Doğu ve Guneydoğu Anadolu kadını uzerinde yapılan araştırmaya gore, eşine "itaat etmeyen" evli kadına, burun ve parmak kesme, kezzap damlatma gibi işkencelere maruz kalıyor
Gulcin Ustun - Ankara
25.01.2005 Milliyet
Doğu ve Guneydoğu Anadolu'da yaşayan kadınlar uzerinde yapılan bir araştırma, evli kadınları cezalandırmak icin kocaları ve akrabaları tarafından kullanılan korkunc yontemleri ortaya koydu. Araştırma raporunda, "burun ve parmak kesme, sac kazıma, cinsel organ dağlama, ac bırakma, duyu organlarına kezzap damlatma", yaygın "ceza yontemleri" olarak sıralandı.
Diyarbakır Kadın Merkezi (KA - MER) tarafından Guneydoğu ve Doğu Anadolu'da 13 bin 673 kadın arasında, evlilik kurumuna ilişkin araştırma yapıldı. Araştırma sonrası yapılan goruşmeler ve 2004'te KA - MER'e başvurular değerlendirilerek rapor oluşturuldu. Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa, Batman, Bingol, HakkÂri, Van, Siirt ve Kars'ı kapsayan calışmada, KA - MER ile bolgedeki dadın dayanışma merkezleri gorev yaptı.
"Erkeğin tum birinci derecedeki akrabalarının kadın uzerinde soz sahibi olduğu"nu belirleyen araştırmanın raporunda, korkunc "cezalar" şoyle anlatıldı:
Kuma istemeyene ceza
"Kadınlar, radyodan şarkı isteme, sinemaya gitme, izinsiz dışarı cıkma, eve gec gelme, kuma kabul etmeme gibi basit nedenlerden dolayı da şiddete maruz kalmaktadır.
Kocasına ve kocasının ailesine karşı cıkan kadınlar, burnu ve parmağı kesilerek cezalandırılabiliyor. Sac kazıma, cinsel organ dağlama, ac bırakma, duyu organlarına kezzap damlatma da yaygın. Kadınlar, sosyal hayattan uzaklaştırılıyor, diğer kadınlara gozdağı veriliyor."
Mağdurlarla goruşuldu
Rapor, KA - MER temsilcisi Ozlem Ozturk tarafından, Turkiye'nin de imzaladığı Birleşmiş Milletler Kadına Karşı Her Turlu Ayrımcılığın Onlenmesi Sozleşmesi (CEDAW) uyarınca oluşturulan Turkiye Yurutme Kurulu'na sunuldu. Ozturk, şu bilgileri verdi: "Bize gelen şiddete maruz kalmış kadınlarla goruştuk. Eğitim durumlarına, ne zaman ve nasıl evlendirildiklerine ilişkin sorular sorduk. İstatistikleri rapor haline getirdik... Başvuranlara psikolojik destek de sağladık."
Sacı kazınan 'damgalanıyor'
"Sac kazıma" cezası, ozellikle koylerde yaygın. Gerdek gecesi bakire olmadığı ortaya cıkan kadın, sacları kazıtılarak baba evine gonderiliyor. Bu uygulamayla, saclarının kazılmış olduğu gorunen kızın bakire olmadığı herkes tarafından anlaşılıyor. Bu gelenek, tore cinayetlerine de zemin hazırlayabiliyor. Ailelerinin istemediği bir birliktelik yaşayan ya da izinsiz dışarı cıkan kadınlar da bu şekilde cezalandırılabiliyor.
Cinsel organı dağlanıyor sesi cıkmıyor
KA - MER temsilcisi Ozlem Ozturk, şiddete maruz kalanların bircoğunun yeniden şiddet gorme korkusundan şikÂyetci olamadığını ifade etti. "Kocasına karşı cıktığı icin burnu kesilen ve kendilerine başvuran bir kadının ağzına ve burnuna tulbent sararak konuştuğunu" anlatan Ozturk, tedavi edilen bazı kadınların da kocalarıyla tekrar bir araya geldiğine dikkat cekti. Ozturk, "Bunlar Doğu ve Guneydoğu gercekleri. Kadınların bircoğu haklarından habersiz. Hakkında dedikodu cıkan kadının cinsel organı dağlanıyor. Kadın, sesini cıkarmadan hayatına devam ediyor" dedi.
Haklarını bile oğrenemiyorlar
RAPORA gore, bolgede kadınların yuzde 16.09'u 10 - 14 yaş, yuzde 64.69'u 15 - 19 yaş, yuzde 16.74'u 20 - 24 yaş, yuzde 2.02'si 25 - 29 yaş, yuzde 0.35'i 30 - 34 yaş arasında evlendiriliyor. Araştırmaya katılan kadınların 5 bin 602'si akrabalarıyla evlendirilmiş. Araştırmaya katılanların yuzde 40'ı okuma - yazma bilmiyor. Yuzde 30'unun anadili Turkce, yuzde 3.1'inin Arapca, yaklaşık yuzde 65'inin de Kurtce konuştuğu ifade edildi. Raporda, "Kadınlar dil problemi nedeniyle haklarını oğrenemiyor. Yuzde 10'u eğitim durumundan utandığı icin bilgi vermek istemiyor" denildi.
Akkoc: Modern cağın kahramanı
ARAŞTIRMAYI yapan KA - MER'in başkanı Nebahat Akkoc, 2003 yılında Amerikan Time dergisi tarafından "Avrupa ve Ortadoğu ulkelerinde yaşayan modern cağın kahramanları" arasında sayıldı. 38 kişiyi secen Time, 1997'de KA - MER'i kuran ilkokul oğretmeni Akkoc'un Anadolu'da aile ici şiddete maruz kalan Turk kadınlarının haklarını savunmak icin verdiği mucadeleye dikkat cekmişti.