Avrupa'da normale donuş isteği ile aşı heyecanla beklenirken, aşı ile ilgili soru işaretleri de artıyor. Aşı ne zaman tedarik edilebilecek? Zorunlu olacak mı? Yoksa yeni koşullar aşılanmayı zorunlu hale mi getirecek'Aşı Avrupa'da ne zaman tedarik edilebilecek?
Alman Biontech ve ABD'li ilac devi Pfizer'in urettiği aşı koronavirus salgını başladıktan sadece 11 ay sonra İngiltere'de onaylandı. Avrupa Birliği (AB)'nin diğer uyelerinin ise daha sabırlı olması gerekcek zira Avrupa İlac Ajansı (EMA) en gec 29 Aralık'a kadar Biontech ve Pfizer'in aşısına onay konusundaki kararını verecek. EMA, ABD'li Moderna'nın aşısı ile ilgili onay kararını ise 12 Ocak'ta verecek.

Şirketler onay surecine paralel olarak milyonlarca doz aşı urettiği icin Avrupa Birliği icindeki ulkelere nufuslarına yetecek kadar dağıtılabilecek. Ancak butun bu aceleye rağmen aşılar sadece guvenli ve etkiliyse onaylanacak. Bu, Cin'in Sinovac'ı ve AstraZeneca'nın aşısı da dahil butun aşılar icin gecerli.
Once kim aşılanacak?
AB farklı ureticilerle yaptığı anlaşmalarla milyonlarca doz aşıyı garanti altına alsa da ilk aylarda yeterli miktarda aşı olmayacak. Ozellikle aşının etkililiği icin iki doz yapılması gerektiği duşunulunce, gereken miktar oldukca yuksek.
Yayımladıkları ortak bir bildiride Alman Etik Konseyi, Ulusal Bilim Akademisi Leopoldina ve Robert Koch Enstitusu bunyesindeki Aşı Komisyonu (Stiko)aşılamada onceliğin yaşa ve hastalık gecmişine bağlı olarak risk altında bulunanlara verilmesini onerdi. Buna ek olarak sağlık calışanları gibi enfeksiyon riskine maruz kalanlar ve sosyal olarak onemli gorevler icra eden polis, kurtarma gorevlileri ve oğretmen ile eğitmenlerin de aşılamada onceliği olacağı belirtiliyor.
Hızlı bir şekilde nasıl aşılama yapılacak?
Bu grupları aşılamak buyuk bir zorluk olacak. Almanya'nın bircok eyaletinde zamana karşı yarışarak kurulan aşı merkezlerinde eğer yeterli miktarda aşı olursa gelecek haftalarda en fazla sayıda kişi aşılanmaya calışılacak.
Ancak aşılama aylar surebilir. Her gun 100 bin kişi aşılansa dahi 15 milyon kişiyi aşılamak 150 gun surer. Butun bu insanlara bir de ikinci doz aşının yapılması gerekiyor.
Aşılama faaliyeti ilerleyen aylarda aşı merkezlerinden doktor muayenehanelerinde yapılacak şekilde genişletilse de Almanya'da aşılamanın 2021 sonuna kadar bitirilmesi ongorulmuyor.
Aşılanma zorunlu olacak mı?
Bircok insan heyecanla korona aşısını bekliyor olsa da hızlı bir şekilde geliştirilen aşıya guvenmediği veya aşı karşıtı olduğu icin aşı olmak istemeyen de bir o kadar insan mevcut. Anketlere gore Almanların yarısı aşı olmak istemiyor.
Hukumet aşılanmanın zorunlu olmayacağını acıkladı. Sadece riskli hastalarla yakın mesafede calışan sağlık sektorunde calışanlar icin zorunlu olması planlanıyor. Ancak gelecekte "sistemsel olarak gerekli alanlar" olarak tabir edilen sektorlerde de aşılanmanın zorunlu olabileceği belirtiliyor.
Avrupa ulkelerinin coğunluğunda bircok kişi aşılanmak icin gonullu oldu. Dunyanın bircok ulkesinde hepatit A ve B, difteri, tetanoz vb gibi cocuk hastalıkları icin aşılanma zorunlu. Bu bolgelerde korona aşısının zorunlu olma ihtimali yuksek.
Aşılanmayanları neler bekliyor?
Aşılanmanın zorunlu olmasından ziyade gelecekte sosyal hayata katılım icin bir onkoşul olması ihtimali uzerinde duruluyor.
Halihazırda aşılanmayanların gelecekte bar, restoran, gece klupleri, spor salonları ve konserlere alınmaması tartışılıyor. İngiliz hukumeti aşılanma programı kapsamında "normal hayat pasaportu" adını verdiği bir plan uzerinde calışıyor. Bu plana gore aşı olmayanlar kısıtlamalarla karşılaşacak. Avustralya havayolu Qantas kıtalararası ucuşlara sadece aşılanmış yolcuları kabul edeceğini acıkladı.
Yasal olarak bu ozel şirketler icin muhtemelen meşru. Ancak iş kamu şirketlerine geldiğinde durum değişiyor. Mesela raylı taşımacılık yapan kamu şirketlerinin aşılanmayan yolcuları da taşıması gerekecek ancak muhtemelen farklı bir kabinde yolculuk edecekler.
Almanya'da kamuya ait okullarda ve kreşlerde ise genel bir korona aşısı zorunluluğu olmamakla beraber ozel okul ve kreşlerin korona aşısı zorunluluğu getirmesi olasılık dahilinde goruluyor.
Alexander Freund
(c)
Kaynak: Deutsche Welle