktalar var. İnsanların iş hayatında one cıkmak, herkes gibi olmamak, bir takım oyuncusu olduğunu gostermek, aranılan kişi olmak icin gelen tekliflere coğunlukla ‘evet’ dediğini, ancak bu durumun kişide yoğun strese ve gerginliğe neden olduğunu soyluyor.
"Failure to Communicate" kitabının yazarı Holly Weeks ise ‘hayır’ demenin hem kişinin hem de şirketlerin başarısı icin ne kadar onemli olduğunu vurguluyor. Kotu haber vermenin iyi bir yolu olmadığını belirten Weeks, bu konuda bazı temel iletişim tekniklerinin oğrenilmesinin ‘hayır’ demek icin kişilere yeni yollar acacağını soyluyor.
[h=2]‘Hayır’ demek ama nasıl demek?[/h]
Herkesin bildiği gibi ‘hayır’ var, ‘hayır’ var. Gelen herhangi bir teklife bir anda duygusuz bir şekilde olumsuz yanıt vermek herkes icin can sıkıcı olabilir. Ancak gelen teklifin tam olarak ne olduğunu duşunmek, verilen yanıt olumsuz olsa bile hem teklif edeni hem de reddedeni memnun edecek bir yanıt olabilir.
Gelen teklifi enine boyuna değerlendirin. Kabul etmeniz ya da reddetmeniz durumunda hayatınızda değiştireceği artı ve eksi değerleri tam olarak belirleyin. Eğer eksiler goze batacak kadar fazla gorunuyorsa reddetmemeniz icin hicbir neden yok demektir.
[h=2]İş hayatı icin zor olsa bile acık sozlu olun:[/h]
Elbette acık sozlu olmaktan kasıt ‘hayır istemiyorum’ diyerek konuyu kestirip atmak değil, konu ile ilgili belirlemiş olduğunuz artı ve eksi durumları karşı tarafa doğru bir şekilde iletmek. Yani gelen teklifi kabul etmek sizin kariyerinize ya da gunluk hayatınıza olumsuz etki yapacaksa teklif eden taraf bunu bilmelidir.
Ornek vermek gerekirse; "Eğer bu işi de kabul edersem elimdeki diğer projeler aksatmak zorunda kalırım ya da bugun fazla mesaiye kalamam cunku eşimin doğumgunu" gibi cumleler, hem sizi istemediğiniz bir işi yapmaktan kurtarır hem de karşı tarafa ‘hayır’ deme nedeninizi acık bir şekilde sunar. Elbette, yalan soylememek şartıyla.
[h=2]Cevabınız hayır ise alternatif seceneklerle destekleyin:[/h]
İş arkadaşlarınız yeni bir proje aldılar ve sizden yardım istiyorlar diyelim. Ancak siz, o projeye de dahil olursanız zaten sizin sorumluluğunuzda olan diğer projelerin aksama durumu soz konusu. Direkt olarak verilecek bir ‘hayır’ yanıtı yerine projeye tam olarak dahil olmasanız bile yardım edebileceğiniz konuları sorun.
‘Hayır ben yokum.’ gibi sert bir secenek ile uzaklaşmak yerine, ‘Bu projede yer alamam ancak yapabileceğim yardımları yapabilirim.’ demek, hem olumsuz yanıtın gucunu azaltacak hem de karşı tarafa istediğinin bir kısmını vermiş olacak. Yani hem bir takım oyuncusu olmaya devam edeceksiniz hem de kendi işlerinize zarar vermeyeceksiniz.
[h=2]Ne kaba, ne esnek olun:[/h]
Kaba yanıt kavramını hayal gucunuzun sınırına kadar genişletebilir ve sonuclarını tahmin edebilirsiniz. Bu nedenle sert yanıtlardan her zaman kacının. Ancak kibar olacağım diye ‘hayır’ dediğinizin tam olarak anlaşılmadığı, acık uclu, karşı tarafa ‘yarın bir daha sorayım’ diye duşundurecek yanıtlardan kacının.
Şu an meşgulum, belki duşunebilirim, yarın tekrar konuşalım gibi bir nevi karşı tarafa umit veren yanıtlardan kacının. Şu an değil aylar boyunca meşgulsunuz, duşunmeyeceksiniz cunku bu işi istemiyorsunuz, yarın tekrar konuşmayın cunku fikriniz değişmeyecek. Hem kendinize hem de teklif veren iş arkadaşınıza, patronunuza, muşterinize karşı durust olun.
[h=2]Negatif tepkilere hazır olun:[/h]
Hang iletişim tekniğini uygulayarak, nasıl hoş bir ‘hayır’ yanıt vermiş olursanız olun; sonuc olarak olumsuz bir yanıt verdiniz ve karşınızdaki kişiyi reddettiniz. Sinirli, mutsuz, uzgun yani negatif bir tepki almaya hazır olmalısınız. Cunku durust olalım, kimse ‘hayır’ yanıtı almaktan hoşlanmaz.
İlk olarak, aldığınız negatif tepkinin yalnızca o anlık olduğunu unutmayın. Kolay kolay hic kimse karşısındakine uzun sure kin gutmez. Bu nedenle asla aldığınız negatif bir tepkiye, siz de negatif bir tepki gostermeyin. Bu sinirin, uzuntunun, mutsuzluğun kısa sureli olduğunu ve zaman gecince bu durumun ortadan kalkacağını kendinize hatırlatın.
[h=2]Kendinizi rahatlatmak icin alıştırma yapın:[/h]
Koşmadan once yurumelisiniz. Her konuda olduğu gibi ‘hayır’ demek konusunda da pratik yapmalısınız. Sesli olarak bir şeylere itiraz ederek bu konudaki cekingenliğinizi atabilirsiniz. Ayna karşısında, guvendiğiniz bir arkadaşınızla, ailenizden biriyle kısa reddetme senaryoları hazırlayarak bunları oynamak verimli bir alıştırma olacaktır.
‘Hayır’ diyemediği icin sucluyu affeden bir hakim, reddedemediği icin zanlıyı tutuklamaktan vazgecen bir polis ya da sporcuya ayıp olmasın diye her zaman olumlu karar veren bir hakem yok. Yani her işin olumlu tavır gerektirdiği kadar olumsuz tavır gerektiren yonleri de var. Bu yonleri tam olarak icselleştirmek, guclu bir kariyer icin en gerekli ozelliklerdendir.
[h=2]Yapmanız ve yapmamanız gerekenleri unutmayın:[/h]
Onceliklerinizin değişip değişmeyeceğinden emin olun. Bir takım oyuncusu olduğunuzu gostermek icin farklı yardım etme seceneklerini sorun. Net ama sert ya da aşırı kibar olmayan bir tonda yanıt verin. Gercek sebebinizi durust bir şekilde soyleyin. Karşı tarafın sizi net bir şekilde anladığından emin olun. Yuksek sesle ‘hayır’ deyin, bir gun alışacaksınız. Harward Business Review internet sitesi, iş hayatında ’hayır’ diyebilmek icin yapmanız ve yapmamanız gereken bazı şeyleri listeledi. Listeye gore, olumsuz bir yanıt vermeden once ve yanıt sırasında dikkat etmeniz gereken bazı noktalar var.
Gunluk hayatta bile zor olan ‘hayır’ demek, iş hayatı icin daha da zor. Ancak hicbir şeyin dunyanın sonu olmadığını unutmayın. İstemediğiniz iş yukleri altında ezileceğinize, karşı tarafa durust ve net bir şekilde ‘hayır’ yanıtını vermeye hemen başlayın.