Turkiye, yeni tip koronaviruse (Kovid-19) karşı en yenilikci aşı yontemlerinden biri olarak kabul edilen virus benzeri parcacıklara (VLP) dayalı aşı calışmalarında kritik bir aşamaya geldi. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Sağlık Bakanlığı ile koordine halinde ocak ayı sonuna kadar insan calışmasını başlatmak icin calıştıklarını belirterek, "İlk aşamada 50 milyon doz aşı uretebilecek kapasite kuruluyor. Bu inovatif bir aşı metodu olduğu icin dunyadan buna talep olabilir." dedi.
Bakan Varank, dunyada sayılı, "TUBİTAK Covid-19 Turkiye Platformu" kapsamında ise tek VLP ile geliştirilen aşı calışmasını yerinde gozlemledi. Nobel İlac'ın TUBİTAK Marmara Teknokent'teki (MARTEK) Biyoteknolojik İlac Tesisi'ni ziyaret eden Varank, calışmalar hakkında yetkililerden bilgi aldı.

Bakan Varank'a, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Mehmet Fatih Kacır, TUBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal ile TUBİTAK MARTEK Genel Muduru Mehmet Ali Okur da eşlik etti.
Nobel İlac Yonetim Kurulu Başkanı Hasan Ulusoy'un ev sahipliğindeki ziyarette, Nobel İlac Biyoteknoloji ve Yeni Urun Değerlendirme Direktoru Dr. Hasan Zeytin, Varank'a yuruttukleri calışmalar hakkında sunum yaptı.
Varank, sunumun ardından aşı calışmalarının yapıldığı laboratuvarda incelemelerde bulundu.
Bakan Varank, yaptığı acıklamada, Turkiye'de hem biyoteknolojik hem de kimyasal ilac acısından onemli tesislere sahip bir firmada incelemede bulunduğunu belirterek, "Bolgedeki en onemli yatırımlardan biri burada diyebiliriz. TUBİTAK MARTEK onemli bir teknopark. İleri duzeyde araştırmalar yapılıyor." diye konuştu.
Virus daha Turkiye'ye gelmeden TUBİTAK olarak Turkiye'deki butun bilim insanlarını bir araya topladıklarını anımsatan Varank, sozlerini şoyle surdurdu:
"Bilim insanlarına, 'virusle mucadele edebilecek hangi projeniz varsa bu aşı veya ilac olabilir, korucu malzemeler olabilir, sizi desteklemek istiyoruz, yeter ki bu musibetle dunyanın mucadelesine Turkiye'nin de katkısı olsun hem de vatandaşlarını koruyabilsin.' dedik. Bu fikirle yola cıkarak TUBİTAK Covid-19 Turkiye Platformu'nu oluşturduk. Bu platform catısı altında 17 farklı projeyi destekliyoruz. Bunlardan 8'i aşı calışması. İlk gunden itibaren gerek Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı gerek TUBİTAK ve gerekse Sağlık Bakanlığı olarak sureci yakından takip ediyoruz."
"Bu aşı calışmasında onemli bir aşamaya geldik"
Varank, bilim insanlarına yardımcı olmaya ve insan kaynağına katkı sağlamaya calıştıklarını vurgulayarak, şunları kaydetti:
"Bu platform catısı altındaki en onemli projelerden birisi, VLP denilen virus benzeri parcacıklara dayanan aşı calışması. Burada İhsan Gursel ve Mayda Gursel hocalarımız bu projeyi aslında başka bir platform icin geliştirirken salgın cıktığında hemen bunu kendi platformlarına adapte ederek VLP'yle ilgili aşı calışmasını hızlıca başlattılar. Bu aşı calışmasında onemli bir aşamaya geldik. Aşının faz aşamasına yani insan denemelerine gecmesi icin bir uretiminin yapılması gerekiyor."
"İnşallah biz ikincisi olacağız"
Nobel İlac'ın Sağlık Bakanlığının GMP sertifikası verdiği bu tesislerinde şu anda aşının faz calışmalarına, insan calışmalarına gecmesi icin gerekli uretimlerin yapıldığına işaret eden Varank, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Bu uretimlerin kalite kontrollerinin yapılması lazım. Bunun yanında toksisite calışması, yani insana ya da herhangi bir canlıya zarar verip vermediğinin calışmalarının yapılması lazım. Tum bu calışmaları ay sonuna kadar tamamlayıp faz aşamasına gecmeyi planlıyoruz. Dunyada bu alanda (VLP aşı) ozellikle Dunya Sağlık Orgutunun listesine girmiş calışmalar var ama şu ana kadar sadece bir calışma, faz 1'e gecmiş durumda. İnşallah biz ikincisi olacağız."
"Mujde veririz"
Varank, calışmanın oldukca inovatif bir yontem olduğuna işaret ederek, şoyle devam etti:
"Protein tabanlı bir calışma olduğu icin de oldukca guvenilir ve etkisi de oldukca yuksek bir calışma olduğuna inanıyoruz. Elbette bunları kanıtlamak icin faz calışmalarının, insan denemelerinin tamamlanması gerekiyor. Dunyada da ses getireceğine inandığımız virus benzeri parcacıklara dayalı aşı calışmamızda inşallah ay sonuna kadar Sağlık Bakanlığımızla koordine halinde insan calışmasına başlamak istiyoruz. Burada alacağımız neticelere gore dunyada buyuk etki oluşturabilecek bir aşıyı ozel sektorumuzun de desteğiyle uretebileceğimize inanıyoruz. Faz calışmalarına bir an once gecebilirsek buradan dunyaya bir mujde veririz diye inanıyorum."
İlk aşamada 50 milyon dozluk kapasite kuruluyor
Aşının faz calışmalarında başarılı olması halinde seri uretime gecileceğini aktaran Varank, "İlk aşamada 50 milyon doz aşı uretebilecek bir kapasite kuruluyor. İhtiyac halinde bunu artırabiliriz. Bu inovatif bir aşı metodu olduğu icin dunyadan buna talep olabilir. Ozel sektorumuz ve Sağlık Bakanlığımızla koordinasyon halinde tum bu surecleri yurutuyoruz." dedi.
Turkiye'nin ilk teknokentlerinden
MARTEK, 1992'de TUBİTAK Gebze yerleşkesinde Turkiye'nin ilk teknokentlerinden biri olarak kuruldu. 29 yıldır bilim ve teknoloji alanında Ar-Ge faaliyetleri yuruten firmalar icin uzman ortamlar sağlayan MARTEK, ortak hedeflerde olan firmaların eşleştirilmesi, kumelenme ve ağ kurma cabalarının artırılmasını teşvik ediyor. MARTEK, global ortaklıklarla Ar-Ge merkezli projelerin uretilmesini sağlıyor.
2 bin litrelik uretim potansiyeli
Nobel İlac, 2019 yılında Biyoteknolojik İlac Tesisi'ni kurdu. Yılda 4 biyoteknolojik urun geliştirme ve 2 bin litrelik uretim potansiyeli bulunan tesis, 40 seri biyoteknolojik ilac uretimi yapabilecek kapasiteye sahip bulunuyor.
VLP aşılar, bir bağışıklık tepkisi uyandıran ancak hastalığa neden olmayan virus benzeri parcacıklardan geliştiriliyor. Yeni bir yontemle geliştirilen bu aşılar, bazı hastalıklar icin halihazırda insanlarda kullanılıyor. Ancak dunyada Kovid-19 virusu icin onaylanmış bir VLP aşısı bulunmuyor.
Cezeri ekibiyle buluştu
Bakan Varank, Nobel İlac'ın ardından yine MARTEK'te bulunan Baykar Cezeri Yapay Zeka Robotik Teknolojileri Ofisi'ni ziyaret etti. Calışmalar hakkında yetkililerden bilgi alan Varank, calışmaları yerinde inceledi.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Kadir Yıldız