Cin teknoloji şirketi Huawei'nin, yayalar arasında Uygur olanları tespit eden bir sistemin patentini almak icin başvuru yaptığı ortaya cıktı.
ABD merkezli bir araştırma şirketinin BBC ile paylaştığı belge, başvuru yapıldığını doğruluyor.

Cin merkezli başka bazı teknoloji şirketleri de benzer başvurular yapmıştı.
Huawei yetkilileri daha once hicbir teknolojik sistemlerinin etnik grupları tespit etmek icin tasarlanmadığını soylemişti.
Şirket şimdi ise patenti değiştirme planları yapıyor.
[h=3]Calışma kampları[/h]Şirket, Cin'in patent sağlayan yetkili kurumu Ulusal Fikri Mulkiyet Hakkı İdaresi'ne (CNIPA), Cince belgelerde Uygurlara yapılan her turlu atfın silinmesi icin izin talebinde bulunduğunu belirtti.
Cin; ağırlıklı olarak ulkenin kuzeybatısında Sincan Uygur Ozerk Bolgesi'nde yaşayan Musluman Uygur Turklerine karşı yuksek teknoloji urunu gozetim sistemleri kullanmak, Uyguları calışma kamplarında gozaltında tutmakla ve cocukları ailelerinden ayırmakla suclanıyor.




Pekin yonetimi ise kampların gonulluluk temelinde eğitim ve oğretim imkanları sunduğunu soyluyor.
İnsan Hakları İzleme Orgutu'nden (HRW) Maya Wang, "Cin Kamu Guvenliği Bakanlığı'nın video gozetim ağlarının bir teknik talebi de etnik saptama, ozellikle de Uygular icin" diyor ve uygulamalara ilişkin şu yorumu yapıyor:
"Dunyanın geri kalanında bu tip insanları hedef almak, etnik ozellikler temelinde zulum yapmak kesinlikle kabul edilmezken, Cin'de yaşamın bircok alanında Uygurların ayrımcılığa, zulme uğramasına karşı cıkılamıyor cunku Uyguların Cin'de gucu yok."
[h=3]Beden hareketleri[/h]Huawei bu sistemin patentini almak icin, Cin Bilim Akademisi ile birlikte ilk olarak Temmuz 2018'de başvuruda bulundu.
Patent başvurusunda, sokaklarda video ve goruntu kaydı alınan, fotoğrafları cekilen yayaların bazı ozelliklerinin belirlenmesi icin yapay zeka tekniklerinin sağladığı derin oğrenme yontemleri tanımlanıyor.
Bu ozellik, bedenin farklı duruş ve hareketlerinin sonucları nasıl etkilediğine odaklanıyor, orneğin bir kişi oturuyorsa veya ayaktaysa tespit edebiliyor.
Ama belge, bir bireyin hedef alınabilecek ozelliklerine atıfları da listeliyor, atıflar arasında "ırk" (Han, Uygur) atıfları da var.
Huawei sozcusu, bu atfın belgeye dahil edilmemiş olması gerektiğini soyledi.
Sozcu, "Huawei her turlu ayrımcılığa karşı cıkıyor, buna teknolojinin etnik ayrımcılık icin kullanılması dahil" dedi ve şoyle devam etti:
"Bireylerin ırklarının tespit edilmesi araştırma ve geliştirme projesinin hicbir zaman parcası olmamıştı. Başvuruya hicbir zaman dahil edilmemeliydi. Bunu değiştirmek icin proaktif adımlar atıyoruz. Yeni ve değişen teknolojinin, en ust seviye dikkat ve durustluk cercevesinde gelişiminin ve uygulamasının sağlandığından emin olmak icin calışmaya devam ediyoruz."
[h=3]'Gizli' belge[/h]Patent, video gozetim araştırma grubu IPVM tarafından ortaya cıkarıldı.
Grup daha once de Huawei'nin "Uygur uyarı sistemi" uzerine calıştığını gosteren ayrı bir "gizli" belgeyi ortaya cıkarmıştı.
Huawei, belgeyle ilgili olarak bahsi gecen sistemin "gercek dunyayı yansıtmadığını, bir denemeye atıf yaptığını" ifade etmiş ve insanların etnik ozelliklerini tespit eden sistemlerin satışının yapıldığı iddialarını reddetmişti.
İngiltere Parlamentosu Dış İlişkileri Komitesi Başkanı Tom Tugendhat, Carşamba gunu BBC'ye yaptığı acıklamada, "Cin teknoloji devlerinin Uygur halkı uzerindeki zalim saldırıları desteklemesi, tuketiciler ve toplum olarak bizlere, hangi urunu satın aldığımız veya hangi şirketleri odullendirdiğimiz konusunda daha dikkatli olmamız gerektiğini gosteriyor" dedi.
Aynı zamanda İngiltere'de iktidardaki Muhafazakar Parti'nin de Cin Araştırma Grubu Başkanı da olan Tugendhat, "Baskıcı bir rejim tarafından kullanılması icin geliştirilen etnik-etiketleme teknolojisi acıkca bizim standartlarımıza uyan bir tavır değildir" diye konuştu.
[h=3]Yuz tanıma yazılımı[/h]IPVM ayrıca, Cin yapay zeka şirketi Sensetime ve goruntu tanıma uzmanı Megvii tarafından başvurusu yapılan ve Uygurlara atıflarda bulunan bazı patent belgelerine de ulaştı.
Sensetime'ın Temmuz 2019 tarihli belgesinde, yuz tanıma yazılımlarının "guvenlik koruma" yontemlerinin daha etkili kullanılması inceleniyor. Buna ornek olarak da "orta yaşlı, gozluklu ve sakallı bir Uygur" icin arama yapılması veya maske takan bir Uygur gosteriliyor.
Sensetime sozcusu yapılan atıfların "uzucu" olduğunu soyledi ve "Sorumluluklarımızın onemini biliyoruz. Bu nedenle 2019 ortasında Yapay Zeka Ahlak Kuralları belirledik" dedi. Sozcu, yapılan atfın da bu tarihin oncesine dayandığını ifade etti.
[h=3]Etnik etiketleme cozumleri[/h]Megvii'nin Haziran 2019 patenti de veri tabanında yanlış etiketlenen yuz resimlerinin yeniden etiketlenmesinin yontemlerini belirliyor.
Belgede, sınıflandırmanın etnik ozellikleri temel alabileceği belirtiliyor, orneğin "Han, Uygun, Han-değil, Uygur-değil ve bilinmiyor."




BBC'ye acıklama yapan şirket, patent başvurusunu cektiğini belirtti:
"Mevgii, 2019'daki patent başvurumuzda kullanılan dilin yanlış anlaşılmaya acık olduğunu kabul ediliyor. Megvii, etnik ve ırk temelli etiketleme cozumleri sunan satışları geliştirmemiştir ve geliştirmeyecektir.
"Megvii, gecmişte de ticari gelişimlere odaklandığımızı ve pazarlama, satış ve operasyon malzemeleri konusunda uygun kontrolleri sağlayamadığımızı kabul ediyor. Bu durumu duzeltmek icin gerekli onlemleri alıyoruz."
[h=3]Atıf-teşhis modeli[/h]IPVM, Cin'in iki buyuk teknoloji şirketi Alibaba ve Baidu tarafından da goruntu-teşhis patentleri başvurusu yapıldığını belgeledi. Bu iki şirketin patent başvurusunda da insanların etnik yapıları temelinde sınıflandırma yapıldığı atfı var ama spesifik olarak Uygurların adı gecmiyor.
Alibaba'nın acıklaması şoyle:
"Irksal veya etnik ayrımcılık veya her turlu fişleme politikamız ve değerlerimizin ihlalidir. Teknolojimizin spesifik etnik grupları hedef almak icin kullanılması niyetinde hic olmadık ve buna hicbir zaman izin vermeyeceğiz."
Baidu da şu acıklamayı yaptı:
"Patent başvurusu yaparken alınan notlar teknik acıklamaları orneklendirmek anlamına gelir. Bu ornekte de atıf-teşhis modelinin tanımlanması buluşun uygulanmasına yonelik beklentilerin temsili icin kullanılmıştır. Teknolojimizi belirli spesifik etnik grupları hedef alma veya tespit etme amaclı kullanmıyoruz ve kullanılmasına da izin vermeyeceğiz.
İnsan Hakları İzleme Orgutu'nun ise hala bu konudaki bazı kaygıları hala giderilmiş değil. Orgutten Maya Wang bu kaygıları şu sozlerle dile getiriyor:
"Cin polisine video-gozetim yazılımları ve sistemleri satan her şirket, polisin taleplerini karşılamakla sorumludur, buna etnik ozellikler temelinde yapılan gozaltılar dahil.
"Bu şirketlerin yapacağı en doğru şey, gozetim ekipmanlarının, yazılımların ve sistemlerinin Cin polisine satışını derhal durdurması olur."