Temiz enerji teknolojilerinin maliyetlerinin duştuğu ve iklim değişikliğiyle mucadelenin hız kazandığı bu donemde, yeni komur santrali yatırımlarının kar etmeyeceği ve ekonomik omurleri boyunca toplam yatırımlarını geri odeyemeyecekleri ongoruluyor.
Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF-Turkiye) ve Surdurulebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFİA) tarafından hazırlanan "Yenilenebilir Enerji Cağında Komurun Fizibilitesi: Hunutlu Termik Santrali Orneği" raporunda, komur yatırımlarının neden artık kar getirmediği incelendi.

Calışmaya gore, tum dunyada temiz enerjiye geciş donemi yaşanırken, son 11 yılda guneş enerjisi maliyetleri yuzde 90, ruzgar enerjisi maliyetleri yuzde 70 duşuş gosterdi. Komurlu termik santralleri maliyetlerinde ise aynı donemde yuzde 1 artış goruldu.
Fiyatlardaki bu gelişmeler neticesinde, 2000'li yılların başından itibaren kesintisiz bir artış eğiliminde olan komur talebi, 2015'ten sonra duşuşe gecti. Yeni tip koronavirus (Kovid-19) salgınının etkisiyle bu duşuşun kalıcı hale gelmesi beklenirken, ulkelerin komurden vazgecme politikaları kapsamında 2025'e kadar 275 gigavat kapasitenin devreden cıkacağı ongoruldu.
638 milyar dolarlık yatırım atıl kalabilir
Rapora gore, iklim değişikliğiyle mucadele planları cercevesinde komurlu termik santraller başta olmak uzere karbon yoğun yatırımların gelecek donemde karşılaşılması muhtemel yasal duzenlemelerle atıl varlık haline gelme riski bulunuyor. Komur yatırımlarının atıl kalma riski, yenilenebilir enerji ve doğal gaz yatırımlarının rekabet gucu nedeniyle de artıyor.
Şu anda dunyada inşasına başlanmış ya da planlanmış 449 gigavat yeni komurlu termik santrale yonelik 638 milyar dolarlık yatırımın tamamının atıl kalabileceği hesaplanıyor. Ayrıca, toplamda 143 uluslararası finans kurumu, banka, fon ve varlık yonetici şirketin komurden tamamen cıkma ya da yatırımlarını sonlandırma yonunde taahhudu bulunuyor.
30 yıllık ekonomik omru boyunca yatırım maliyetini karşılayamıyor
Raporda incelenen inşaat halindeki 1320 megavat kapasiteli ve Cin yatırımı Hunutlu termik santralinin yatırım maliyetinin 1,7 ila 2,1 milyar dolar arasında olacağı ongoruluyor.
Yatırım maliyetinin 1,7 milyar dolar olması ve sorunsuz bir işletme sureci yaşanması durumunda, projenin işletmeye girdikten ancak 26 yıl sonra yatırımını geri odeyebileceği hesaplanıyor. Bu maliyetin 2,1 milyar dolar olması halinde ise santralin 30 yıllık ekonomik omru boyunca yatırımı geri odeyemeyeceği hesaplanıyor.
Santralde kullanılacak ithal komurun ısıl değerinin CED raporundaki ust limitten alındığı senaryoya gore ise santralin işletmeye girdikten 21 yıl sonra yatırımı geri odeyebileceği tahmin ediliyor.
WWF Turkiye Genel Muduru Aslı Pasinli, calışmaya ilişkin yaptığı değerlendirmede, son 11 yılda yenilenebilir enerji maliyetlerinin ciddi oranda azaldığını belirterek, "Ancak komurlu termik santrallerin elektrik uretim maliyetinin yuzde 1 arttı. Komurden cıkış senaryolarının artarak tartışıldığı bir ortamda, yeni komurlu¨ termik santrallerin inşası cevresel etkilerinin yanı sıra ekonomik acıdan da celişkili bir yaklaşım olarak karşımıza cıkıyor. Karbonun fiyatlandırıldığı ve kuresel finans akışlarının yon değiştirdiği gunumuz koşullarında yeni santral yatırımlarının finansal acıdan da atıl hale gelmesi bekleniyor." ifadelerini kullandı.
Pasinli, yenilenebilir enerji kaynaklarının maliyet avantajı ve istihdam potansiyelinin goz onunde bulundurulması gerektiğini kaydederek, "Ulkemizin doğasını korurken ekonomisini de guclendirmek icin kuresel eğilimlerin gerisinde kalmamalıyız." değerlendirmesinde bulundu.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Nuran Erkul Kaya