Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde (ICTY) de gorev alan eski Avustralyalı Savcı Graham Blewitt, 10 Avustralyalı askerin, Afganistan'da gorev yaptıkları donemde 39 Afgan sivilin kasten oldurmesiyle ilgili soruşturmada ulkenin emir komuta zincirinin de soruşturulması icin cağrıda bulundu.
Blewitt, ABC Avustralya'ya verdiği ozel mulakatta, Avustralya Savunma Kuvvetleri Genel Mufettişi (IGADF) Tumgeneral Paul Brereton tarafından hazırlanan ve 2005 ve 2016 yılları arasında Afganistan'da gozaltına alınan 39 sivili, Avustralyalı askerlerin kasten oldurduğune dair "inandırıcı deliller" iceren raporun ardından başlatılan soruşturmaya ilişkin goruşlerini paylaştı.

Brereton raporundaki bulguların araştırılmasının kolay bir surec olmadığını kaydeden Blewitt, "Bu tarz suclamaların soruşturulmasının kolay olmadığı ve bunun belirli bir seviyede uzmanlık gerektirdiğini, kendi deneyimlerimden biliyorum. Bu deneyimde şu anda Avustralya polis kuvvetlerinde ya da federal polisinde yok." goruşunu paylaştı.
1980'li ve 1990'lı yıllarda Avustralya'daki Nazi savaş suclularının yargılanmalarında da yer alan Blewitt, Afganistan konusunda sadece alt kademedeki askerlerin soruşturulmasının da yanlış olduğunu vurgulayarak, "Bence, ozel soruşturma birimi, emir komuta zincirinin daha ust rutbelerini de bu konuda soruşturmalı." ifadesini kullandı.
Blewitt, soz konusu soruşturmanın zor bir surec olduğunu ve surecin 5 yıldan uzun surebileceğinin altını cizdi.
Rapora gore Afgan siviller kasten olduruldu
Yaklaşık 4 yıl suren soruşturmanın ardından kasım ayında hafta yayımlanan rapor, gozaltına alınan 39 Afgan sivilin, ulkede gorev yapan Avustralya Ozel Kuvvetlerine mensup askerlerce kasten oldurulduğunu ortaya koymuştu.
Raporda ayrıca Avustralyalı askerlerin, oldurdukleri sivillerin yanına silah, bomba ve telsiz yerleştirerek cinayetleri ortbas etmeye calıştıklarına yer verilmişti.
Avustralyalı askerlerin 2005 ila 2016 arasındaki davranışlarına ilişkin 423 tanıkla goruşulup 20 binden fazla belge ve yaklaşık 25 bin goruntunun incelenmesiyle hazırlanan raporun yayımlanmasının ardından Avustralya Genelkurmay Başkanı General Angus Campbell, Avustralya ordusu adına Afganistan halkından ozur dilemişti.
Avustralya Başbakanı Scott Morrison, Afganistan Devlet Başkanı Ashraf Ghani ile goruşerek uzuntusunu dile getirmişti.
Askerlerin yargılanma sureci yıllarca surebilir
IGADF tarafından toplanan delillerin bir kısmı sivil mahkemede kabul edilemez olduğundan, ADF personelinin yargılanmasının yıllarca surebileceği belirtiliyor.
Rapordaki iddiaları araştırmak icin Avustralya Federal Polisi bunyesinde ozel bir soruşturma birimi oluşturulmuş durumda. Ayrıca mahkeme surecini takip etmek icin de Federal Savcılık tarafından Kamu Savcılıkları Direktoru bunyesinde ozel bir savcı gorevlendirdi.
Cinayetlere karıştıkları belirlenen 19 muvazzaf ve eski askerin, 39 Afgan sivili kasten oldurdukleri iddiasıyla cezai kovuşturmalarının ardından mahkemeye cıkarılmaları bekleniyor.
Avustralya'nın, ABD ve diğer muttefikleriyle devam eden barışı koruma cabalarının bir parcası olarak Afganistan'da yaklaşık 400 askeri bulunuyor.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Dildar Baykan