Ekonomistler, aralıkta beklentilerin uzerinde gelen enflasyonda bu yılın mayıs ayından itibaren kademeli duşuşun başlayabileceğini, Turkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın 28 Ocak'ta acıklayacağı yılın ilk Enflasyon Raporu'nun ve kurun seyrinin bundan sonra atılacak adımlar acısından onemli olduğunu belirtiyor.
Turkiye İstatistik Kurumu (TUİK) verilerine gore, Tuketici Fiyat Endeksi (TUFE), Aralık 2020'de aylık bazda yuzde 1,25 artış gosterdi. Tuketici fiyatlarında yıllık enflasyon da yuzde 14,60 ile Yeni Ekonomi Programı'nda ongorulen yuzde 10,5'lik hedefin ustunde gercekleşti.

AA Finans Enflasyon Beklenti Anketi'ne katılan ekonomistlerin aralık ayı enflasyon beklentilerinin ortalaması yuzde 1,02 olmuştu. Bu ortalamaya gore 2020 yılı enflasyonunun yuzde 14,34'e cıkacağı ongorulmuştu.
Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Burumcekci, enflasyonda yuzde 1,25 ile endeks tarihinin ikinci en yuksek aralık ayı artışının gercekleştiğini soyledi.
Burumcekci, enflasyonun 2019'a gore yukselmesinde ana etkenin gıda fiyatlarının olmadığına işaret ederek, "Ulaştırma, konut ve ev eşyası gruplarında belirgin artışlar yukselişi getirdi. Giyim fiyatlarının mevsimsel eğiliminden daha fazla gerilemesi ise yukselişi sınırladı. Mobilya, ev ici tekstil, ev aletleri, arac satın alımı, gorsel-işitsel sistemler, kişisel bakım urunleri gibi kura ve ic talebe hassas bircok grupta da yuksek fiyat artışları gozlendi." diye konuştu.
Gıda enflasyonunu, hem işlenmemiş hem de işlenmiş gıda grubunun aşağı cektiğini aktaran Burumcekci, şunları kaydetti:
"TUİK'in hesaplamasına gore gecen yıl aralıkta işlenmemiş aylık yuzde 3,96 artan gıda fiyatları, bu yıl yuzde 3,4 yukseldi. Dolayısıyla işlenmemiş gıda yıllık enflasyonu yuzde 27 seviyesinden yuzde 26,3'e inerken, işlenmiş gıda fiyatları yıllık artışı ise yuzde 15,5'e geriledi. Bu nedenle, gıda fiyatlarının yıllık artış hızı yuzde 20,6'ya inerken, Enflasyon Raporu gıda fiyatı varsayımının cok uzerinde kaldı. Endeks tarihindeki ortalama yıllık artışı yuzde 10 civarında olan gıda fiyatlarının 2021'deki seyri, Merkez Bankası'nın yuzde 10,5 olarak belirlediği gıda fiyat varsayımı altında yuzde 9,4 olarak ongorduğu yılsonu enflasyon tahmininden sapma konusunda yine onemli belirleyicilerden biri olacaktır."
"Kamu fiyat artışlarının ocak enflasyonuna etkisi yaklaşık 0,2 puan olacak"
Haluk Burumcekci, manşet enflasyonda yuzde 15 civarı seyrin nisan ayına kadar devam edeceği ongorusunde bulunarak, bundan sonrasının ise kura bağlı olduğunu vurguladı.
Kısa vadede petrol ve emtia fiyatlarının yukselmesinin olumsuz yansımalarının gorulebileceğini aktaran Burumcekci, sigara fiyatlarına uygulanan nispi OTV'nin azaltılması ve maktu verginin sabit bırakılmasının, bu kanaldan gelecek yukarı yonlu baskıyı bertaraf ettiğini soyledi.
Burumcekci, elektrik, doğalgaz, kopru ve otoyol gecişi gibi kamunun belirlediği diğer fiyat artışlarının ocak enflasyonuna etkisinin yaklaşık 0,2 puan duzeyinde olacağını belirterek, TL'de yeniden belirgin bir değer kaybı gorulmemesi durumunda enflasyonun 2021'in ilk dort ayında yuzde 15 civarında seyretmesi, sonrasında ise kademeli duşuşle yılı yuzde 11-12 aralığında bitirmesinin beklenebileceğini kaydetti.
TCMB'nin, sıkılaşmanın yeterli olmasını umduğunu, dolarizasyon ve Enflasyon Raporu'nun bir sonraki adım beklentileri icin kritik faktorler olacağını vurgulayan Burumcekci, şunları ifade etti:
"TCMB'nin beklentilerin ust sınırında artış yapması ve enflasyonun onumuzdeki donemde yuzde 15 civarını fazla aşmayacağı beklentisi ile politika faizini bir sure bu seviyede tutması, ağır basan beklenti olarak karşımıza cıkıyor. Bu bağlamda, 28 Ocak 2021'de yayınlanacak Enflasyon Raporu'nda yer alacak tahminler bir sonraki adıma ilişkin netleşme sağlayacaktır. Ote yandan, karar sonrası gercekleşen enflasyona gore hesaplanan politika reel faizi yuzde 2,1 ve beklenen enflasyona gore hesaplanan reel faizi yuzde 5,6 seviyesinde bulunuyor. Dolayısıyla benzer gelişmekte olan ulkeler icin son durumda yuzde 0,5 civarı olan ortalama reel faizin belirgin uzerine cıkmamız, yabancı yatırımcı girişi acısından gerekli olan şartları sağladığımızı yansıtıyor. Nitekim, son haftalarda portfoy ve swap girişlerinin sureklilik kazandığını izlemekteyiz. Bu nedenle, hanehalkı dolarizasyonunun tersine donup donmeyeceği ilerleyen donemde alınacak kararlar acısından en kritik faktorlerden biri olacak."
"Harcama grupları arasında en yuksek artış ev eşyası grubunda"
VakıfBank Ekonomik Araştırma Birimi tarafından hazırlanan raporda da aralık ayında kurda gecmiş aylarda yaşanan artışın gecikmeli etkilerinin yavaşlayarak da olsa gorulmeye devam ettiği bildirildi.
Harcama grupları arasında en yuksek artış gosteren grubun ev eşyası olduğuna işaret edilen raporda, şu değerlendirmelere yer verildi:
"Ev eşyası grubunda fiyatlar aylık bazda yuzde 3,46 arttı ve grubun enflasyona katkısı 0,27 puan oldu. Aralıkta en yuksek artış gosteren ikinci grup ise yuzde 2,64 artan ulaştırma grubu oldu. Petrol fiyatlarındaki artışın etkisiyle ulaştırma grubu enflasyonu 0,43 puan artış yonlu etkiledi. Taze meyve sebze fiyatlarındaki yukselişin etkisiyle fiyatların bir onceki aya gore yuzde 2,53 arttığı gıda ve alkolsuz icecekler grubu ise sepet icindeki ağırlığı nedeniyle 0,60 puanla aralıkta enflasyonu en yuksek artış yonlu etkileyen grup oldu. Sonuc olarak, enflasyondaki yukselişte kurlarda gectiğimiz aylarda yaşanan sert yukselişlerin gecikmeli etkileri ve yurt ici uretici fiyatları endeksindeki (Yİ-UFE) yukseliş etkili oldu. Cekirdek enflasyondaki yukselişin surmesi ve Yİ-UFE ile manşet enflasyon arasındaki farkın acılması, enflasyonda onumuzdeki donemde yukarı yonlu baskının devam edeceğini gosteriyor. Enflasyonda yılın ilk dort ayında yukseliş devam ettikten sonra, mayıs ayından itibaren kademeli bir duşuş başlayabilir."
Kaynak: Anadolu Ajansı / Belgin Yakışan Mutlu