Hicrî takvim, Musluman takvimi ya da İslÂmî takvim, 1 yılı 354 ya da 355 gun olan ve 12 kameri aydan oluşan, İslam peygamberi Muhammed'in Mekke'den Medine'ye hicretini başlangıc yılı (1. yıl) kabul eden ve Ay'ın Dunya cevresinde dolanımını esas alan bir takvim sistemidir. Hicretin, Muharrem ayı yani takvimin başlangıc gunu ya da ayıyla bir ilgisi yoktur.
[h=3]HİCİR TAKVİMİ NEDİR?[/h]Hicrî takvim, Omer'in halifeliği zamanında Hicretten 17 sene sonra, Miladi 639'da, toplanan bir meclis tarafından Ali'nin onerisiyle, Hicretin gercekleştiği yıl 1 kabul edilerek oluşturulmuştur. Bundan once yıllar rakamla değil o yıl gercekleşen onemli olayların isimleriyle anılmakta idi. Orneğin: Fil senesi, Fil senesinden iki sonraki sene, Kabe'nin tamirinin yapıldığı tamir senesi, sel senesi gibi.

Hicri takvim, Hicrî Şemsî takvim ve Hicri Kameri takvim olmak uzere ikiye ayrılır.
"Haram ayları" yani hurmet ayları, İslam oncesi Arap toplumunda kullanılan ay adlarına gore savaşmanın yasak kabul edildiği ZilkÂde, Zilhicce, Muharrem, Receb aylarıdır. Muslumanlar ayların isimleri icin İslam oncesi donemde kullanılan isimleri kullanmaya devam etmişlerdir. Bunlardan ilk 3'u ardışık, Recep ise ayrı bir ay idi.
İslam oncesi donemde Araplar arasında ic savaşlar eksik olmazdı. Yalnız haram aylarda savaş yapılmazdı. Bu aylarda panayırlar kurulur, uzak yakın bolgelerden hacılar buyuk bir guvenlik icerisinde bu panayırlara gelir ve tuccar malını hacılara satar, şiir yarışmaları yapılırdı. Eğer bu barış aylarında savaş olursa, yasak ciğnendiği icin "FicÂr savaşları" denirdi.
İslam oncesi Arap toplumunda Kameri takvime 3 yılda bir 1 ay eklenerek ayların yerleri sabitlenir, aylar hicrî takvimde olduğu gibi yılın mevsimleri arasında dolaşmaz, en fazla 1 aylık oynamalar olurdu. Bu duruma nesi ismi verilirdi.
İslam Ansiklopedisi'ne gore nesi uygulaması genel gozlemde olduğu gibi sabit bir takvim oluşturmak amacıyla değil, hac ve hac ile bağlantılı panayırların yılın belirli ve uygun bir mevsiminde icra edilmesi amacını taşımaktaydı.
İslamda da bu anlayış korunmuş ve hac haram aylardan olan Zilhicce ayında yapılmıştır. Kuran'a gore nesi uygulaması haram ayı helal sayıp savaşa ve yağmaya devam edebilmek icin yapılan bir hile idi. Omer zamanında hicri takvime gecilmesi ve nesi uygulamasına da son verilmesi ile İslam'da kutsal aylar (recep, şaban, ramazan, muharrem gibi) her yıl 11 gun once gelerek yılın her mevsimine uğramaktadır.
İlyas Ozkan Farklı takvim sistemleri (kameri takvim/kamer-guneş takvimi)nin Muddessir suresinin konusu olduğu uzerinde durmakta, farklı sistemleri benimseyen toplumların arasındaki mucadelenin, takvim hesaplarında ortaya cıkan 19 yıllık dongunun surede şiir diliyle ele alındığını anlatmaktadır.
Kuran'da haram aylardan bahsedilir:
« Gokleri ve yeri yarattığı gundeki yazısına gore Allah'ın katında ayların sayısı on ikidir. Bunlardan dordu haram (ay)lardır. İşte doğru din budur. O aylar icinde (konulmuş yasağı ciğneyerek) kendinize zulmetmeyin. (Tevbe suresi, 9/36) »
'« Ey Muhammed! Sana (kutsal) ayı ve o aydaki savaşı sorar­lar; de ki, 'O ayda savaşmak buyuk suctur. (Bakara suresi, 2/217) »
« Haram ayları ertelemek, ancak inkarda daha da ileri gitmektir ki bununla inkar edenler saptırılır. Allah'ın haram kıldığı ayların sayısına uygun getirip, boylece Allah'ın haram kıldığını helal kılmak icin Haram ayı bir yıl helal, bir yıl haram sayıyorlar. Onların bu cirkin işleri, kendilerine suslenip guzel gosterildi. Allah inkarcı toplumu doğru yola iletmez. (Tevbe Suresi, 9/37) »
[h=3]HİCRİ AYLARI HANGİLERİDİR?[/h]Hicri takvimde 12 ay bulunmaktadır. Hicri takvimi ayın dongusune gore hesaplandığı icin, guneş dongusune bağlı Miladi takvimden yaklaşık 10 gun kısadır. Bu da yıllar gectikce Hicri takvimin farklı mevsimlere rast gelmesine neden olmaktadır. El-Biruni ve El-Mesûdî İslam oncesi Arapların ve Muslumanların aynı ay isimlerini kullandıklarını ifade etmişlerdir.
Sıra Latin Harfleriyle Yazılışı Sozcuk Anlamı Kısa Acıklama 1 Muharrem Haram (mubarek) kılınmış Gunah işlemenin yasaklanmış olduğu mubarek ayların ilkidir 2 Safer Boş manasında Gıda veya savaş icin yola cıkılan ve evlerin boş bırakıldığı ay idi 3 Rebiulevvel İlk bahar İsmi baharda verildiği icin 4 Rebiulahir Son bahar İsim ilkden sonra geliyor 5 Cemaziyelevvel İlk corak toprak ya da ilk don Yazın ismi verildiği icin veya kışın su donduğu icin 6 Cemaziyelahir Son corak toprak ya da son don İsim ilkden sonra geliyor 7 Recep Saygı, onur Mubarek ayların ikincisidir 8 Şaban Dağılmış, yayılmış Su bulmak icin dağılınan aydır 9 Ramazan Yanma, sıcak olma Oruc ayı, en saygın ve değerli kabul edilen aydır.10 Şevval Yukselmiş Gebe dişi develer kuyruklarını kaldırır 11 Zilkade Barışa sahiplik eden Ucuncu mubarek aydır 12 Zilhicce Hacca sahiplik eden Hac ayıdır, son mubarek aydır