2020, koronavirus salgını nedeniyle, butun dunyada dengelerin alt ust olduğu ve deyim yerindeyse "evdeki hesabın carşıya uymadığı" bir yıl olarak kayıtlara gecti.
Turkiye siyaseti de buyuk olcude, salgına ilişkin politikalar uzerinden şekillenirken, toplumsal dayanışmaya en cok gereksinim duyulan bu donemde de, siyasetin dili hic yumuşamadı.

İktidar ile muhalefet arasındaki en onemli tartışma konularından birisi, yılın ilk yarısında, salgın nedeniyle CHP'li belediyelerin yardım kampanyalarına getirilen yasak oldu.
Yılın surprizi ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın damadı da olan Berat Albayrak'ın Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan, Instagram hesabı uzerinden, sitem iceren mesajlarla dolu istifası oldu.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıcdaroğlu ve ittifak ortağı İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener'in dile getirdiği, "erken secim" tartışmaları, 2020'de hic gundemden duşmediği gibi, gelecek yılın da gundeminde kalmaya devam edecek gorunuyor.
Peki 2021'de Turkiye siyaseti nasıl şekillenebilir? Siyasi kulislerde bu konuda dile getirilen beklentiler ve yapılan değerlendirmeler şoyle:




[h=3]AKP'de değişim[/h]Koronavirus salgını nedeniyle il ve ilce kongreleri zaman zaman kesintiye uğrayan Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), 2021'de 7. Olağan Buyuk Kongresi'ni gercekleştirerek, yeni parti yonetimini belirleyecek.
Genel Başkanlık gorevini de ustlenen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2019 yerel secimlerinde, Ankara ve İstanbul'un da aralarında bulunduğu onemli buyukşehirlerin CHP'ye karşı kaybedilmesinin ardından, secmenin "değişim" mesajı verdiğini belirtip, bunun gereğini yerine getireceklerini acıklamıştı.
Ancak daha sonra, secimlerin hemen ardından bir değişime gidilmesinin "zaafiyet olarak algılanabileceği" kaygısı ve 2020'de yaşanan koronavirus salgını nedeniyle, değişim hesapları buyuk kongreye ertelendi.
Bu surecte parti yonetimindeki tek değişim, Lutfu Elvan'ın Hazine ve Maliye Bakanı olmasıyla, TBMM Plan ve Butce Komisyonu Başkanlığı'na getirilen Cevdet Yılmaz'ın yerine, Efkan Ala'nın Genel Başkan Yardımcısı atanması ile oldu.
2018 secimlerinin ardından atanan cumhurbaşkanlığı kabinesindeki tek değişim ise Cahit Turhan'ın Ulaştırma Bakanlığı'ndan alınıp, yerine Adil Karaismailoğlu'nun atanması ve Berat Albayrak'ın Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan istifasıyla boşalan goreve Lutfu Elvan'ın atanması oldu.
Erdoğan'ın, henuz kesin tarihi netleşmemekle birlikte 2021 bahar aylarında yapılması beklenen 7. Olağan Buyuk Kurultay'da, parti yonetiminde kapsamlı değişikliğe gitmesi surpriz olmayacak.
Şimdiye kadar kabine değişikliğine ilişkin tahminleri boşa cıkaran Erdoğan'ın, parti yonetimindeki değişime paralel olarak, kabinede de kısmi revizyona gidebileceği beklentisi AKP kulislerinde seslendiriliyor.




[h=3]İki ayaklı reform paketi hazırlığı[/h]Ekonomi yonetimindeki değişimin hemen ardından Erdoğan, hukuk ve ekonomi alanında "reform" kararı aldıklarını acıkladı ve Adalet Bakanı Abdulhamit Gul ile Hazine ve Maliye Bakanı Lutfi Elvan, iş dunyası ile goruşerek bu alanda yapılacak duzenlemelere ilişkin onerilerini dinledi.
İki bakanlığın birlikte uzerinde calıştığı reform paketinin, Ocak ayı icinde AKP Merkez Yonetim Kurulu'nda ele alınması; ardından da teklifin hazırlanarak Meclis Başkanlığı'na sunulması planlanıyor.
Paketin yargı ayağını, Erdoğan'ın 2019'da acıkladığı Yargı Reformu Strateji Belgesi kapsamındaki duzenlemelerin oluşturması beklenirken, ekonomi ayağında ise mulkiyet hakkını guclendiren ve sozleşme ozgurluğunu genişleten duzenlemelere yer verileceği ifade ediliyor.
İktidarın reform hamlesinin altında, Turkiye'den kacan yatırımcıyı yeniden getirme arayışının yanısıra, mart ayında Turkiye'ye yaptırımı goruşecek olan Avrupa Birliği'ne, olumlu mesaj verme arayışının yattığına işaret ediliyor.
Muhalefet partileri ise Selahattin Demirtaş ve Osman Kavala'nın Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarına karşın cezaevinde tutulması, eski CHP İstanbul Milletvekili Enis Berberoğlu'nun "secilme hakkı ihlal edildiği" kararınına karşın yerel mahkemenin yeniden yargılamayı reddetmesi kararlarını ornek gostererek, yargı reformu sozunu inandırıcı bulmuyor.




[h=3]HDP'ye kapatma davası baskısı[/h]Yerel secimlerde kazandığı belediyelere kayyum atanan HDP, yılın son doneminde MHP Lideri Devlet Bahceli'nin "kapatılsın" cağrısının hedefi oldu.
Birkac kez bu cağrısını tekrarlayan Bahceli'ye, ittifak ortağı AKP'den guclu destek gelmedi.
Daha once kapatma davasıyla karşı karşıya kalan AKP'de başta Cumhurbaşkanı Erdoğan olmak uzere parti yonetimi "parti kapatmaya karşı" tutumuyla biliniyor.
Ancak ittifak ortağı uzerindeki "ozgul ağırlığı"nı her gecen gun daha da artıran Bahceli'nin ısrarları karşısında AKP'de, kapatma yerine "ara formul" olarak "hazine yardımından mahrum bırakma" veya "terore destek verenlerin milletvekilliğinin duşurulmesi" secenekleri de tartışılmaya başladı.
Siyasi partilere dava acılması icin ya Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın resen harekete gecmesi ya da Meclis'te grubu bulunan bir siyasi partinin başvurusu ile mumkun olabiliyor.
Son olarak gectiğimiz gunlerde il başkanları toplantısında HDP kapatılsın cağrısını yineleyen Bahceli, kapatma davası icin girişimde bulunup bulunmayacakları yonundeki soru uzerine, "Once sırasıyla ifade ettiklerimizi bir gorelim. Ortaya nasıl bir tavır koyuyorlar. Onları yapalım. Ondan sonra MHP, durduğu sozun arkasında ve arkasında durduğu sozun de gereğini yapacak cesarettedir. Kimse merak etmesin" yanıtını verdi.
Bahceli'nin bu adımı ne zaman atacağı henuz net değil, ancak yeni yılda tartışmalı konuların başında yer almasına da kesin gozuyle bakılıyor.




[h=3]Erken secim: Muhalefet tartıştırıyor, iktidar 2023'u işaret ediyor[/h]Erken secim tartışması, pandemi koşullarına karşın, 2020 yılı icinde de en cok tartışılan konulardan biriydi.
Yerel secimlerde elde edilen sonuc ve muhalefeti orgutlemedeki başarısı nedeniyle daha ozguvenli bir siyaset sergileyen CHP Lideri Kemal Kılıcdaroğlu, aslında hic de alışkın olunmayan şekilde iktidara erken secim cağrısı yaptı.
İttifak ortağı İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener de muhalefetin erken secim istemesinin normal olduğunu belirtip, tarih olarak da Haziran 2021'i işaret etti.
Ancak gerek AKP gerekse MHP secimlerin zamanında; yani 2023'de yapılacağı konusunda ısrarlı soylemini surduruyor ki kulislerde de 2021 icinde bir erken secime cok fazla şans tanınmıyor.
Zira iktidarın, pandeminin yarattığı ekonomik ve sosyal anlamda iyileşme sağlamadan gidilecek bir secimde, kamuoyu anketlerinde oy oranı duşuş eğiliminde olan AKP'nin iktidarı yitirme tehlikesiyle karşı karşıya kalacağına işaret ediliyor.




Pandeminin getirdiği olumsuz etkilerin yanısıra, AKP'nin 19 yıllık iktidar yıpranmasını da dikkate alarak kendisinin en avantajlı cıkacağı secim sistemi değişikliğini yaparak secim gideceğine dikkat cekiliyor.
Gecen yıldan bu yana Secim ve Siyasi Partiler Yasası konusunda AKP icinde bir calışma yurutulmesine karşın, henuz bu konuda bir teklif Meclis'e sunulmuş değil.
AKP'nin olağanustu bir gelişme olmazsa, erken secim kararı alması beklenmiyor; ancak ittifak ortağı MHP ile birlikte Secim ve Siyasi Partiler Yasası değişikliğini Meclis gundemine getirmesi guclu olasılık olarak goruluyor.
AKP'den ayrılan Ali Babacan'ın kurduğu DEVA Partisi ve Ahmet Davutoğlu'nun başında yer aldığı Gelecek Partisi'nin de icinde yer aldığı "parlamenter sistem" ortak paydasında genişletme hesabı yapan CHP Lideri Kemal Kılıcdaroğlu'nun iktidara yonelik "erken secim baskısı"nı artıracağı da kulislerde dile getiriliyor.




[h=3]Sarıgul ve İnce faktoru[/h]Siyaset sahnesine yeni katılan Mustafa Sarıgul liderliğindeki Turkiye Değişim Partisi kuruluşunu tamamlarken, CHP icinde parti yonetimine muhalif "Memleket Hareketi" başlatan Muharrem İnce, bir sure once parti kuracağını acıkladı.
Pandemi nedeniyle ara verdiği yurt gezilerine tekrar başlayan Muharrem İnce'nin yılbaşından sonra parti kurması bekleniyor.
Cumhurbaşkanı adayı olmak istediğini her fırsatta dile getiren İnce'nin parti kurma kararında, kendisini adaylaştıracak bir adres arayışı etkin olurken; Sarıgul'un daha cok partisini parlamentoya taşıyacak secim ittifakı arayışı icinde olması muhtemel gorunuyor.




[h=3]Muhalefet ve iktidar bloğunda yeni ittifak arayışları gundeme gelebilir[/h]Siyasi partiler icin bir anlamda "secime hazırlık" yılı olarak gorulen 2021'de yeni ittifak arayışları da gundeme gelebilir. Yeni yıla "reform" gundemi ile giren AKP'nin, Doğu ve Guneydoğu'da kaybettiği oylarını yeniden kazanabilmek icin yeni arayışlara girebileceğine işaret ediliyor.
Muhalefet bloğunun başını ceken CHP Lideri Kemal Kılıcdaroğlu'nun ise DEVA Partisi, Gelecek Partisi'ni de icine alacak şekilde "millet ittifakı"nı genişletme cabası icinde olduğu konuşuluyor.
Ancak ittifakların nasıl şekilleneceği buyuk olcude, cumhurbaşkanı adayının kim olacağı ve nasıl belirleneceğine bağlı olarak değişebileceğine de işaret ediliyor.
2018 secimlerindeki gibi muhalefet bloğunun aday uzerinde uzlaşamaması durumunda, İYİ Parti, DEVA Partisi ve Gelecek Partisi'nin icinde yer alacağı ucuncu bir ittifakın kurulması da ihtimal dahilinde değerlendiriliyor.
CHP'de, ittifakların geleceğine ilişkin, "İttifaklarla ilgili arayışlar devam edebilir. Mevcut ittifakları surdurmek ya da guclendirmek icin arayışlar olabilir. Secim zamanı geldiğinde şartlara gore değişik konumlanmalar oluşabilir. Yeni ittifaklar da kurulabilir. Bizim CHP olarak asıl derdimiz, demokrasi ittifakıdır" değerlendirmesi yapılıyor.
[h=3]MHP icin de kongre yılı[/h]Muhalefet partilerinin tamamına yakını gecen yıl kongrelerini tamamladı. Son olarak Mart 2020'de pandemi koşullarında kurulan Ali Babacan'ın liderliğindeki DEVA Partisi de, buyuk kongresini 29 Aralık'ta gercekleştirdi.
Onumuzdeki yıl AKP ve MHP ile parlamentoda temsil eden siyasi partiler kongre sureclerini tamamlayarak, kendilerini bir sonraki secime taşıyacak yonetim kadrolarını belirlemiş olacak.
Bu kapsamda MHP, 13. Olağan Buyuk Kurultay'nı 14 Mart 2021'de gercekleştirecek.