Deloitte Turkiye, "2020 Yılı Birleşme ve Satın Almalar Raporu"na gore Turkiye'de 2020 yılında tum zamanların en yuksek işlem sayısı olan 304 adet birleşme ve satın alma işlemi gercekleşirken, işlem hacmi yuzde 70 artışla 9 milyar dolara yukseldi.
Deloitte Turkiye, Turkiye'de birleşme ve satın almaların genel gorunumunu ortaya koyan "2020 Yılı Birleşme ve Satın Almalar Raporu"nu acıkladı.

Rapora gore yeni tip koronavirusun (Kovid-19) damga vurduğu bir yıl geride kalırken, 2020'de birleşme ve satın alma işlemlerinde kayda değer bir toparlanma ile tarihi rekor olan 304 adet işlem ile yaklaşık 9 milyar dolar değerinde işlem hacmi gercekleşti.
Yıllık işlem hacmi son 10 yıl ortalamasının altında kalırken işlem hacminde gorulen artış bir onceki yıla gore yuzde 70'lik bir buyumeye işaret ediyor. Ortalama işlem hacmi 30 milyon dolar ile gecmiş yıllara benzer bir seviyedeydi.
Unicorn ve Turkiye Varlık Fonu işlemleri on plana cıktı
Rapora gore birleşme ve satın alma işlemlerinde bir kez daha erken aşama yatırımlarındaki hareketlilik dikkati cekti. One cıkan iki mega işlem, toplam işlem hacminin yuzde 40'ını oluşturdu. Turk mobil oyun şirketi Peak Games'in ABD'li Zynga tarafından 1,8 milyar dolar gibi rekor bir değerleme ile satın alınması, Turkiye'nin ilk "unicorn" işlemi olarak tarihe gecti. Bu işlemde Zynga tarihinin en buyuk satın alımını gercekleştirirken, soz konusu yatırım bir Turk girişiminin en buyuk işlemi oldu.
Yıllık işlem hacmini onemli olcude etkileyen bir diğer mega işlem, GSM operatoru Turkcell'in kontrol hissesinin 1,8 milyar dolar bedelle Turkiye Varlık Fonu tarafından devralınması oldu. Ote yandan Turkiye Varlık Fonu'nun toplam değeri 953 milyon doları bulan bir dizi satın alma ile kamu sigorta şirketlerini konsolide etmesi de bir diğer onemli gelişme olarak one cıktı.
Yabancıların ilgisi salgında devam etti
Yabancı yatırımcılar 82 adet işlem ile 4,6 milyar dolarlık satın alma yaptı. Toplam yıllık işlem hacminin yuzde 51'ini yabancı yatırımcılar oluşturdu. Yabancı yatırımcıların toplam işlem hacmi halen son 10 yıllık ortalamaların altında olmasına rağmen, 2020'de bir onceki yıla gore yuzde 35 arttı.
Benzer şekilde, Turk yatırımcıların dahil olduğu işlemlerin toplam değeri iki katından fazla artarak 4,4 milyar dolar oldu. Turk yatırımcıların satın almaları 222 adet işlem ile gecen yıla gore yuzde 37 artış gosterdi.
Yabancı yatırımcılar icinde Avrupalı yatırımcılar toplam değeri 1,2 milyar doları aşan 47 işlem ile liderliği ustlendi ve boylece yabancı yatırımcıların toplam işlem sayısı ve hacminin sırasıyla yuzde 57 ve yuzde 27'sini oluşturdu. Ote yandan, Kuzey Amerika bolgesi yatırımcıları 13 işlem tamamlayarak yabancıların toplam yıllık işlem hacminin yuzde 46'sını oluşturdu. Bununla birlikte Korfez Bolgesinden Katarlı yatırımcılar da 4 işlem ile on sıralarda yer aldı.
Erken aşama yatırımlarda tum zamanların en yuksek işlem sayısı
Finansal yatırımcı işlemleri, 2020 yılında 165 işlem ile tum zamanların en yuksek işlem sayısına ulaştı. İşlem sayısında yuzde 90'lık bir buyumeye tekabul eden bu hareketlilik ile, finansal yatırımcılar 2020 yılında yaklaşık 4 milyar dolar değerinde işlem gercekleştirdi. Finansal yatırımcı işlem hacminin yuzde 69'unu oluşturan Turkiye Varlık Fonu işlemleri toplam işlem hacmindeki artışta etkili oldu.
Toplam finansal yatırımcı işlem sayısına en cok girişim sermayesi fonları ve melek yatırımcılar katkıda (yuzde 81) bulundu.
Girişim sermayesi fonları ve melek yatırımcılar tarafından desteklenen internet ve mobil hizmetler ile teknoloji, sırasıyla 71 ve 42 işlem ile en cok talep goren sektorlerden ikisi oldu bunu 17 işlemle finansal hizmetler, 7 işlemle e-ticaret, 6 işlemle enerji ve 4 işlemle lojistik ve ulaştırma sektorleri izledi.
Turkiye'deki start-up ekosistemi olgunlaşmaya devam ediyor
Girişim sermayesi ve melek yatırımcıların tamamladığı yaklaşık 200 milyon dolar değerindeki 134 işlem, işlem değerinde uc kat artış ve işlem sayısında ise yuzde 94 oranında buyumeye işaret etti.
Sektorel bazda, erken aşama yatırımlarının yaklaşık yuzde 51'i internet ve mobil hizmetler sektorunde gercekleşirken yaklaşık yuzde 28'i teknoloji sektorundeki girişimlerle ilgiliydi. Sağlık teknolojisi, finansal hizmetler teknolojileri ve oyun sektoru en aktif sektorlerdi.
Turkiye'de oyun girişimleri ve yatırımları son birkac yıldır yukselişe gecti. Kovid-19 salgınıyla ilgili kısıtlamalar, oyun sektorunun buyumesini ve ardından yatırımcı talebini harekete gecirdi. Bu yıl oyun sektorunde Peak Games'in yanı sıra Rollic - Zynga işlemi de dikkati cekti.
Ozel sermaye yatırımları ise yaklaşık 1 milyar dolarlık işlem ile bir onceki yılın hacmini aşmakla birlikte, son 5 yıllık ortalamanın altında kaldı.
Gecen yıla benzer şekilde, ozel sermaye yatırımları finansal yatırımcı işlem sayısının yuzde 12'sini oluşturdu. Ozel sermaye fonlarının portfoy yonetimine ve cıkış işlemlerine odaklandığı bir ortamda, yeni yatırımlar oldukca sınırlıydı.
İnternet ve teknoloji yine on plandaydı
Gecen yıla benzer şekilde, risk sermayesi ve melek yatırımcı destekli işlemlerin ağırlığıyla sırasıyla 97 ve 52 işlemle internet ve mobil hizmetler ile teknoloji en aktif sektorler olup birlikte yıllık toplam işlem sayısının yuzde 49'unu (2019'da yuzde 34) oluşturdu. Uretim, finansal hizmetler, enerji, sağlık ve lojistik ve ulaştırma da birleşme ve satın almaların en aktif sektorleri arasındaydı.
Sağlık, lojistik, e-ticaret, kimya ve ilac sektorlerine olan ilgi salgının etkisiyle artarken, turizm ve perakende sektorlerine olan potansiyel yatırımcı ilgisi onceki yıllara gore azaldı.
"2020'de yatırımcı ilgisinin onemli olcude canlandı"
Acıklamada değerlendirmelerine yer verilen Deloitte Turkiye Ortağı ve Finansal Danışmanlık Lideri Kıvanc Cıdam, 2020'de Kovid-19 salgını nedeniyle toplam işlem değerinde ve işlem sayısında kuresel boyutta bir duşuş gozlemlediklerini belirtti.
Salgının başlangıcında Turkiye'de de satın almaların benzer şekilde yavaşlasa olsa da, haziran ayında tamamlanan mega işlemlerin etkisi ve ertelenen işlemlerin tekrar canlanmasıyla yaz aylarında hız kazandığını vurgulayan Cıdam, şunları kaydetti:
"2020 yılında gercekleşen 304 adet rekor sayıda işlem ile tum zamanların en yuksek işlem sayısına şahit olduk. 2019 yılındaki duşuşun ardından 2020'de yatırımcı ilgisinin onemli olcude canlandığını soyleyebiliriz. Son iki ceyrekte yaşanan yatırımcı ilgisi, onumuzdeki yıl işlemlerin daha da artacağına dair olumlu bakış acımızı destekliyor." ifadelerini kullandı.
"Batılı yatırımcılar yabancı yatırımcı işlemlerinde one cıktı"
Deloitte Turkiye Birleşme ve Satın Alma Hizmetleri Direktoru Ozlem Ulaş da kuresel belirsizliklere rağmen pazarda iyi bir toparlanma olduğunu belirtti.
Yabancı yatırımcıların Turkiye'ye olan guvenini koruduğunu ifade eden Ulaş, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Her zamanki gibi Batılı yatırımcılar yabancı yatırımcı işlemlerinde one cıktı. Mega işlemler işlem hacmine damgasını vururken; işlem sayısı, kucuk olcekli erken aşama yatırımlarındaki artışa bağlı olarak rekor seviyelere ulaştı. Start-up'lardan başarıyla cıkış yapan girişimcilerin, fonları başlangıc ekosistemine geri aktarmasıyla, girişim ekosisteminin onemli bir gelişim gosterdiğini goruyoruz. Yılın ikinci yarısında satın alma işlemlerindeki belirgin artış ve Kovid-19 aşısı ile ilgili olumlu gelişmeler, 2021 yılına ilişkin iyimserlik yaratıyor."
"Yatırım ortamı son derece hareketli"
Deloitte Turkiye Birleşme ve Satın Alma Hizmetleri Direktoru Duygu Doğancay, ise yatırımcılar aktif olarak ozellikle Kovid-19 sonrasında iş yapış bicimlerine uyum sağlayabilecek sektorlerde uygun yatırım fırsatlarını kovalamaya devam ettiklerini belirtti.
Ozellikle uzaktan calışma ve e-ticaret trendleri goz onune alındığında teknoloji, yazılım, mobil ve internet hizmet sektorlerinin ilgi cektiğini ifade eden Doğancay, "Son donemde Turk Lirası'ndaki dalgalanma, Turk şirketlerinin değerlemelerini uluslararası yatırımcılar icin daha cazip hale getirdi. Ayrıca birleşme ve satın almalar, finansal sorun yaşayan işletmeler icin de bir secenek olmaya başladı. Pandeminin yarattığı belirsizlikler 2021 yılının ilk yarısını da olumsuz etkileyebilir. Bununla birlikte yatırım ortamı son derece hareketli. Turkiye piyasasının pandemi sonrası tepkisinin guclu olacağına inanıyoruz." değerlendirmelerini yaptı.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Muhammet Emin Horuz