KARAKIŞ olarak bilinen aralık ayında Turkiye'nin en soğuk kentleri Ağrı, Ardahan, Erzurum ve Kars, bahardan kalma gunler yaşıyor. Ataturk Universitesi Ziraat Fakultesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bolumu oğretim uyesi Prof. Dr. Taşkan Oztaş, "Son 30 yılın belki de en sıcak ve en kurak aralık ayını yaşıyoruz" dedi.Gecen yıllarda en duşuk hava sıcaklığının sıfırın altında 15 ile 20 derecenin altına duştuğu Ağrı, Ardahan, Erzurum ve Kars'ta, aralık ayının 18 gununde sıcak gunler yaşıyor. Meteorolojik verilere gore Erzurum'da uzun yıllar yaşanan sıcaklık ortalaması sıfırın altında 5,8 iken 2020 aralık ayında sıfırın altında 1,3 olarak gercekleşti. Aralık ayı sıcaklıklarının onceki yıllarda sıfırın altında 7,8 olarak olculduğu Ardahan'da sıcaklıkların bu yıl ise sıfırın altında 3,1 olduğu belirlendi. Sıfırın altında 6,9 derece olan Kars'ta bu yıl yaşanan sıcaklık sıfırın altında 1,8 olarak gercekleşirken Ağrı'da ise sıfırın altında 6,4 olan sıcaklık 0,7 olarak belirlendi.

TERMOMETRE 10 DERECEYİ GOSTERİYOR Gecen yıllarda aralık ayında karakışın etkilerini yaşayan Erzurum'da cadde ve sokaklardaki termometreler 10 dereceyi gosteriyor. Erzurum'da boyle bir sıcaklığa alışık olmadıklarını soyleyen vatandaşlar, yaşananları iklim değişikliğine bağlıyor. Beyaz gelinliğini giyen Palandoken'in aksine kent merkezinde kar bulunmazken, pandemiye rağmen vatandaşlar park ve bahcelerde rahatlıkla oturabiliyor. 100 YILDA SICAKLIKLAR 0,9 DERECE ARTTIBolgede yaşanan sıcaklıklarla ilgili değerlendirmede bulunan Ataturk Universitesi Ziraat Fakultesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bolumu Oğretim Uyesi Prof. Dr. Taşkın Oztaş, Uluslararası İklim Değişikliği panelinde paylaşılan verilere gore son 100 yılda dunyada atmosferik sıcaklığın yaklaşık 0,9 derece arttığını, aynı zaman diliminde deniz suyu seviyesinin 19 santimetre yukseldiğini belirtti. Bunun ana sebeplerinin başında iklim değişikliğinin olduğunu bildiklerini belirten Oztaş, "Bizim kendi yoremizle ilgili olarak istatistiki anlamda veriye baktığımız zaman Erzurum'un uzun yıllar yağış verileri yaklaşık 454 milimetrelik toplam yağışı var. Bu yağışın ucte biri kar- su eş değeri olarak bu donem icerisinde yoğun olarak duşen kar yağışlarıdır. Son birkac yıllık periyoda baktığımız zaman hissedilir derecede toplam yağışlar icindeki kar yağışlarının duştuğunu goruruz. Aralık gibi normalde toprak sıcaklığının eksi 20'lere kadar duşebildiği, toprak donma derinliğinin 40- 50 santimetre kadar bulunması gerektiği bir donemden bahsediyoruz. Ama şu an baktığınız zaman hava sıcaklığının eksilere yeni duştuğunu, toprak uzerinde, arazi uzerinde bahar ayındaymış gibi bir durumu gorebilirsiniz. Bunun ana nedeni olarak iklimsel değişiklik olarak değerlendiriyoruz. Yine Uluslararası İklim Değişikliği panelinin rakamlarına gore sanayi doneminde atmosferdeki metan gazının, karbondioksit, azot, dioksitin normale gore yuzde 40 oranında arttığını, bunun da sera etkisiyle atmosferik sıcaklığın yukselmesine sebep olduğunu biliyoruz" diye konuştu. EKSTREM YAĞIŞLAR VE ŞİDDETİ ARTABİLİRYaşanan değişimle birlikte en onemli riskin hem yıl icinde yağış rejiminin değişikliğe uğraması hem de iklimsel olaylarda ekstrem yağışların sayısı ve şiddetinin artmasına bağlı olarak meydana gelebilecek sorunlar olduğunu ifade eden Oztaş, "Yani sellerin, yuksek yoğunluktaki yağışlarla yaşanacak toprak kayıplarının, heyelan gibi bir takım risklerin de bizi karşılayabileceğini, bu onemli surecte tarımsal anlamda kuraklığın olumsuz sonuclarını hissedebileceğimizi soyleyebiliriz. Tabi ki ozellikle kar yağışlarının ve toprağın bu donemde daha stabil olmasını arzu ederiz. Kar yağışlarından depolanan su cok yavaş olarak toprağa iner. Toprağın tamamına yakınının taban suyunun belli bir akış hızıyla ilerlemesi ve toprakta depolama anlamında onemli bir acığı doldurması nedeniyle gerekli olan, arzu etmiş olduğumuz bir durum. Normal yağıştan aynı faydayı goremeyebiliyorsunuz" dedi. 30 YILDA BOYLE BİR DEĞİŞİKLİK YOKErzurum ozelinde baktıkları zaman son 30 yılda boylesine bir sıcaklık değişimine rastlanmadığını ifade eden Oztaş, şunları soyledi: "Toprak sıcaklığında gecen yıllara gore 6- 7 derecelik bir farklılık var. Şu ana kadar bu olcude bir sıcaklık gormedik. Gerek meteorolojinin tarımsal verilerine bakarak, Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma ile yuruttuğumuz proje kapsamında surekli olarak toprak sıcaklığını ve nemini izlediğimiz bir calışmamız var. Bu verilere baktığımızda son 5 yılda boyle bir carpıcı rakamımız yok. Ben oncelikle meteorolojik anlamda soyluyorum, son 30 yılda belki de en sıcak ve en kurak aralık ayını yaşıyoruz."İNSANLARIN İRADE KOYMASI GEREKİRAralık ayı gecen yıllara oranla sıcak gecen Kars'ta da kent merkezinde kış yerine bahardan kalma gunler yaşanıyor. Cadde ve sokaklardaki termometrelerin 7 dereceyi gosterdiği Kars'ta tarımla uğraşanlar bir an evvel kar yağmasını bekliyor. Kars ve bolgede yaşanan sıcaklıklarla ilgili değerlendirmede bulunan Kars Kafkas Universitesi Fen Edebiyat Fakultesi Biyoloji Bolumu Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ali Kırpık, "Kuresel ısınma ve bu ısınmaya bağlı olarak iklimlerde değişme olduğu bilinmektedir. Bu duruma iklim değişikliği yerine iklim bozulması demek daha doğru olur. Gunumuzdeki iklimsel olaylarının, değişimlerin nereye doğru, hangi iklime evrildiği belli değil. Gunumuzde ulkemiz ve bolgemizde iklimin zamansal olarak eski ya da alışılmışın dışında cok farklı olarak gorulmesinin sebebi de budur. Bu nedenle iklim değişmesi yerine iklim bozulması tabiri daha yerinde olacaktır. Kuresel ısınmayı olumsuz etkileyen faktorlerin azalması yonunde bireysel, toplumsal ve tum dunya insanları olarak sorumluluklarımız vardır. Pandemi nedeniyle yaşamımızda zorunlu olarak kısıtlamalar olduğu gibi kuresel ısınmayı azaltıcı onlemlerin alınması yonunde de tum insanların irade ortaya koyması gerekir" diye konuştu. AKŞAM YAĞAN KAR GUNDUZ ERİYORArdahan'da gectiğimiz yıllarda aralık ayında hava sıcaklıklarının sıfırın altında 20- 25 derecelere kadar duştuğunu ifade eden Arıcılar Birliği Başkanı İhsan Evliyaoğlu ise "Birkac sene once bu mevsimde, bu aylarda hava sıcaklığı sıfırın altında 20- 25 dereceleri buluyordu. Biz paltosuz, kabansız dolaşamıyorduk. Gittikce iklim şartları bozuluyor, kuresel ısınma var. Ardahan'da akşamları yağan kar, gunduzleri eriyor. Normal iklim şartlarında erimemesi gerekiyor. Ekim aylarında başlayan kar yağışı mart sonlarına kadar erimezdi. Maalesef bu son yıllarda kuresel ısınma, iklim değişiklikleri sebebiyle eski soğuklar kalmadı" dedi.

Kaynak: Demiroren Haber Ajansı / Salih TEKİN