Turk Edebiyatı Vakfı tarafından her hafta duzenlenen "Carşamba Sohbetleri" kapsamında Kazak şair ve yazar Abay Kunanbayoğlu doğumunun 175. yılında anıldı.
Yeni tip koronavirus salgını sebebiyle cevrim ici duzenlenen etkinlik, vakfın YouTube, Facebook ve Twitter hesabından canlı olarak yayınlandı.

Soyleşinin yonetimini ustlenen şair, yazar ve cevirmen İmdat Avşar, Uluslararası Turk Kulturu Teşkilatı'nın (TURKSOY) 2020 yılını "Abay Kunanbayoğlu Yılı" olarak belirlediğini hatırlatarak, bu anlamda Turk dunyasının her yerinde Kunanbayoğlu hakkında cok değerli calışmalara imza atıldığını soyledi.
Avşar, Mimar Sinan Guzel Sanatlar Universitesi Oğretim Uyesi Prof. Dr. Abdulvahap Kara'nın başkanlığındaki bir heyetle Kazakistan Cumhurbaşkanlığı himayesinde Kunanbayoğlu'nun şiirlerinin ve sozlerinin 10 farklı dilde yayınlanması projesinde yer aldıklarını, bu anlamda Kunanbayoğlu'nun eserlerini Turkiye Turkcesine de cevirdiklerini aktardı.
"Sovyetler Birliği, Abay'ın dunyada tanınmasına engel oldu"
Almatı'dan yayına bağlanan Muhtar Avezov Kultur ve Edebiyat Enstitusu Muduru Kenzhekhan Matyzhanov, Abay Kunanbayoğlu'nun şiirlerinin Turkiye Turkcesine cevrilmesinin kendisini cok duygulandırdığını ve usta edebiyatcının bu anlamda dunyaya daha iyi tanıtılabileceğini ifade etti.
Matyzhanov, Kunanbayoğlu'nu ilk kez dunyaya tanıtan kişinin Kazak eğitimci, yazar, cevirmen, eleştirmen ve siyasetci Muhtar Avezov olduğunu belirterek, "Turkiye gercekten Turk dunyasında buyuk, oncu bir ulke. Dolayısıyla burada Abay'ın eserlerinin yayınlanması ayrı bir oneme sahip. Cunku bağımsızlıktan once Sovyetler Birliği, Abay'ın dunyada tanınmasına engel oldu. Ancak Kazakistan bağımsızlığını kazandıktan sonra biz Abay'ı dunyaya tanıtma fırsatı bulduk." dedi.
Abay Kunanbayoğlu'nun Doğu edebiyatını cok iyi incelediğine işaret eden Matyzhanov, şunları kaydetti:
"Abay, Turk edebiyatını da yakından bilen bir şairdi ve Doğu, Turk edebiyatını, Batı edebiyatı ile sentez yaparak kendi fikirlerini oluşturdu. Ancak Sovyet Doneminde Abay'ın daha cok Rus klasik yazarları okuduğu dile getirildi. Ama ne yazık ki Sovyet doneminde Doğu, Turk Edebiyatı araştırılmadı, buna imkan tanınmadı. Oysa Abay, cok iyi Turkce ve Cağatay Turkcesi bilirdi. Aynı zamanda bu konuda da yazabiliyordu. Ayrıca Turk dunyasının buyuk duşunurlerini başta Farabi olmak uzere cok yakından biliyordu. Ama maalesef Sovyet doneminde bu konular kapalı kutu olarak kaldı."
"Abay'ın eserlerindeki 'kamil insan' duşuncesini cok onemsiyorum"
Kenzhekhan Matyzhanov, konuşmasında Abay Kunanbayoğlu'nun bugunku onemine değinerek, "Abay, eserlerinde insanları dine, birlik ve beraberliğe cağırdı. Ancak bağımsızlığa kadar bu durum insanlara pek anlatılamadı. Ozellikle Abay'ın eserlerindeki 'kamil insan' duşuncesini cok onemsiyorum. Bu duşunce insanlığın olgunlaşması, erdem sahibi olmasına işaret ediyor ve Abay bu duşuncesiyle sadece Kazaklara, Turk dunyasına değil belki de tum insanlığa hitap ediyor." değerlendirmesinde bulundu.
Kunanbayoğlu'nun eserlerinde akıl, yurek ve gayret kavramlarına bir arada yer verdiğine de dikkati ceken Matyzhanov, sozlerini şoyle surdurdu:
"Cunku bu 3 mesele olduğu zaman insan o zaman dengeli ve erdemli bir hayat surebilir. Ancak buna ulaşmak icin insanın ilim ve eğitim alması gerekiyor. Yine Abay'ın eserlerinde onun 3 sevgiden bahsettiğini gorururuz. Birincisi Allah, ikincisi insan, ucuncusu de adalet, hakkaniyet sevgisi. Bunlar da toplumları, kamil insan olmaya yonlendiren hasletler. Abay, bu ozellikleriyle yuce bir kişiliğin orneğini veriyor ve onun eserlerinin tukenmez bir hazine olduğunu nitelendiriyoruz."
Prof. Dr. Abdulvahap Kara ise Abay Kunanbayoğlu'nun şiir ve duz yazıda Kazak dilini en iyi kullanan bir edebiyatcı olduğunu vurgulayarak, "Abay, Kazak dilinin ses ahengini yakalamış, cok zengin bir kelime hazinesine sahip birisi olarak one cıkıyor. Ayrıca onun şiirlerinde hem kafiye tutması hem de anlam yuceliği, kendisinden sonra gelen tum şairlere ornek olmuştur." ifadelerini kullandı.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Aişe Humeyra Bulovalı