Tarım ve Orman Bakanlığının hayvancılık desteklemeleri kapsamında 2020 yılı desteklerinin odeme usul ve esasları belli oldu. Coban istihdamı desteğinden TURKVET'e kayıtlı en az 100 anac hayvan varlığına sahip işletmeler yararlanabilecek, anac koyun keci desteklemesinde hayvanların yaşlarının 6 Aralık itibarıyla 15 ay ve uzeri olması gerekecek.
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan Hayvancılık Desteklemeleri Uygulama Tebliği, Resmi Gazete'de yayımlanarak 1 Ocak 2020'den gecerli olmak uzere yururluğe girdi.

Tebliğle, "2020 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere İlişkin Cumhurbaşkanı Kararı"nda yer alan hayvancılık desteklemelerinin uygulama usul ve esasları belirlendi.
Buna gore, hayvancılık desteklemesinden yararlandırılacak işletmelerde buzağıların 2020 yılında doğmuş, TURKVET ve e-Islah'a kayıtlı olması ve doğduğu işletmede en az 4 ay (120 gun) yaşamış olması gerekecek. En az 50 baş dişi sığırı, soğutma tankı ve makineli sabit sağım sistemi bulunan işletmeler, 4 aydan once buzağılarını satabilecek. Bu buzağılar 120 gun yaşamış ve aşıları tamamlanmış ise desteklemeden faydalanılabilecek.
Buzağıların programlı aşıları (dişilerde brusella ve şap, erkeklerde şap) yapılmış ve Veteriner Bilgi Sistemi'ne kaydedilmiş olması gerekecek.
Buzağıların anaları icin 2020'de ilk doğumunu yapan duvelerin ilkinde buzağılama yaşı en fazla 810 gun, ineklerde ise destekleme yılı ile bir onceki buzağılaması arasında en fazla 450 gun sure olma şartı aranacak.
Buzağı odemeleri iki donem halinde gercekleştirilecek
Her buzağı icin bir kez destekleme odemesi yapılacak ve coklu doğumlarda her bir buzağı icin desteklemeden faydalanılacak.
Odemeler, iki donem halinde gercekleştirilecek. Belirlenen illerde doğan ve gerekli şartların sağlandığı buzağılar icin ek destek verilecek.
Etci veya kombine ırk boğalardan veya bu ırkların Bakanlıktan izinli tabii tohumlama boğalarının tohumlamasından doğan buzağılar icin şartları da taşımaları durumunda destekleme odemesi yapılacak.
Suni tohumlama şartı aranan desteklerde, suni tohumlamanın, buzağının doğum tarihinden 210-295 gun oncesinde Turkiye'de yapılmış ve bilgisinin e-Islah Veri Tabanı'na kaydedilmiş olması gerekecek.
İşletmede, destekleme şartlarını sağlayan buzağı sayısına gore kademeli olarak, buzağı başına oluşan toplam destekleme tutarının 1-20 başa kadar tamamı, 21-100 başa kadar yuzde 75'i, 101-500 başa kadar yuzde 50'si odenecek. Kademeli odemede, işletmenin destekleme tutarı, en yuksek miktarda destekleme tutarına sahip buzağılardan başlayarak hesaplanacak. İkinci donemde, birinci donemde destek alan buzağı sayısı da dikkate alınarak odeme yapılacak.
Soy kutuğune kayıtlı buzağılar icin de ek destekten yararlanılacak. Başvurular, birinci donem icin 31 Aralık 2020'ye kadar, ikinci donem icin ise 1 Nisan 2020-15 Haziran 2021 tarihlerinde yapılacak.
Islah amaclı sut icerik analiz desteklemesi
İşletmelere, ıslah amaclı sut icerik analiz desteklemesi de yapılacak. Bu işletmelerin 1 Ekim'den once soy kutuğune kaydedilmiş, gecerli sut analizi yapılmış ve en az 10 baş saf sutcu veya kombine ırk ineğe sahip olması gerekecek.
Destekleme yılında sut analizi yapılan her inek icin bir kez destekleme yapılacak. İneğin işletme değiştirmesi halinde, desteklemeden son analizi yaptıran ve desteklemenin tum şartlarını sağlayan işletme yararlandırılacak.
Sut analizi yapılan ineğin son buzağılamasının 1 Aralık'tan once ve analiz tarihi ile arasındaki sure en fazla 610 gun olması istenecek.
İneğin analiz oncesi son buzağılamasından, e-Islah'ta kayıtlı buzağısı olması gerekecek.
Sut icerik analizi yapılan ineğin, analiz tarihinde TURKVET Veri Tabanı'nda aynı işletmede ve yaşıyor olması şartı aranacak.
2020 yılı buzağı desteklemesi birinci doneminde damızlık sığır yetiştiricileri il birlikleri uzerinden başvuruda bulunan işletmeler, bu destekleme icin de başvuru yapmış sayılacak. Buzağı desteklemesi başvurusu olmayan işletmeler, 1 Şubat 2021'e kadar uyesi bulundukları damızlık sığır yetiştiricileri il birlikleri aracılığıyla il/ilce mudurluklerine başvuru yapabilecek.
Malak desteklemesi
Malaklarda destekten yararlanılması icin bu hayvanların bu yıl icinde doğmuş, kupelenerek doğduğu işletme uzerinden TURKVET'e kaydedilmiş ve bu işletmede en az 4 ay (120 gun) yaşamış olması gerekecek.
Malak desteklemesi icin birinci donem başvurular 31 Aralık 2020, ikinci donem başvurular 1 Temmuz 2021-1 Ağustos 2021'de olmak uzere 2 donem halinde yapılacak.
Dişi mandaların ise destekten yararlanılması icin 1 Ocak 2020'den once doğması gerekecek.
Anac koyun ve keci desteklemesi
Anac koyun keci desteklemesinde, hayvanların yaşlarının 6 Aralık 2020 itibarıyla 15 ay ve uzeri olması gerekecek.
Gocer hayvancılık yapanlar haric, farklı illerde birden fazla işletmesi bulunan yetiştiriciler, her bir işletmesinin bulunduğu ilde ayrı ayrı başvuru yapacak.
Saf ırk Ankara (tiftik) kecileri icin ilave destekten yararlanılacak. Yetiştiricilerin (gocer hayvancılık yapan yetiştiriciler dahil), uyesi oldukları damızlık koyun keci yetiştiricileri birliğine dilekceyle 4 Aralık 2020'ye kadar başvurmuş olması gerekecek.
Suru buyutme ve yenileme desteği
Suru buyutme ve yenileme desteklemesi icin anac koyun ve kecilerin, 10 Ağustos 2018-15 Ağustos 2019 doneminde doğmuş olması gerekecek. Bu yaş aralığı dışındaki dişi hayvanlar icin desteklemeden yararlanılamayacak.
Son iki yılın anac koyun ve keci desteklemesini alan işletmeler ve anac koyun ve keciler belirlenerek, ikinci yıl suruye ilave olan 15 aylık ve uzeri anac koyun ve keciler icin Bakanlıkca belirlenecek artış oranında ilave destek verilecek.
Kucukbaş soy kutuğu desteklemesi
Islah programı kapsamında soy kutuğune kayıtlı damızlık koyun veya keci yetiştiricileri ile bu işletmelerde yetiştirilen ve secilen damızlık koc veya tekeleri alan yetiştiriciler kucukbaş soy kutuğu desteklemesinden faydalanacak.
Yetiştiricinin il damızlık koyun keci yetiştiricileri birliğine uye olması şartı aranacak.
Desteklemeden yararlanmak icin damızlık koyun veya kecilerin 15 Mayıs 2021'e kadar doğum yapmış olması gerekecek. 15 Ekim 2021'e kadar oluşan ve sisteme girilen kayıtlar uzerinden destekleme odemesi yapılacak.
Kovan ve ipek boceği destekleri
Arılı kovan desteklemesinden, Arıcılık Kayıt Sistemi'ne (AKS) kayıtlı, yetiştirici-uretici orgutune uye ve işletmesinde en az 30 arılı kovan bulunan arıcılar faydalanacak. Arıcılar en az 30, en fazla 1000 arılı kovan icin desteklemeden yararlanacak.
İpek boceği tohum desteğinden Kozabirlik yararlanacak. İl ve ilce mudurlukleri veya kooperatiflerce Kozabirlik'e iletilen talep sayısına gore 2020 yılı bahar doneminde ucretsiz dağıtımı gercekleştirilen kutu sayısı kadar destekleme yapılacak.
Coban desteği
Bakanlıkca, suru yoneticisi (coban) istihdamı desteği de sağlanacak. Desteklemeden yararlanacak işletme, TURKVET'e kayıtlı en az 100 anac kucukbaş hayvan varlığına sahip olacak. Koy-mahalle surulerini ortak otlatan cobanlar da desteklemeden yararlandırılacak.
Bu cobanların otlattığı surulerin en az 2 işletmeden oluşması ve her bir işletmede en fazla 99 baş olmak uzere, toplamda en az 100 baş ve uzeri anac kucukbaş hayvan varlığı bulunması gerekecek. Her bir işletme sadece bir coban icin desteklemeden yararlandırılacak.
Cobanın, Sosyal Guvenlik Kurumu (SGK) primlerinin en az 5 ay yatırılmış olması gerekecek.
Hayvancılık işletmesi bulunmayan veya fiilen cobanlık yapmayan, Sosyal Guvenlik Kurumu (SGK) prim odemesini isteğe bağlı olarak yapanlar ve SGK primlerini 30 gun uzerinden tam zamanlı yatırmayanlar, işletmede istihdam edilen ancak fiilen cobanlık yapmayanlar, muhtarlar, devlet memurları, emekliler ve 18 yaşından kucukler, coban olarak destekleme kapsamında değerlendirilmeyecek.
Başvurular, işletme sahibi veya koy ve mahalle surulerini otlatan cobanlar tarafından dilekceyle işletmenin kayıtlı olduğu il ve ilce mudurluklerine yapılacak. Başvuru sırasında cobanın suru yoneticisi sertifikası istenecek. Başvurular, 31 Aralık 2020'ye kadar alınacak.
Duve alım desteği
Duve alım desteğinden yararlanmak icin de yetiştiricinin işletmesinin, TURKVET'e kayıtlı ve işletme kapasitesinin destek talep edilen hayvan sayısıyla uyumlu olması gerekecek.
Bir işletme kapasitesini en fazla 20 başa tamamlayacak şekilde desteklemeden yararlandırılacak.
Destek miktarı, duve ve manda alım bedelinin yuzde 40'ı kadar olacak, duve ve manda başına desteklemeye esas Bakanlıkca belirlenen fiyatın yuzde 40'ını aşamayacak.
Duve ve mandaların yetiştirici merkezlerinden, hastalıktan ari işletmelerden, Tarım İşletmeleri Genel Mudurluğunden, Tarım Kredi Kooperatifleri ve iştirakleriyle yetiştirici/uretici orgutlerinden temin edilmesi gerekecek.
Destekleme kapsamında alınan duveler ve mandalar, mucbir sebepler haricinde 2 yıl satılamayacak.
Besili erkek sığır ve manda desteklemesi
Besilik erkek sığır desteklemesi icin bu sığırların yurt icinde doğmuş, kupelenmiş, TURKVET'e işletme ve hayvanların kaydının yapılmış ve bu yıl icinde kesilmiş olması gerekecek. Besilik erkek sığırların, belirlenen kilogram ve karkas ağırlık şartlarını taşıması talep edilecek.
Sığırların kesimhanede kesilmesi ve bu durumun belgelenmesi gerekecek. Bir yetiştirici en fazla 200 baş sığırı icin destekten yararlandırılacak. Bakanlıkca mecburi kesime tabi tutulan erkek sığırlar ile kesim sonrası muayenede karkasın imhasına karar verilen erkek sığırlar icin destekleme odemesi yapılmayacak.
İşletmeye nakil yoluyla gelen hayvanların besi bildirimlerinin, işletmeye kaydedildikleri tarihten itibaren en gec 15 iş gunu icinde yapılması şartı aranacak.
Tiftik kecisi yetiştiriciliğinin ve tiftik uretiminin desteklenmesi icin de tiftiğin, Tiftikbirlik ve bağlı kooperatifleri ile damızlık koyun keci yetiştiricileri birliklerine satılmış olması gerekecek.
Atık desteği
Bakanlıkca belirlenen ve resmi veteriner hekim veya sorumluluğundaki yardımcı sağlık personeli ile Bakanlıkca yetki verilen veteriner hekim tarafından yapılan aşı uygulamaları sonrasında oluşan atıklar icin hayvan sahiplerine atık desteği odemesi yapılacak.
Atık desteği odenebilmesi icin atık yapan hayvanların tanımlanarak kayıt altına alınması, aşı uygulanan işletmede kayıtlı olması ve aşılamanın uzerinden 72 saat gecmemesi, aşının Veteriner Bilgi Sistemi'ne kaydedilmiş olması ile atığın resmi veteriner hekim tarafından gorulmesi gerekecek.
Hastalıktan ari işletmeler icin sağlık sertifikasına sahip olan sığırcılık işletmelerinde bulunan, damızlık boğalar dışındaki, yaşı 6 ayın uzerindeki erkek hayvanlar haric tum sığırlar icin hayvan başına doğrudan destekleme odemesi yapılacak.
Ari sığır başına odeme birim miktarları 500 başa kadar tam olarak, 501 baş ve uzeri icin ise yuzde 50'sine karşılık gelen tutarın odenmesi suretiyle uygulanacak.
Programlı aşı ve kupe uygulamaları
Bakanlıkca programlanan aşı uygulamalarında uygulayıcıların desteklenmesinden uygulamayı tatbik ve mesleğini serbest olarak icra eden serbest veteriner hekimler yararlanacak. Kamuda gorevli veteriner hekimler, veteriner sağlık teknikeri ile teknisyenleri ve hayvancılık işletmelerinde sozleşmeli olarak gorev yapan veteriner hekimler destekten yararlanamayacak.
Kupe uygulaması desteğinden de kupeyi uygulayarak sisteme kaydeden ve mesleğini serbest olarak icra eden serbest veteriner hekimler ile hayvancılıkla iştigal eden yetiştirici ve uretici orgutleri faydalanacak.
Hayvan genetik kaynaklarının yerinde korunması ve geliştirilmesi desteği, hayvansal uretimle iştigal eden, işletmesi ve hayvanları Bakanlık kayıt sistemine kayıtlı yetiştiricilere, sozleşmede taahhut ettikleri destekleme şartlarının yerine getirilmesi halinde verilecek.
Yerinde koruma desteklemesinden yararlanacak yetiştirici, koruma yerinde ikamet edecek ve destek aldığı turun farklı ırklarını bir arada yetiştiremeyecek.
Hayvancılıkla uğraşan yetiştiriciler arasından, cocuklarından en az birisi yanında olan, yetiştiricilik dışında bir işle uğraşmayan, tarımsal eğitim gormuş, buyukbaş ve kucukbaş hayvan yetiştiriciliğini bir arada yapmayanlar tercih edilecek.
Koruma kapsamında belirtilen illerde, belirlenen ırk ve sayıda hayvan icin destekleme odemesi yapılacak.
Hayvan genetik kaynaklarının yerinde geliştirilmesine (Halk Elinde Kucukbaş ve Anadolu Mandası Islahı Projesi) ilişkin desteklemeler yeni başlatılacak alt projelerle gecmiş yıllarda başlatılan ve devam edecek alt projeler icin belirlenen ırk, il ve hayvan sayısı kriterlerine gore verilecek.
Hesaba aktarılmadan haczedilemeyecek
Yetiştirici ve uretici orgutlerine uyelik şartı aranan destekleme odemelerinde, belirtilen oranlarda "ciftci orgutlerini guclendirme" adı altında sistem uzerinden kesinti yapılacak, kalan miktar ureticinin hesabına aktarılacak.
Desteklemeler icin gerekli kaynak, butcede hayvancılığın desteklenmesi icin ayrılan odenekten karşılanacak. Butce imkanları cercevesinde, bakanlık tarafından banka aracılığıyla odenecek. Destekleme odemeleri kamu kaynağı niteliğinde olduğundan hak ediş sahibinin hesabına aktarılmadan once haciz, icra ve temlik işlemlerine konu edilemeyecek. Tebliğ kapsamında yapılan desteklemelerden kamu kurum ve kuruluşları yararlanamayacak.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Zeynep Cetinkaya