Yakın birliktelik, birliktelik icinde olduğumuz gibi olabilmemiz ve diğer kişinin de bunu yapabilmesi olarak tanımlanabilir. "Olduğumuz gibi olabilmek"; onemli konularımızı rahatlıkla konuşabilmemiz, duygusal acıdan onemli bulduğumuz noktalarda acık davranabilmemiz, ve kabul ve sınırlarımızın belirgin olabilmesi anlamına gelir. Diğer kişinin de bunu yapabilmesi demek de onun gercek duşunceleri, duyguları ve inanclarına saygı duymak, onu değiştirme, inandırma ya da duzeltme gereğini duymamak demektir.Bir başka deyişle, iki tarafın da sessiz kalmadığı, benliğine aykırı davranmadığı, guclerini, zayıflığını ve yeteneğini dengeli bir şekilde ifade edebildiği ilişkidir yakın birliktelik (Lerner, 1994)

Leyla Navaro "Tapınağın Obur Yuzu" (1996) adlı kitabında sağlıklı bağımlılık ve sağlıksız bağımlılık kavramlarından soz etmiştir. Sağlıklı bağımlıklar zaman zaman birliktelik icinde her iki cins tarafından karşılıklı olarak yaşanabildiği surece sevip sevilmenin onemli bir bolumunu oluşturmaktadır. Navaro ya gore, devamlı ilişkilerde, duyguların ve duşuncelerin acıkca ifade edilebilmesi, mutlulukların ve acıların cekinilmeden paylaşılması ve tarafların cinsel ve edinilmiş rollerine bağımlı olmadan birbirleriyle oldukları gibi olabilmeleri sağlıklı bağımlılığın gostergeleridir. Sağlıksız bağımlılık ise hastalık veya sorunlu bir donem dışında, yaşamını surdurmek icin diğer başka bir kişiye sorgusuzca, caresiz ve vazgecilmez şekilde bağımlı olmak, gunluk yaşamını onsuz surdurememek hali olarak kendisini gosterir (Navaro, 1996).

Bağımlı mısınız?

Aşağıda, bağımlı bir ilişkinin bazı belirtileri yer almaktadır. Size uygun gelip gelmediğine bakın:

1. İlişkinin size zarar verdiğini bilmenize rağmen (ve belki başkalarının da bunu size soylemesine rağmen) ilişkiyi bitirmek icin etkin ve somut adım atamıyorsanız ,

2. İlişkiyi surdurmek icin kendi kendinize, gercek olmayan ya da ilişkinin zararlı yonleri ile başa cıkacak kadar guclu olmayan nedenler one suruyorsanız, uretiyorsanız,

3. İlişkiyi bitirmeyi duşunduğunuzde, sizi ilişkiye daha da fazla bağlayan, korkunc derecede bir kaygı ve korku hissediyorsanız,

4. İlişkiyi bitirmek icin adım attığınızda, fiziksel huzursuzluğu da iceren, size acı veren yoksunluk belirtileri gosteriyorsanız ve bu belirtiler sadece birliktelik yaşanılan kişi ile tekrar temas sağlandığında yok oluyorsa

Bu belirtilerin bir coğu size uyuyorsa, buyuk bir olasılıkla bağımlı bir birliktelik yaşıyorsunuz ve kendi hayatınızı yonlendirme kapasitenizi yitirmişsiniz demektir. Bu duruma bir son vermek icin oncelikle bağımlılığınızın temelini anlamaya calışmalısınız. Bu şekilde, gercekte bu ilişkinin daha iyi bir duruma gelip gelemeyeceği ya da ilişkiyi bitirmeniz gerekip gerekmediğini belirlemek icin gerekli olan bakış acısını kazanırsınız.

Bağımlılığın temelinde yatanlar
Kotu bir ilişkiyi surdurme kararınızı etkileyebilecek bazı faktorler bulunmaktadır. Maddi bağımlılık, aynı evi paylaşmak, cocuklar uzerindeki olası etkiler ve diğer insanlardan gelebilecek tepkiler, pratik olarak goz onunde bulundurduğunuz ve sizi birliktelik icinde tutan yuzeydeki faktorler olarak sayılabilir.
Daha derin bir duzeyde; ilişkiler, ozellikle de soz konusu olan ilişkiniz ve kendiniz hakkındaki inanclarınız yer almaktadır. Bu inanclar, "Aşk sonsuza dek surer", "Bir ilişkiyi bitirirsen bir işe yaramıyorsun demektir", "Yalnız kalmak korkunc bir şeydir", "Kimseyi incitmemelisin" gibi oğrenilmiş sosyal mesajlar şeklinde olabilir. "Bir daha başka birini bulamayacağım", "Yeterince cekici ya da ilgi cekici biri değilim" ya da "Eğer cok uğraşırsam bu ilişkiyi kurtarabilirim" gibi kendinize donuk inanclarınız da uzerinde durulması gereken başka faktorlerdir.
En derinlerde, ilişkiniz konusunda karar verme yetinize bilincdışı duygularınız engel olabilir. Bu duygular hayatınızın erken donemlerinde gelişir, sıklıkla sizin farkındalığınız dışında calışır ve de hayatınızın uzerinde hatırı sayılır bir etkiye sahip olabilmektedir. Psikolojik gelişim acısından bakılırsa, cocukların sevilmeye, bakılmaya ve ozgurlukleri konusunda teşvik edilmeye ihtiyacları vardır. Anne babaların bunları yerine getirmeleri, cocukların ileride yetişkin bireyler olduklarında birliktelik kurma ve ilişkiyi bitirebilme konularında sağlıklı hareket etmelerini sağlar. Bu ihtiyacların karşılanmadığı durumlarda cocuklar yetişkin olduklarında "muhtac olma" duygusu ile baş başa bırakılmış olurlar ve "bağımlı" ilişkilere daha cok eğilimli hale gelebilirler.

Bağımlı ilişkinin ustesinden gelmek icin stratejiler
Robin Norwood, "Women Who Love Too Much" (1985) adlı kitabında bağımlı ilişkilerin ustesinden gelmek icin on aşamalı bir plandan soz eder.

1. Bağımlı birliktelik biciminden kurtulmayı hayatınızdaki en oncelikli konu olarak gorun.
2. "Bencil" olun, yani kendi ihtiyaclarınızın karşılanmasını daha etkin bir bicimde sağlamaya calışın.
3. Kişisel sorunlarınızla ve yetersizliklerinizle cesaretle yuzleşin.
4. Kendinizle ilgili ihtiyaclarınızın uzerine eğilin.
5. Başkalarını yonetmekten ve kontrol etmekten vazgecin; kendi ihtiyaclarınız uzerine eğilmekle, başkalarını değiştirmeye calışmak yoluyla guven duygusunu aramayı bırakabileceksiniz.
6. Ruhsal dunyanızı geliştirin, or: size neyin huzur getirdiğini bulun ve ona belli bir zaman dilimini ayırın.
7. İlişki oyunlarında "takılı" kalmamayı oğrenin; kendinizi icinde bulabileceğiniz tehlikeli rollerden kacının, or: "kurtarıcı" (yardımcı), "takipci" (suclayıcı), "kurban" (caresiz).
8. Sizi anlayacak ve size destek olacak bir destek grubu bulun..
9. Kendi tecrubelerinizi ve oğrendiklerinizi başkalarıyla paylaşın.
10. Profesyonel yardım almayı duşunun