Turk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ'nin (TUSAŞ), son teknolojiyle donatılan, Turkiye'nin ozgun havacılık projeleri ve global havacılık devleri icin uretim yapılacak kompozit tesisi Ankara'da uretime başladı.
TUSAŞ, Kahramankazan'daki merkez yerleşkesinde, 181 milyon dolar yatırımla yaklaşık 100 bin metrekare kapalı alana sahip yeni kompozit yatırımını tamamladı. Ucak ve helikopter gibi hava araclarının yapısal parcalarının uretileceği tesis, dunyadaki hava yapısalları kompozit ihtiyacının yuzde 2'sini karşılayacak.

TUSAŞ Kompozit İmalat Muduru Emre Eriş, AA muhabirine, şirketin yeni kompozit binasında uretime başladığını soyledi.
Binada yer alacak ileri teknoloji urunu bazı ekipmanların tedarik surecinin tamamlandığını ve kurulumlarının surduğunu belirten Eriş, bu anlamda yuzde 70-80'ler seviyesine ulaştıklarını ifade etti.
Eriş, yeni kompozit binasının daha once kullanılan kompozit tesislerinin yerini almak uzere kurulmadığına işaret ederek şoyle konuştu:
"Bu bina mevcut kompozit uretim kapasitemizi yaklaşık 2-2,5 katına cıkaracak bir tesis olarak duşunuldu. Halihazırda alınmış, Boeing, Airbus gibi firmalardan gelen işler var, onlar bu tesiste yapılacak. Kendi ozgun urunlerimizin yapısal parcalarının belli bir oranı yine bu tesiste uretilecek. Bunlar şirketimizin, ulkenin yarınına ilişkin konular. Uzun vadeli duşunduğumuzde kompozitin geleceğiyle ilgili ozellikle revacta olan konu termoplastik. Bununla ilgili de tesisimizde ciddi bir Ar-Ge yatırımı ve alanı oluşacak."
Gokbey, Boeing ve Airbus icin uretim
Eriş, tesiste Gokbey helikopterinin tum kompozit parcalarının, Boeing'in ucaklarının hareketli kontrol yuzeylerinin uretiminin yapılacağını, Airbus'ın tum yolcu ucaklarında kullanılabilecek bir kanat konsepti uzerinde calıştığı Geleceğin Kanadı Projesi'nde TUSAŞ'ın ustlendiği tasarım ve uretim faaliyetlerinin de yine bu tesiste gercekleştirileceğini bildirdi.
Şirket olarak yerlileştirmeyi cok onemsediklerini, muşterilerinin ihtiyaclarını karşılayabilecek kabiliyetteki tum yerli tezgahlara tesiste yer verdiklerini dile getiren Eriş, "En guzel orneği otoklavlar. Otoklavları, Sistem Teknik firmasından aldık. Yazılımı ve otomasyon sistemiyle yerli bir urun. Yerli ureticilerimizin ileriye donuk, uluslararası arenada kendilerini daha iyi gosterebilecekleri gelişmeleri sağlamasına on ayak olmaya calışıyoruz. Yaptığımız calışmayla Sistem Teknik, yurt dışındaki herhangi bir kompozit ureticisine bu tezgahları verebilir." dedi.
İlk hedef dunyanın yuzde 2'si
TUSAŞ'ın uretim kalitesi ve bilgisiyle dunya kompozit piyasasında onemli bir payı bulunduğuna dikkati ceken Eriş, şu değerlendirmede bulundu:
"Bu kapasite artışıyla payın daha da artmasını bekliyoruz. Hedef, kompozit havacılık yapısallarının yaklaşık yuzde 2'si. Bu ciddi bir rakam. Bu, bugunun işleriyle ortaya konulmuş bir rakam. Bu tesisle geleceğe termoplastik anlamında yatırım yaptığımız icin işler onumuzdeki 10 yılda termoplastiğe kaymaya başladığında en onde giden firmalardan biri olacağız. Bu tesis bize bu avantajı sağlayacak. Termoplastik anlamında alacağımız işlerle belki yuzde 2'nin de uzerinde olacağız. Hatta TUSAŞ etrafındaki havacılık HUB'ındaki firmaları da yonlendirerek, sadece TUSAŞ değil, Ankara ve Turkiye'nin daha da buyuk pay alması sağlanabilecek. Hedef ve calışanlarımız bu yonde."
Emre Eriş, yeni kompozit binasında bircok yenilikci teknoloji ve konseptin kullanıldığına işaret ederek, buradaki orneklerin yardımcı sanayiye aktarılmasının da onemli bir kazanım olduğunu vurguladı.
Turkiye'nin vitrini olacak
Tesisin ozel olarak planlandığını belirten Eriş, şunları kaydetti:
"Burası, sadece kompozit uretimi icin yapılmış bir bina değil, lojistik faaliyetler de buradan sağlanacak şekilde planlandı. Ciddi bir boyahane, tahribatsız muayene sistemleri tesise entegre edildi. Cok buyuk kapsamda duşunulmuş, adım adım gercekleştirilmiş bir iş. Yeni kompozit binasının TUSAŞ, Ankara hatta Turkiye'deki butun kompozit işlerine vitrin olmasını bekliyoruz. Dunya capındaki bir şirket buraya geldiğinde 'Gozum kapalı bu işi TUSAŞ'a veririm, TUSAŞ da bunu gerektiği şekilde yardımcı sanayi firmalarına yonlendirir' ongorusunu oluşturmak istiyoruz. Bu sayede 420 no'lu binada en az 1000 kişinin calışmasını ongoruyoruz, yardımcı sanayiyle bunu 2, 3, 5, 10'a katlayarak ciddi bir istihdam yaratmayı hedefliyoruz."
Yeni teknolojilerin ilk uygulama alanı
Kompozit İmalat Muduru Turker Dolek de kompozit alanının surekli gelişen ve son teknolojinin takip edilmesi gereken bir alan olduğunu soyledi.
Bu doğrultuda, TUSAŞ olarak kompozit tasarım, uretim ve teknolojilerinde hep gunceli yakalamaya hatta o teknolojinin gelişmesine onayak olmaya calıştıklarını ifade eden Dolek, "Bazı teknolojilerin belki de ilk uygulandığı, hayat bulduğu yerler hep tesislerimiz oluyor. Yeni tesisimizde de bu konuda hali hazırda yuruyen bircok projeyle mevcuttaki teknolojiyi bir adım oteye goturecek calışmaları surdurmekteyiz." dedi.
Daha cok tumleştirilmiş kompozitlerle birlikte tasarımcıların ve havacılık sektorunun ihtiyac duyduğu, yakıt tuketiminin azaltıldığı, verimin arttığı ve maliyetlerin duşurulduğu parcaların imalatına yonelik birkac proje yuruttuklerini anlatan Dolek, şu ifadeleri kullandı:
"Bunlar havacılık sektorundeki en buyuk oyuncularla omuz omuza yuruttuğumuz projeler. Kompozit işini geleneksel yontemlerle yapıyorsanız bir sure sonra piyasada yeriniz kalmıyor. Kendinize yer acmak ve geleceği duşunmek istiyorsanız hep bir adım ileriye gitmeniz gerekiyor. Kompozitte kullandığımız teknolojilerde minimum hata ve maksimum verimle hem muşterilerimizi hem kendi urunlerimizi desteklemekteyiz."
Tum surecler simulasyonlarla değerlendirildi
Dolek, yeni kompozit tesisinin dijital, yazılım, teknolojik tezgahlar anlamında butunleşik, alanına liderlik edecek bir yapı olduğunu vurguladı.
"Burasının bir amiral gemi pozisyonunda butun sektoru sırtlayan, bir yerlere goturen tesis olmasını amacladık." diyen Dolek, şu bilgileri verdi:
"Kullandığımız 5 eksen veya CNC tezgahlar, olabilecek en ust seviye yazılımlarla donatıldı. Bunlar akıllı yazılımlarla ve yapay zekanın bize verdiği iyileştirmelerle guclendirildi. Hem dijital donuşum hem tasarım ekiplerimiz tum sureci, olabilecek en verimli hale getirmeye calışıyor. Buradaki amac hem en iyi urune en hızlı şekilde ulaşmak hem de elimizdeki imkanları zorlayarak rakiplerimizin onune gecip, yan sanayiyi, ulkemiz ve bulunduğumuz coğrafyadaki teknolojik ilerlemeleri bir yerlere getirmek ve başarılı olmak."
Tesisin yaklaşık 100 bin metrekarelik alanda faaliyet gostereceğini belirten Dolek, buradaki tum aşamaların daha once simulasyonlarla değerlendirilip doğrulandığını dile getirdi. Turker Dolek, "Ozel bir tesis, gozbebeğimiz. 16 yılı aşkın suredir TUSAŞ'ta calışmaktayım. Surecin adım adım ilerlediğini, işlerin buralara geldiğini gormek gurur verici. Yaptığımız parcaların hepsi ucuyor, işe gelmekteki en buyuk motivasyonum bu. Hatta bazılarının yorungeye girdiği bile oluyor. Bu muthiş bir gurur kaynağı. Bu cıtayı bir adım daha yukseltmek, bu tesisle, yeni teknolojilerle biraz daha ilerletmek hepimiz icin gurur kaynağı. Umarım devletimize, milletimize mahcup olmadan ustlendiğimiz bu ağır yukun altından kalkıp bir yerlere getirebiliriz." diye konuştu.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Mutlu Erdem