İlk ßaş Kaldırış, İlk Direniş!!

Kadın hareketinde 1987 yılının ayrı bir onemi var. Turkiye’de kadınların erkek şiddetine karşı ilk başkaldırısı bir grup feminist tarafından bu yıl icinde orgutlendi. Cankırı’da bir yargıc, “kadının sırtından sopayı, karnından sıpayı eksik etmemek gerekir” diyerek bir kadının boşanma talebini reddetmişti. Bu karar bir dizi eylemin de başlangıcı oldu. Dayağa Karşı Kadın Dayanışması adı altında Turkiye’de egemen zihniyeti derinden sarsan eylemler gundeme getirildi.
Eylemlerin habercisi 80’li yılların başında kadınların ilk kez feminist talepler etrafında biraraya gelişleridir. 1981-84 yılları arasındaki donemde Yazko bunyesinde kadınlar feminizmi tartışırlar, Somut dergisi icin bir sayfa hazırlanır. 1984 yılının Nisan ayında Kadın Cevresi kurulur ve feminist yazarların kitapları Turkceye kazandırılır. Ve ardından kampanyalar başlar. 1986 Mart ayında BM’nin kadınlara karşı ayrımcılıkla ilgili sozleşmesinin Turkiye tarafından imzalanması yonunde kadınların actıkları kampanya, 1989’da Mor İğne Kampanyası, 1990’da Bedenimiz Bizimdir ve boşanma eylemleri, tabi ki Dayağa Karşı Kadın Dayanışması Kampanyası kadın kurtuluşu icin mucadelenin o donemdeki yapı taşlarını oluşturdular.
Dayağa Karşı Kadın Dayanışması’nı başlatan Cankırı’da yargıcın verdiği karar adalet sisteminde de erkek egemenliğinin yaygınlığını acıkca ortaya koyuyordu. Kadınlar erkek şiddetinin toplumda nasıl meşru gorulduğunu ornekleyen bu karara karşı once protesto telgrafları cektiler, adliyeye gitiler, dava dilekceleri verdiler. Hukuk sistemi, bu karara karşı ayaklanan kadınları “muhatap” saymıyordu. Buna rağmen, karara ve dayağı meşru sayan sisteme karşı mucadele giderek genişledi. Kadınlar heyecanlı toplantılarda biraraya gelmeye devam ettiler. 17 Mayıs 1987’de Yoğurtcu Parkı’nda bir miting yapıldı ve mitinge katılan yaklaşık 2 bin 500 kadın, “Dayağın cıktığı cenneti istemiyoruz”, “Haklı dayak yoktur”, “Kadınlar! Dayağa karşı dayanışmaya”, “Dayak aileden cıkmadır” dedi. Kampanya 4 Ekim 1987’de Edirnekapı’daki Kariye muzesinin bahcesinde o zamana kadar eşine pek rastlanmamış bir şenlikle surdu. Şenlikte, tartışmalar, şarkılar, oyunlar biraradaydı. 8 Mart 1988’de Cağaloğlu’nda Gecici Modern Kadın Muzesi acıldı, bu muze kucumsenen ev işlerini, gormezden gelinen kadın emeğini, gizli yaşamaya zorlandığımız regl gibi kadınlık hallerimizi gorunur kılıyordu. Aynı yıl kolektif bicimde hazırlanan ve kadın tanıklıklarına dayalı “Bağır! Herkes Duysun! Kitabı yayınlandı.

Kampanya surecinde ortaya cıkan tanıklar, karşılaştığı şiddet nedeniyle avukat, doktor, kalacak yer talep eden kadınlar, dayanışma ağlarının oluşturulmasını zorunlu hale getirmişti. 1989 yılı Ocak ayında şiddete maruz kalan kadınların hukuksal ve pratik destek alabilecekleri bir telefon ağı oluşturuldu. Ancak bir sure sonra dayanışma ağlarının da yetmeyeceği, bir sığınağın gerekli olduğu somut bicimde ortaya cıktı. Şiddetle yuz yuze olan kadınlarla dayanışmayı surdurmek, aile icindeki şiddete karşı mucadeleyi yaygınlaştırmak amacıyla 1990’da Mor Catı Kadın Sığınağı Vakfı kuruldu.