2020 bircoklarımız icin pek de iyi bir yıl olmadı. Ama gokyuzunu gozlemleyenler icin Aralık ayında gercekleşecek nefes kesici gokyuzu gosterisi, 2020'nin karnesini bir nebze duzeltebilir.
Ustelik bunları pahalı ekipmanlar ve teleskop olmadan evinizden bile izleyebilirsiniz.

İki gezegen bir araya gelecek, en iyi goktaşı yağmurlarından biri yaşanacak ve tam Guneş tutulması izlenecek. Tek ihtiyacınız, gokyuzunun acık olması, nereye bakmanız gerektiğine ilişkin birkac ipucu ve gerektiğinde gozunuzu koruyacak basit bir koruyucu.
Gokyuzunun bu ay sahne olacağı uzay olayları, sırasıyla şoyle:
[h=3]13-14 Aralık: Geminid (İkizler) goktaşı yağmuru tum dunyadan izlenebilecek[/h]



Gectiğimiz aylarda diğer meteor yağmurlarını izlemiş olabilirsiniz. Ama goktaşı yağmurlarının "kralını" gormek icin kendinizi hazırlayın.
İngiltere'de Greenwich Kraliyet Gozlemevi'nden gokbilimci Patricia Skelton, "Coğu goktaşı yağmuru, Dunya'nın kuyruklıyıldızlardan arta kalan parcaların arasından gectiği sırada oluyor. Ancak Geminids goktaşı yağmuru farklı. Bu olay, Dunya Guneş'in etrafındaki yorungesinde ilerlerken, 3200 Phaethon adlı kucuk gezegenden sacılan parcaların arasından gecmesiyle oluyor" dedi.
Geminid (İkizler) meteor yağmuru her yıl Aralık ayında gozlenen bir uzay olayı. Saatte 150'ye varan meteor 13-14 Aralık tarihlerinde izlenebilecek.




Skelton, goktaşlarının atmosfere saniyede yaklaşık 35 kilometre hızla girdiğini anlatıyor. Bu, saatte neredeyse 130 bin kilometre hızda oldukları anlamına geliyor.
Goktaşları atmosfere girdikce, farklı yonlerden gelen sarı, bazen de yeşil ya da mavi ışık cizgilerini gormeniz mumkun.
Eğer gokyuzunde ışık kirliliği olmazsa bu harika manzarayı seyretmeniz daha kolay. Ancak ışık kirliliğinin yuksek olduğu yerleşim bolgelerinde bile meteor yağmuru gorulebilir.
Ve iyi bir haber şu: Gecen yıl bu uzay olayı yaşanırken, goktaşı gosterisinin "duşmanı" olan dolunaya denk gelmiştik. Bu yıl ise Ay'ın gorunmez olduğu Yeni Ay evresine denk geliyoruz. Bu da Geminid meteor yağmurunun seyir zevkini yukseltecek.
[h=3]14 Aralık: Tam Guneş tutulması, Şili ve Arjantin'de gorulebilecek[/h]



Yalnızca Şili ve Arjantin'den izlenecek olsa da internet sayesinde tum dunyada Guneş tutulmasını gorebileceğiz.
Salgın yaşanmasaydı, bircok kişi Şili ve Arjantin'in guneyindeki Patagonya bolgesinde bu doğa olayını izlemek icin buluşabilirdi.
Ancak 2020 yine yapacağını yaptı ve bircoğumuz bu olayı da internetten izlemek zorundayız.
Eğer Guneş tutulmasını yerinde izleyecek kadar şanslıysanız, Guneş'e doğrudan bakmamanız gerektiğini unutmayın ve bir koruyucu kullanın.
24 dakika icerisinde, Yeni Ay, Guneş'in Dunya'ya bakan yuzunden geciş yapacak. Greenwich'den gokbilimci Tania de Sales Marques, "2 dakika 9,6 saniye" boyunca Guneş'in yuzu tamamen ortulecek" diyor:
"Ay, Guneş'ten 400 kat daha kucuk ancak bize daha yakın olduğu icin buyuk gorunuyor ve Guneş'in bize bakan yuzunu tamamen kapatabiliyor."
Bu anlarda, Guney Amerika'nın en guney ucunda gun ortasında tuyler urpertici bir karanlık yaşanacak.




Patagonya'nın yerlileri Mapuceler, gokyuzundeki değişikliklerle her zaman yakından ilgilendiler.
Kulturlerarası Mapuce eğitmeni Marcelo Huequenman, "Guneş 'eril enerjiyi' sembolize eder, Ay ise 'dişil enerjiyi'... ve bu iki gucun yanyana gelmesiyle ortaya cıkan gerilim bizim icin cok hassas bir andır" diyor.
Mapuceler genellikle Guneş tutulmaları konusunda kaygılıdır. Dillerinde, bu uzay olayı Ihan Antu, yani "Guneşin olumu" olarak anılır.
Gokbilimci Tania, guneş tutulmalarının dunyada yaklaşık 5 bin yıldır kayda gecirildiğini belirtiyor ve ekliyor:
"Guneş tutulmalarının genellikle kotu bir işaret olarak gorulmesinin nedenini anlamak guc değil. Guneş birkac dakikalığına 'yutuluyor' ve gunduz, geceye donuyor."
Tania, her yıl beş kez Guneş tutulması yaşanabildiğini soyluyor ancak tam Guneş tutulması yaklaşık 18 ayda bir yaşanıyor.
Eğer tam Guneş tutulması izlemeye niyetliyseniz, 2021 Aralık ayında Antartika'da, 2023 Nisan'ında Endonezya ve Avustralya'da, 2024 Nisan'ında ise ABD ve Kanada'da izleyebilirsiniz. 2026 yılında Ağustos ayında ise tam Guneş tutulması İspanya'nın kuzeyinden Gronland ve İzlanda'ya kadar gorulebilecek.
[h=3]21 Aralık: Jupiter ve Saturn kavuşması tum dunyadan izlenebilecek[/h]



Jupiter ve Saturn'un tek bir yıldız gibi parlaması en son 397 yıl once yaşandı. Yani Galilei'nin teleskopu bulmasından kısa sure sonra.
Greenwich Kraliyet Gozlemevi'nden gokbilimci Ed Bloomer, "Jupiter ve Saturn muhtemelen izlenebilecek en iyi gezegenler. Cunku cok iyi parıldıyorlar" yorumunu yapıyor.
İki gezegenin kavuşması, ust uste gelmeleri ve tek bir gezegen gibi parlamaları anlamına geliyor.
Bloomer, bu gezegenlerin "neredeyse birbirine dokunacak kadar" yakın goruneceğini soyluyor.
İki gezegenin arasındaki acı Dunya'dan bakıldığında 0,1 dereceye kadar duşecek, ancak bu yalnızca perspektife dayalı bir izlenim. Aslında Jupiter ile Saturn arasında yaklaşık 800 milyon kilometrelik bir mesafe var.
Bloomer, "Bu gezegen kavuşmalarını izlemek oldukca eğlenceli. Ozellikle de en yakın oldukları gunden bir gun oncesi ve sonrasıyla birlikte, nasıl değiştiklerini gozlemleyerek" ifadelerini kullanıyor.
Eğer kucuk bir teleskopa sahipseniz Jupiter'in dort uydusunu bile gorebilirsiniz: Io, Europa, Ganymede ve Callisto.




Saturn Jupiter kavuşması 19,6 yılda bir kez yaşanıyor ancak bu yılki biraz daha ozel bir kavuşma. 17. Yuzyıl'dan bu yana Dunya'ya en yakın konumda gercekleşen Jupiter-Saturn kavuşmasını izleyeceğiz.
Jupiter ve Saturn'un bu kadar yakın gozlendiği son seferden bu yana 397 yıl gecti.
Gokbilimciler bunun "omurde bir kez deneyimlenebilecek" bir uzay olayı olduğunun altını ciziyor.
Bloomer, "Gezegenlerin hareketini gozlemlemek uzaya cıkmadan cok once Guneş sistemi hakkında fikir edinmemizi sağladı. Bu hareketleri incelemek, bunların arkasındaki fiziksel surecleri aydınlattı ve yalnızca uzayla ilgili değil, Dunya'daki işleyişle ilgili de bilgimizi genişletti" diyor.
Eğer gokyuzu acıksa izlemeniz daha kolay olacak ancak yine de hızlı davranmalısınız cunku yalnızca bir saat icerisinde gezegenler ufukta kaybolacaklar.
En iyisi, birkac gece boyunca gezegenlerin konumunu gozlemlemek ve onları nerede bulacağınızı iyice netleştirmek: Gun batımından bir saat sonra, Guney Batı yonunde ufuk cizgisine yakın bir noktaya bakmalısınız.