Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Onlenmesine İlişkin Kanun Teklifi'nin, ilk 12 maddesi TBMM Adalet Komisyonu'nda kabul edildi.
Kabul edilen maddeler, Birleşmiş Milletler Guvenlik Konseyinin (BMGK) kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanının onlenmesine yonelik yaptırım kararlarının uygulanmasına ilişkin usul ve esasları duzenliyor.

BMGK kararlarının kapsamına bağlı olarak bu kararlarda yer alan kişi veya kuruluşlara veya bunlar tarafından doğrudan veya dolaylı olarak kontrol edilen, bunların adına veya hesabına hareket eden kişi veya kuruluşlara ya da bunların yararına, her turlu fon toplanması veya sağlanması yasak olacak. Bunların Turkiye'de iş ortaklığına ya da başkaca iş ilişkilerine girmesi; bu kararlarda yasaklanan nukleer, balistik fuze programları veya diğer faaliyetlerle ilgili olarak organizasyonlara veya bunlar tarafından doğrudan veya dolaylı olarak kontrol edilen ya da bunların adına veya hesabına hareket eden kişi veya kuruluşlara ya da bunların yararına her turlu fon toplanması veya sağlanması da yasak kapsamında bulunacak.
BMGK kararlarının kapsamına bağlı olarak bu kararlarda belirtilen kişi, kuruluş veya organizasyonların veya bunlar tarafından doğrudan veya dolaylı olarak kontrol edilen, bunların adına veya hesabına hareket eden kişi veya kuruluşların Turkiye'de temsilcilik acması, her turlu faaliyette bulunması, faaliyetlerini gercek veya tuzel kişiler aracılığıyla doğrudan ya da dolaylı olarak yurutmesi, bankalarının Turkiye'de şube veya temsil ofisi acması ya da iş ortaklığına girmesi, bankaları ile iş ortaklığı kurulması, sermaye ortaklığına gidilmesi veya muhabir banka ilişkisi tesis edilmesi yasak olacak, mevcut olanlar ise sonlandırılacak.
BMGK tarafından izin verilen haller dışında ilgili kararların kapsamına bağlı olarak bu kararlarda belirtilen madde, malzeme ve ekipmanın ithali, ihracı, transiti ve teknolojinin transferi veya nukleer faaliyetlere ya da nukleer silah atma sistemlerinin geliştirilmesine katkı sağlanması veya destek verilmesi yasak olacak.
BMGK kararlarına karşı ilgililer tarafından Denetim ve İşbirliği Komisyonuna yapılan başvurular, Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla BMGK'ye iletilecek.
Mal varlığının dondurulması ve yasakların uygulanması
BMGK'nin kararlarına konu kişi veya kuruluşların veya bunlar tarafından doğrudan veya dolaylı olarak kontrol edilen ya da bunların adına veya hesabına hareket eden kişi veya kuruluşların Turkiye'de bulunan mal varlığının, deniz ulaşım araclarının dondurulması veya yasaklama kararları ile bu kararların kaldırılması kararları, Cumhurbaşkanının Resmi Gazete'de yayımlanan kararıyla gecikmeksizin uygulanacak.
BMGK'nin kararlarında belirtilen organizasyonların veya bunlar tarafından doğrudan veya dolaylı olarak kontrol edilen ya da bunların adına veya hesabına hareket eden kişi veya kuruluşların yasaklı işlem ve faaliyetlerde bulunduklarına ilişkin makul sebeplerin varlığı halinde Denetim ve İşbirliği Komisyonunun onerisi uzerine Turkiye'deki mal varlıkları, Cumhurbaşkanının Resmi Gazete'de yayımlanan kararıyla gecikmeksizin dondurulacak.
Kararların Resmi Gazete'de yayımlanması ile birlikte nihai listeler, ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından internet sitelerinde gecikmeksizin yayımlanacak.
Yasaklama kararları ilgisine gore yetkili kamu kurum ve kuruluşları tarafından derhal yerine getirilecek.
Denetim ve İşbirliği Komisyonu
Teklif, uygulamayla ilgili olarak Denetim ve İşbirliği Komisyonu oluşturulmasını ongoruyor.
Komisyon Mali Sucları Araştırma Kurulu Başkanı başkanlığında Adalet Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, İcişleri Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Bankacılık Duzenleme ve Denetleme Kurumu, Hazine Kontrolorleri Kurulu, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı, Nukleer Duzenleme Kurumu ve Sermaye Piyasası Kurulunun en az genel mudur veya başkan yardımcısı duzeyinde olmak uzere bildireceği uyelerden oluşacak.
Komisyonun sekretarya hizmetleri Mali Sucları Araştırma Kurulu Başkanlığı tarafından yurutulecek.
Goruş ve bilgilerine gerek duyulan kurum ve kuruluşların temsilcileri Komisyona cağrılabilecek.
Komisyon, gerek gormesi halinde ilgili kişi, kurum ve kuruluşlardan goruş, bilgi ve belge talebinde bulunabilecek.
Komisyon, kanunun uygulanmasıyla ilgili olarak bilgi ve belge istediği takdirde talepte bulunulan kişi, kurum ve kuruluşlar, kanunlarda yer alan hukumlere dayanarak bilgi ve belge vermekten kacınamayacak.
Komisyon, kamu kurum ve kuruluşlarına uygulamaya ve alınması gereken tedbirlere ilişkin olarak goruş bildirebilecek ve oneride bulunabilecek.
Kamu kurum ve kuruluşları, yasak işlem ve faaliyetlere ilişkin bilgi, belge ve bulgular ile değerlendirmelerini Komisyona bildirmekle yukumlu olacak.
Komisyon, yasak işlem ve faaliyetlerin gercekleştirildiği hususunda makul sebeplerin varlığına istinaden kişi ve kuruluşlar ile deniz ulaşım araclarının BMGK listelerine eklenmesine ve bu makul sebeplerin ortadan kalkması halinde listelerden cıkarılmasına ilişkin olarak BMGK'ye gonderilmek uzere Cumhurbaşkanına oneride bulunabilecek.
Yılda en az iki defa toplanacak Komisyon, calışmalarını gizlilik esaslarına uygun olarak yerine getirecek.
Ceza hukumleri
Yasaklara aykırı hareket edenler, fiil, daha ağır cezayı gerektiren başka bir suc oluşturmadığı takdirde, 1 yıldan 8 yıla kadar ceşitli cezalara veya adli para cezasına carptırılabilecek.
Mal varlığının dondurulmasıyla ilgili alınan kararın gereğini yerine getirmeyen veya yerine getirmekte ihmal veya gecikme gosteren kişilere, fiil, daha ağır cezayı gerektiren başka bir suc oluşturmadığı takdirde, altı aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası verilecek.
Soz konusu sucların, kamu gorevinin sağladığı nufuz kotuye kullanılmak suretiyle ya da bir orgutun faaliyeti cercevesinde işlenmesi halinde, daha ağır ceza verilebilecek.
Kanunun uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar ile Komisyonun calışma usul ve esasları Adalet, Dışişleri, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Hazine ve Maliye ile Ticaret bakanlıkları tarafından, muştereken hazırlanacak yonetmelikle duzenlenecek. Yonetmelik, kanunun yururluğe girdiği tarihten itibaren bir ay icinde yururluğe konulacak.
Teklifle, izinsiz yardım toplayanlara yonelik idari para cezalarının miktarı artırılıyor.
Buna gore, izinsiz yardım toplama faaliyetinin internet ortamında yapıldığının tespiti halinde, ilgili valilik veya İcişleri Bakanlığı tarafından icerik veya yer sağlayıcıya, yardım toplama faaliyetine ilişkin iceriğin cıkarılması icin internet sayfalarındaki iletişim aracları, alan adı, IP adresi ve benzeri kaynaklarla elde edilen bilgiler uzerinden elektronik posta veya diğer iletişim aracları ile bildirimde bulunulacak.
İceriğin en gec 24 saat icinde cıkarılmaması, icerik ve yer sağlayıcıya ilişkin bilgilerin edinilememesi ya da teknik nedenlerle bildirimde bulunulamaması halinde, ilgili valilik veya İcişleri Bakanlığı, internet ortamındaki soz konusu iceriğe ilişkin erişimin engellenmesine karar verilmesi icin sulh ceza hakimliğine başvuracak.
Hakim, talebi en gec 24 saat icinde duruşma yapmaksızın karara bağlayacak ve gereği yapılmak uzere doğrudan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna gonderecek.
Bu karara karşı Ceza Muhakemesi Kanunu hukumlerine gore itiraz edilebilecek.
Erişimin engellenmesi kararı, iceriğe erişimin engellenmesi yontemiyle verilecek.
Yurt icine ve yurt dışına yapılacak yardımlara ilişkin usul ve esaslar yonetmelikte duzenlenecek.
Denetim ile gorevlendirilenler ve izin vermeye yetkili makamlar, yardım toplama faaliyetiyle ilgili olanlar ile kamu kurum ve kuruluşlarından, bankalar dahil gercek ve tuzel kişilerden denetim gorevi kapsamına giren hususla sınırlı olarak, ilgili bilgi ve belgeyi isteme yetkisine sahip olacak. Talepte bulunulanlar, ozel kanunlarda yazılı hukumleri ileri surerek bilgi ve belge vermekten kacınamayacak.
İzinsiz yardım toplayanlara cezalar artıyor
İzinsiz yardım toplayanlara 5 bin Turk lirasından 100 bin Turk lirasına kadar idari para cezası verilecek.
İnternet ortamında izinsiz yardım toplanması halinde ise 10 bin Turk lirasından 200 bin Turk lirasına kadar idari para cezası uygulanacak.
İzinsiz yardım toplanmasına yer ve imkan sağlayanlar, uyarılmalarına rağmen bu faaliyeti sonlandırmazsa 5 bin Turk lirası idari para cezası ile cezalandırılacak.
Ayrıca, gercek kişiler, yardım toplama faaliyeti icin en az uc kişiden ibaret sorumlu kurul oluşturmak zorunda olacak.
Belirlenen usul ve esaslara aykırı olarak yurt dışına yardım yapan sorumlu kurul uyelerine, 5 bin Turk lirasından 100 bin Turk lirasına kadar idari para cezası verilecek. Kendilerinden istenen bilgi ve belgeleri vermeyenlere, 5 bin Turk lirasından 20 bin Turk lirasına kadar idari para cezası uygulanacak.
Makbuzla belirli yerlere kutu koyarak, bankalarda hesap actırarak, yardım pulu cıkararak, eşya piyangosu duzenleyerek, kulturel gosteriler ve sergiler yoluyla, spor gosterileri, gezi ve eğlenceler duzenlemek veya bilgileri otomatik ya da elektronik olarak işleme tabi tutmuş sistemler kullanmak suretiyle izinsiz yardım toplayanlar, uyarılmalarına rağmen bu faaliyeti sonlandırmazsa 5 bin Turk lirasından 20 bin Turk lirasına kadar idari para cezasına carptırılacak.
İzin vermeye yetkili makamın izin verdiği yer dışında yardım toplayanlar, uyarılmalarına rağmen bu faaliyeti sonlandırmazsa 5 bin Turk lirasından 20 bin Turk lirasına kadar idari para cezası ile cezalandırılacak.
Duzenlemenin diğer hukumlerine aykırı davranışta bulunanlara, fiilleri suc oluşturmadığı takdirde, bin Turk lirası idari para cezası verilecek.
İzinsiz toplanan mal ve paralara el konularak mulkiyetinin kamuya gecirilmesine karar verilecek.
İdari yaptırımlara karar vermeye, yardım toplama iznini veren makam yetkili olacak. İzinsiz yardım toplanması halinde, idari yaptırımlara vali karar verecek. Vali, bu yetkisini, vali yardımcılarına veya kaymakamlara devredebilecek.
Merkezi yurt dışında olup Turkiye'de faaliyette bulunan vakıfların da yabancı dernekler gibi kanun kapsamına alınarak uygulamadaki tereddutlerin giderilmesi amacıyla Dernekler Kanunu'nda değişiklik yapıldı.
Terorizmin Finansmanının Onlenmesi Hakkında Kanun kapsamında yer alan suclar ile Turk Ceza Kanunu'nda yer alan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti veya suctan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suclarından mahkum olanlar derneklerin genel kurul dışındaki organlarında gorev alamayacaklar. Dernek organlarına secildikten sonra bu suclardan mahkum olanların gorevi sona erecek.
Adalet Komisyonu Başkanı ve AK Parti Bartın Milletvekili Yılmaz Tunc, teklifin 12. maddesinin kabul edilmesinin ardından bugun saat 12.00'de toplanmak uzere toplantıyı kapattı.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Alper Atalay