Gunumuzde artık herkes en az bir bilgisayara, tablete, akıllı telefona, akıllı televizyona ya da akıllı saate sahip. Teknolojik cihazlar bu kadar yaygın olduğu icin cocuklar da konu ile daha yakından ilgilenmeye başladı. Cocuk ve teknoloji ilişkisi giderek daha ayrılmaz bir butun oldu. Ancak bu durum ebeveynleri haklı olarak endişelendiriyor. Cocuk ve teknoloji ilişkisi arasındaki dengeyi sağlamak son derece onemlidir.
Oncelikle her ebeveyn bir durum tespiti yapmalı ve cocuğunun teknoloji ile olan ilişkisini iyi bir şekilde analiz etmelidir. Gunde birkac saat oyun oynayan bir cocuk ile bazen uykusundan bile vazgecerek akıllı telefonunu kapatamayan cocuk arasındaki fark iyi bilinmelidir. Durumu tespit ettikten sonra cocuk ve teknoloji ilişkisini dengelemek icin yapabileceklerinize odaklanabilirsiniz.
[h=2]Cocuk ve teknoloji ilişkisini dengelerken nelere dikkat edilmeli? [/h] Teknoloji bağımlılığı İnsan ilişkileri ve sosyal yetenekler Yetersiz fiziksel aktivite İnternet dunyasının olası tehlikeleri Mobil cihazların uyku uzerindeki olumsuz etkisi [h=2]Teknoloji bağımlılığı: Sandığınız kadar basit bir sorun değil; doku ve organlara kadar uzanan hastalıkları tetikliyor[/h]
İlk olarak belirtmek gerekiyor ki; teknoloji bağımlılığı, gun icinde sıkca kullandığımız kadar basit tanıma sahip bir bağımlılık değil. NP Istanbul Beyin Hastanesi internet sitesinde konu ile ilgili yayınlanan bir yazıya gore; teknoloji bağımlılığı, internette gecirilen surenin kontrol edilememesi ve uzak kalma durumunda ortaya patolojik rahatsızlıkların cıktığı bir bağımlılık turudur.
Arkadaşlarıyla her akşam birkac saat cevrimici oyun oynayan, sosyal medyada 3 - 5 saat aktif olan ya da video izlerken zamanın nasıl gectiğini anlamayan her cocuk icin teknoloji bağımlısı demek oldukca yanlış. Bu yanlışa inanarak alacağınız kararlar, cocuğa teknolojiden daha buyuk zararlar verecektir.
Gunumuzde artık herkes gunun birkac saatini teknoloji ile geciriyor. Eğer cocuğunuz teknolojiden uzak kaldığı zaman yoksunluk belirtileri gosteriyor, yapacak başka bir şey bulamıyor, tedirgin hissediyor ya da icine kapanık davranıyorsa ancak o zaman teknoloji bağımlılığı konusunda endişe edebilirsiniz.
[h=2]İnsan ilişkileri ve sosyal yetenekler: Onlara ekran dışında da bir hayat olduğu gostermeniz gerekiyor[/h]
Teknolojinin bir cocuğun insan ilişkilerini ve sosyal yeteneklerini koreltmesi konusunda dikkat edilecek en onemli nokta, cocuğun kac yaşında olduğudur. Ozellikle kucuk cocuklar insanlarla konuşmayı, empati kurmayı, sohbet etmeyi daha yeni oğrendikleri icin teknoloji ile uzun sure vakit gecirmeleri bu sureci zorlaştırabilir.
Pek cok kucuk, konuşmayı yeni oğrenen cocuğun ekranda gorduğu cizgi film karakterleriyle konuştuğunu ancak cevresindekilerle konuşmadığını gormuşsunuzdur. Durum bu şekilde devam ederse cocuğun sosyal yeteneklerinin geliştirmesi beklenemez. Bu nedenle cocuğa, ekran dışında bir hayat olduğunu da gostermeniz gerekiyor.
Yaşı daha buyuk ve belirli bir arkadaş cevresi olan cocuklar uzerinde teknolojinin bu kadar buyuk bir etkisi olmayacaktır. Cunku gunumuz iletişim dunyası sosyal medya platformları uzerinden şekilleniyor. Yani siz, cocuğunuz hic kimseyle konuşmadan ekrana bakıyor zannederken o belki arkadaşlarıyla konuşuyor olabilir.
Teknolojinin sunduğu iletişim kolaylıklarına rağmen yine de cocuğunuza yuz yuze iletişimin değerini de gostermeniz gerekiyor. Cocuğunuz ile konuşun, arkadaşları ile yalnızca sanal dunya uzerinden değil gercek hayatta da goruşmesi icin teşvik edin. Genel olarak anlatmanız gereken en onemli konu, dışarıda da yaşanabilecek bir hayat olduğudur.
[h=2]Yetersiz fiziksel aktivite: Pek cok kalıcı rahatsızlığın kapısı erken yaşta aralanmasın[/h]
Ulkemizde de yaygınlaşan ancak Amerika Birleşik Devletleri’nde artık bir salgın haline gelen obezitenin en buyuk nedenlerinden birinin yetersiz fiziksel aktivite olduğu ve bunun nedeninin de teknoloji olduğu biliniyor. Ozellikle 1990’lı yıllarda televizyonun her eve girmesi ile birlikte başlayan fiziksel aktivite yetersizliği sorunu her gecen gun artıyor.
Bilgisayar, televizyon, tablet, akıllı telefon karşısında hareketsiz olarak gecirilen uzun saatler yalnızca kilo alma ile değil; kalp ve damar rahatsızlıkları ile, omurga sorunları ile, farklı kas rahatsızlıkları ile sonuclanabiliyor. Yoğun bir kas kutlesine sahip olan ve hareket etmek icin programlanmış insan vucudunun uzun sure hareketsiz kalması, metabolizmayı alt ust edecektir.
Ekran karşısında gecirilen uzun surelerin diğer bir olumsuz etkisi de yeme - icme alışkanlıkları uzerine. Ekran karşısında klasik ev yemekleri yenemeyeceği icin insan sağlığına zararlı olduğu artık kesin olarak bilinen pek cok abur cubur turu tuketiliyor. Zaten hareketsizlik ile zarar goren vucut, bir tekme de abur cuburlardan yiyor.
İş bu noktada ebeveynlere duşuyor, cunku cocuklar bu bilgileri bilmiyor. Cocuğunuzu zorlamadan, hoşuna gidecek fiziksel aktiviteler yaratın. Cocuğunuz belki doğada yuruyuş yaparken sıkılacaktır ama top oynamayı neredeyse her cocuk sever. Dışarı cıkmasa bile en azından ekran başından bir sure kalkacağı ev ici aktiviteler yaratarak, uzun sure hareketsiz kalma alışkanlığını kırabilirsiniz.
[h=2]İnternet dunyasının olası tehlikeleri: İnterneti ve sosyal ağlar, cocuklar icin tehlikeli bir şehrin tekinsiz sokakları gibidir[/h]
GuardChild internet sitesi uzerinden yayınlanan istatistiklere gore 7 - 18 yaş arası cocuklar istemeden de olsa internet dunyasında pornografik iceriklere maruz kalıyorlar. Ozel bir arama olmadan, yalnızca odevlerini yapmak icin bir araştırma yaptıkları sırada bu tur rahatsız edici icerikler ile karşılaşabiliyorlar.
Cocuk ve teknoloji ilişkisinde cocukların karşılaşacağı olası tehlikeler yalnızca pornografik icerikler değil; sosyal medya platformları uzerinden yaşanabilecek istismarlar, şiddet goruntuleri, oyunlar uzerinden karşılaşabilecekleri sanal zorbalık da olası tehlikeler arasında. Boyle durumların cocuklar uzerindeki yaratacağı olumsuz etki oldukca buyuk olacaktır.
Cocuğunuzu internetin tehlikelerinden korumak icin yasaklar ya da kısıtlamalar getirmek yerine, onu cok sıkmadan neler yaptığını gozlemlemelisiniz. Cocuğunuzda sanal tehlikelere karşı bir bilinc oluşana kadar odasına bir bilgisayar koymayın. Bilgisayarı, herkesin ne yaptığını goreceği ortak bir alanda kullanmalı.
Daha kucuk yaşta cocuklar icin internet bağlantısı kapalı cihazları tercih edebilirsiniz. İnternet tarayıcılarında ya da farklı uygulamalarda bulunan ebeveyn kontrolunu aktif hale getirebilirsiniz. En onemlisi ise cocuğunuz size guvenmeli ve yaşadığı herhangi bir olumsuzluğu size anlatabilmeli. Boyle bir durumda, kesinlikle onu suclamadan konu ile ilgili bilmesi gerektiği kadar detayı anlatarak olası tehlikeler konusunda bilinclenmesini sağlamalısınız.
[h=2]Mobil cihazların uyku uzerindeki olumsuz etkisi: Yoksunluğun en onemli belirtisi[/h]
Yayınlanan Common Sense raporuna gore; cocukların %68’i gece uyurken mobil cihazlarını her an ulaşabilecekleri bir yere koyuyorlar. Bunun anlamı; cocuklar uyumadan once, uykuları kactığı zaman, uykudan uyanıp gozlerini ilk actıkları zaman hemen mobil cihazlarına sarılıyorlar.
Ozellikle uykunun bir turlu gelmediği gecelerde dijital ekranlara bakmanın uyku ihtimalini daha da azalttığı biliniyor. Cunku ekranlar devamlı goze ve oradan da beyne aktif calışma mesajı veriyor. Aktif olduğunu duşunen beyin ise uyumayı geciktiriyor. Beyin aktif olduğunu duşunurken vucudunuz yorgun duşuyor ve uyuyarak kendini yenileyemiyor.
Ne cocukların ne de yetişkinlerin uyuduğu odada hicbir mobil cihazın bulunmaması gerekiyor. Cihazın yayacağı radyasyonun yanı sıra, cocuğun elinin altında devamlı bir mobil cihaz bulunması teknoloji bağımlılığını tetikleyecektir.
Cocuğunuza uyumadan once kitap okuma alışkanlığı kazandırmalısınız. Yatağa yattıktan uyumaya doğru giden surecte kitap okumak hem uykuyu kolaylaştıracak hem de teknolojinin olmazsa olmaz bir şey olmadığını anlamasını sağlayacaktır. Uyku oncesi ile başlayan kitap okuma alışkanlığı cocuğun hayatına da yayılacak ve boylece teknoloji bağımlılığının da onune gecilecektir.
Cocuk ve teknoloji arasındaki hassas ilişkiyi kontrol etmek ebeveynlerin en onemli gorevlerinden bir tanesi. Teknolojiyi bir ocu gibi gormeden ancak kontrolu de elden bırakmadan cocuğunuzun teknolojiyi kullanmasını ve onu oğrenmesini sağlamalısınız.