Trump destekcilerinin 6 Ocak gunu Kongre'yi basmalarının ardından, Başkan Trump'ın 'isyana teşvik' gerekcesiyle koltuğu bırakması cağrıları gun gectikce artıyor.
3 Kasım'da yapıan secimi kaybeden Cumhuriyetci başkan Donald Trump, 20 Ocak'taki tevir teslim toreniyle koltuğunu Demokratların adayı secilmiş başkan Joe Biden'a devredecek.

Ancak carşamba gunu yaşanan olayların Trump'ın kışkırtmasıyla meydana geldiğini duşunenler, Başkan'ın 20 Ocak'tan once koltuğu yardımcısı Mike Pence'e bırakması gerektiğini soyluyor.
Bu isimlerin arasında Temsilciler Meclisi Başkanı, Demokrat Nancy Pelosi de var.
Başkanın gorev suresi dolmadan koltuğu bırakması icin atılacak bazı adımlar var. Ancak devir teslim torenine iki haftadan az bir sure kala bunlar pek mumkun gorunmuyor.
Peki bu yontemler neler?
Anayasa'ya yapılan 25. değişiklik
Demokrat Parti'nin en ust duzeyindeki isimler, Temsilciler Meclisi Başkanı ve coğunluğu bugune kadar Cumhuriyetcilerde olan Senato'nun Azınlık Lideri, yani Senato'daki Demokratların lideri Chuck Schumer, Trump'ın Başkan Yardımcısı Mike Pence'i arayarak Kabine ile birlikte harekete gecmesini ve "İsyana teşviki" gerekce gostererek Trump'ı gorevden almasını talep etti.
Bunun icin Pence'in Anayasa'ya yapılan 25. değişiklikteki maddeyi uygulamaya sokması gerekiyor.




Peki nedir bu madde?
Soz konusu madde bir başkanın, orneğin fiziksel ya da mental bir hastalıktan dolayı, gorevini yapacak yeterliliğini kaybetmesi ve gorevlerini yerine getirememesi uzerine gorevi bırakmasına ve başkan yardımcısının vekaleten başkanlık gorevini devralmasına izin veriyor.
Maddenin dorduncu bolumunde, başkanın yeterliliğini kaybetmesine başkan yardımcısının ve kabine uyelerinin coğunluğunun birlikte karar verebileceği yazılıyor.
Kabine'deki isimlerin yarısından fazlası ve Başkan Yardımcısı Pence'in bir mektup yazarak imzalamaları; ardından bu mektubu Kongre'nin iki kanadı olan Senato ve Temsilciler Meclisi'nin liderlerine iletmeleri ve "Başkanın gorevinin gereklerini yerine getiremeyeceğini beyan etmeleri" gerekiyor. Mektupların kabul edildiği noktada Oval Ofis'e vekaleten Pence'in gecmesi ve gorevi devralması da bir sonraki adım.
Bu karara itiraz etmesi halinde başkana yazılı bir yanıtla karşılık verme hakkı tanınıyor. Başkanın yazılı metnini Kongre inceleyerek haklı olup olmadığına karar veriyor. Başkan'ın gorevden kesin olarak alınması icin hem Senato'nun hem de Temsilciler Meclisi'nin ucte ikilik coğunluğunun bu yonde oy vermesi gerekiyor.
Bu surec sonlanana kadar, başkan yardımcısı vekil başkan olarak gorevine devam ediyor.
Ancak şu an icin Pence'in ve Kabine'deki en az sekiz bakanın Başkan Trump'a karşı boyle bir adım atması ve bu maddeyi uygulamaya koyması pek olası gozukmuyor.




[h=3]Azil sureci[/h]Eğer Mike Pence beklendiği gibi bu maddeyi yururluğe sokmaktan kacınırsa, Pelosi, Temsilciler Meclisi'nde bir adım atarak Trump'a karşı bir kez daha azil surecini başlatabileceğinin sinyalini verdi.
Daha once Demokrat rakibi Joe Biden'ın Ukrayna'da yasadışı işler yaptığını iddia eden ve bunun icin Ukrayna'dan yardım aldığı belirtilen Trump, bir azil surecinden gecmişti. Temsilciler Meclisi, Trump'ın Ukrayna'yla ABD'nin ulusal cıkarlarını zedeleyecek şekilde işbirliği yapmaya calıştığına karar vererek azline karar vermişti.
Ancak coğunluğu Cumhuriyetcilerde olan Senato, Trump'ın sucsuz olduğuna kara verince azil sureci işletilmedi ve Trump koltuğunu korudu.
Eğer Temsilciler Meclisi azil surecini bir kez daha başlatıp 20 Ocak oncesinde azil kararı alırsa Trump, ABD tarihinde iki kez azil kararı verilen ilk başkan olacak.




Ancak bu gercekleşse bile Trump'ın azli icin Temsilciler Meclisi kararının Senato'ya taşınması; Senato'da da ucte ikilik oy cokluğuyla kabul edilmesi gerekiyor. Buradan da azil kararı cıkarsa Senato, Trump'ın bundan sonra hicbir kamu gorevinde bulunamaması icin de oylama yapabilir.
ABD tarihinde azledilen başkan oldu ancak bir daha hicbir şekilde kamu gorevi yurutmesine izin verilmeyen bir başkan olmadı. Bu kez de Temsilciler Meclisi'nden gecse bile, Senato'nun sadece yarısını elinde bulunduran Demokratların burada ucte iki coğunluğa ulaşması cok zor gorunuyor.
Tum bu sureclerin yurutulmesi icin yeterli zaman olup olmadığı da şupheli. Pelosi, Pazartesi gunu azil surecini başlatmak icin adım atsa da bundan sonra devir teslim torenine kadar sadece 10 gun olacak.




[h=3]Trump kendi kendisini affedebilir mi?[/h]Amerikan basınında cıkan isimsiz kaynaklara dayandırılan bazı haberlerde, Trump'ın danışmanlarına "Kendi kendimi affetmeyi planlıyorum" dediği bilgisi yer aldı.
Başkan Trump icin şu an bazı soruşturmalar yurutuluyor. Bunların arasında vergi beyanında yanlışlık olup olmadığı, banka ve iş ortaklarına kazancıyla ilgili yanlış bilgi verip vermediğine dair soruşturmalar da var.
20 Ocak sonrası dokunulmazlığı kalkacak olan Trump, başkanlığı devretmeden once kendi kendisini affedebilir mi?
Aslında bunun yanıtını bilmiyoruz. Daha once bunu denemiş olan bir başkan yok, yani onumuzde bir ornek de yok.
Bazı hukuk uzmanları, daha once azledilen Başkan Richard Nixon'ın istifa etmeden once kendisini affedip affedemeyeceğine dair Adalet Bakanlığı'nın yayımladığı bir yorumu baz alarak bunun mumkun olmadığını soyluyor. Bu yorum yazısında "Hic kimse kendi davasının hakimi olamaz temel kuralına" dayandırılarak hicbir yetkilinin kendisini affetmesinin mumkun olmadığı belirtiliyordu.
Ancak anayasada bunu engelleyen bir madde olmadığını savunanlar da var.
[h=3]Bunların herhangi biri gercekleşebilir mi?[/h]Onlarca Demokrat siyasetci, azil surecinin başlatılması icin destek acıklaması yaptı. Ancak bunların sayısı henuz Temsilciler Meclisi'nde coğunluğu sağlamıyor.
Temsilciler Meclisi'nde yine de bu coğunluğun bir noktada sağlanması ve Aralık 2019'daki gibi azil surecinin işletilmesi mumkun. Ancak Trump'ı zamanından once koltuğundan etmek uzere Senato'da ucte ikilik coğunluğuna ulaşılması pek olası gozukmuyor.
Bazı Cumhuriyetci senatorler Trump'ın gorevden azli icin oy vermeye niyetli olmadıklarını acıkladı bile.
Anayasa'daki 25. değişikliğin yururluğe girmesi de pek olası değil.
Her ne kadar bunun ust seviyede gundeme geldiği haberleri basına yansımış olsa da; Trump'ın 6 Ocak ve sonrasındaki yakaşımını desteklemeyen iki bakan istifasını verdi bile. Diğerleri ise Trump'ın başkanlığını sona erdirmek icin bir adım atmaya yanaşacak gibi durmuyor.