Psk.Nilay Torbalı OZTURK

Korku, canlı varlıkların, gorunen ve gorunmeyen tehlikeler karşısında gosterdikleri en doğal tepkidir. Korku ozel bir kişiye, nesneye ya da duruma karşı gosterilen heyecansal bir tepkidir. Fobi ise gercek herhangi bir tehlike yokken duyulan guclu, aşırı ve gercek dışı bir korkudur.

2-6 yaş arasındaki cocuklar cok fazla sayıda korku yaşamaktadırlar. Bu yaştaki cocukların gucsuzluğu ve bilmediklerinin cokluğu duşunulecek olursa korkuların cok fazla oluşu anlaşılabilir. Cunku korkuların gelişimi; sosyal gelişim, kişilik gelişimi ve bilişsel gelişimle cok yakından ilgilidir. Cocuklar buyudukce, cevrelerini tanıdıkca, bedensel ve zihinsel yetenekleri geliştikce korkularıyla daha kolay başa cıkabilirler.

2-3 yaş cocukları, yuksek seslerden, elektrik supurgesinden, gok gurultusunden, hatta tuvaletin sifonunun cekilmesinden korkabilir. Uc yaşından itibaren somut olayların yanı sıra duşler ve hayal edilen şeylerde korku kaynağı olmaya başlar. Bunun nedeni cocuğun bu donemde hayal gucunun gelişmekte ve hayalle gerceği ayırt etmekte zorlanmasıdır. Orneğin bu yaştaki bir cocuk, bir insanın canavara donuşebileceğini ya da seyrettiği bir cizgi film kahramanının pencereden suzulerek iceri girebileceğini duşunebilir. Bu donemde duşunme katı ve cocuğa ozel olma eğilimindedir. Bu nedenle cocuklar akıldışı, heyecansal tepkiler ve fobiler geliştirebilirler. Genellikle 3-6 yaş arasındaki cocuklar, karanlıktan, yalnız kalmaktan, anneden ayrı kalmaktan, dilenciden, hayaletlerden, devlerden v.b. unsurlardan korkarlar. 6 yaşında hayalet korkusunda artış gorulur. Sık sık “yatağımın altında biri var” diyerek odalarında yatmak istemeyebilirler.

Ozellikle bu yaşlarda anne ve babadan ayrı kalmak cocuklarda tedirginliğe ve korkuya yol acar. Kalabalıkta birkac dakika annesinden ayrı kalan 3-4 yaşındaki bir cocuk cok buyuk bir korku ve panik yaşar. Gozlerinden korku ve şaşkınlık okunur, yuksek sesle ve bağırarak ağlar. Gercekten cocukların yaşayabileceği en buyuk korku, annenin gitmesi, anne veya babanın onu terk etmesi ve ortalıkta kimsesiz kalmasıdır. Her tehlikede sığındığı anne ve babasının kendisini terk edip gitme olasılığı, cocuğu tedirgin eder ve guvenini azaltır.

Anne babalar, buyuk anne ve buyuk babalar bazen korkuyu bir disiplin aracı olarak kullanırlar. Bu nedenle farkında olmadan cocukların yaşam boyu izlerini taşıyabileceği korkuların temelini oluştururlar.

Korku koşullanma yoluyla da gelişebilir. Bu nedenle her bireyin korkusu farklıdır. Yuksek bir yerden duşerek canı cok yanmış bir cocuk, buyuk olasılıkla yetişkinlik doneminde de yuksek yerlerin yakınından gecerken tedirgin olacaktır.

Koşullanmanın yanı sıra korkular anne babayı ornek alarak veya onların anlattığı oykulerden simgesel olarak da kazanılabilirler. Bazı cocuklar hic korkutulmadıkları halde urkek ve korkaktırlar. Genellikle bu cocukların aileleri bircok korkuya sahiptir. Anne veya babanın bir nesne ya da durumdan korkması halinde eğer cocuk bu korkuyu gozluyorsa, aynı nesne veya durumdan korkacaktır. Orneğin sokakta gorduğu kopekten, evde karşılaştığı ceşitli boceklerden korkan bir anne cocuğuna da aynı korkuları yerleştirecektir.

Bu tutumların dışında korkuya zemin hazırlayan en onemli ortamlardan biri de anne ve babanın aşırı koruyucu ve kollayıcı olmasıdır. Her hareketi, bir zarar gorur endişesiyle engellenmiş bir cocuk, neyin tehlikeli, neyin tehlikesiz olduğunu oğrenemez. Her şeyden hatta kendi golgesinden bile tedirgin olur.

Cocukların korkularıyla başa cıkabilmelerinde yetişkinlerin de buyuk rolu olduğu unutulmamalıdır.

Bunun icin;

*Cocuğun korkusuna saygı gosterilmelidir. Cocuğun korkusuyla alay etmek onu gulunc duruma duşurmek yapılmaması gerekenlerin başında gelmektedir. Bu tur davranışlar cocuğu kuskunluğe goturebildiği gibi anlaşılmadığı inancını da verebilir.

* Cocuğun korktuğu şeye yavaş yavaş alışması sağlanmalıdır. Korku asla birden bire giderilemez, alıştıra alıştıra giderilebilir. Karanlıktan korkan bir cocuğu, ışığı yavaş yavaş azaltarak karanlığa alıştırmak gibi.

*Cocuğun korkularının gecici olduğuna guvenip sabırlı davranılmalıdır. Cocukların buyudukce korkularının ustesinden gelebilecekleri unutulmamalıdır. Cocuklar korkularından daha cabuk buyurler.

*Cocuklara guven verilmesi ve yaşıtların, anne babaların, kardeşlerin model alınması yoluyla korkular azaltılabilir ya da ortadan kaldırılabilir. Cocuk, kendi yaşıtlarının korkusuzca yaptıkları işleri gorup işitirse, kendi de bu “cesur” cocuklar gibi olmaya calışır ve korkusundan kurtulma yonunde adım atar. Ayrıca cocukların, korkularıyla ilgili olarak soylediklerini dinlemek ve onlara guven vermek sorunun cozulmesini kolaylaştırır.kaynak.hanemiz.com